Rak płuca to choroba, która często w początkowym stadium nie daje żadnych objawów. Z tego powodu jest bardzo trudna do wykrycia w momencie, w którym szanse na całkowite wyleczenie są największe. Dlatego tak ważne w tym nowotworze są badania przesiewowe. W szczególnym stopniu powinny być nimi objęte osoby z grup podwyższonego ryzyka. Jak tłumaczy współtwórca programu wczesnego wykrywania raka płuca w Polsce, prof. dr hab. n. med. Mariusz Adamek, pulmonolog w Katedrze i Klinice Chirurgii Klatki Piersiowej, Wydziału Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach w rozmowie z redaktor Moniką Rachtan, czynniki ryzyka to m.in. wiek i okres palenia papierosów. – Mówimy o osobach od 55. do 74. roku życia. Dlaczego tak? Dlatego, że szczyt zachorowań na raka płuca u osób, które paliły bądź palą, to od 65. do 75. roku życia. Natomiast u osoby, jeśli istnieje jakiś dodatkowy czynnik ryzyka, np. obturacyjna choroba płuc, włóknienie płuc, rak płuca w rodzinie u krewnego pierwszego stopnia, wtedy rozpoczynamy badania od 50. roku życia. Natomiast co do całkowitej konsumpcji tytoniu, pierwotnie to było 30 paczkolat, teraz jest już na całym świecie 20 paczkolat. I czas od abstynencji, który jest najdłuższy możliwy i utrzymuje to ryzyko na takim poziomie, żeby ono usprawiedliwiało robienie badań, to jest 15 lat – wylicza ekspert.

Badaniem, które pomaga wykryć raka płuca na wczesnym etapie i ma udowodniony wpływ na redukcję śmiertelności, jest niskodawkowa tomografia komputerowa. Z tego powodu w całej Unii Europejskiej funkcjonują stosowne programy pilotażowe, które mają pomóc wcześnie wykryć ten nowotwór. W Polsce taką rolę odgrywa Ogólnopolski Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuca (WWRP) za Pomocą Niskodawkowej Tomografii Komputerowej (NDTK). – Na dzień dzisiejszy jest to jedyna metoda, która może spowodować, że za 10-15 lat będziemy mówić o przeżyciu w raku płuca, tak jak to się udało z rakiem sutka – 5-letnie ponad 80%, z rakiem jelita grubego ponad 70% czy z rakiem gruczołu krokowego ponad 90% – wymienia prof. Mariusz Adamek. Program jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiej Funduszu Społecznego, a jego realizacja została zaplanowana do końca 2023 r. Powstaje zatem naturalne pytanie, czy będzie kontynuowany w kolejnych miesiącach? – Istnieje duże prawdopodobieństwo, że będzie to świadczenie, tak jest zapisane w Dokumencie Narodowej Strategii Onkologicznej, gwarantowane, czyli finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia – zapowiada ekspert.

– Rak płuca jest najczęściej diagnozowanym nowotworem w Polsce, a także stanowi najczęstszą przyczynę zgonu w chorobach onkologicznych. To nowotwór podstępny, nie dający objawów w początkowych etapach rozwoju, gdy może być leczony radykalnie, dlatego tak trudno jest go wykryć odpowiednio wcześnie. Pacjenci często nie zdają sobie sprawy z tego, że w ich płucach rozwija się tak groźna choroba. Dlatego w ramach kolejnej odsłony naszej kampanii edukacyjnej pod nazwą „Onkopomocnik” postanowiliśmy szerzyć wiedzę na temat profilaktyki raka płuca, a w szczególności wczesnej diagnostyki. Mamy nadzieję, że polscy pacjenci, pomimo planowanego zakończenia dotychczasowego programu wczesnego wykrywania raka płuca, będą mieli do niej niezachwiany dostęp także od 1 stycznia 2024 r. – podsumowuje Anna Kupiecka, prezes Fundacji OnkoCafe – Razem Lepiej, inicjatorka kampanii „Onkopomocnik – wiedza jest ważna”. 

Poniżej znajdziecie pełną treść oraz zapis wideo rozmowy redaktor Moniki Rachtan z prof. Mariuszem Adamkiem: