Nowa, efektywna metoda pozyskiwania sadzonek jesionu wyniosłego

Zastosowanie: Ogrodnictwo, leśnictwo szkółkarske

Naturalny zasięg jesionu wyniosłego (Fraxinus excelsior L.) obejmuje większość Europy, a także Azję Zachodnią. Cechy drewna takie jak elastyczność, twardość czy odporność na uderzenia sprawiają, że jest ono cennym surowcem wykorzystywanym w rożnych gałęziach przemysłu. W Polsce jesion wyniosły występuje na obszarze prawie całego kraju, poza najwyższymi piętrami gór. Jest istotnym składnikiem struktury kilku siedlisk przyrodniczych. Od lat 90-tych XX wieku w wielu krajach Europy obserwuje się intensywne zamieranie tego gatunku. Przyczyną wymierania jest choroba powodowana przez grzyb Hymenoscyphus fraxineus, należący do workowców. Obecnie zjawisko to zagraża zachowaniu populacji jesionu wyniosłego na naszym kontynencie. Ze względu na tak olbrzymi zasięg i znaczenie drewna jesionowego w gospodarce, zamieranie tego gatunku stanowi olbrzymi problem nie tylko ekologiczny, ale również ekonomiczny. Wobec powyższego należy szukać rozwiązań zapewniających odnowienie i zachowanie tego gatunku. Obecnie można wykorzystywać w tym celu metodę somatycznej embriogenezy. W metodzie tej uzyskuje się kalus embriogenny, czyli taki na którym powstają i rozwijają się zarodki somatyczne przechodzące przez kolejne etapy rozwojowe, tj. etap wczesny globularny, sercowaty, torpedy i liścieniowy. Ostatecznie zarodek somatyczny może posłużyć do regeneracji całej rośliny. Metoda ta charakteryzuje się jednak wysoką kosztochłonnością i często obserwowaną niestabilnością genetyczną komórek kalusa. Dlatego też opracowanie nowej, bardziej efektywnej motody jest pożądane.

Przedmiotem oferty jest technologia pozyskiwania sadzonek jesionu wyniosłego metodą pośredniej organogenezy przybyszowej. W metodzie tej pomija się etap kształtowania i rozwoju zarodka somatycznego, a tym samym znacznie ogranicza liczbę pasaży i kosztownych składników podłoży hodowlanych. Regeneracja rośliny następuje bezpośrednio z tkanki kalusowej, co skutkuje nie tylko niższymi kosztami produkcji sadzonek ale też, co bardzo istotne, większą ich stabilnością genetyczną, niż w przypadku stosowania mikrorozmnażania metodą somatycznej embriogenezy. Dodatkowo, opracowana metoda pozwala otrzymać kalusy o wyselekcjonowanych genotypach np. odpornych na szkodliwe czynniki abiotyczne lub biotyczne (w tym grzyby chorobotwórcze). Uzyskane sadzonki posiadają genotypy identyczne z genotypem kalusa, a więc są również odporne na niekorzystne biotyczne i abiotyczne uwarunkowania środowiskowe.

Zalety technologii:

• usyskanie sadzonek stabilnych genetycznie;
• uzyskanie sadzonek o wyselekcjonowanych genotypach np. odpowrnych na patogeny;
• metoda prostsza i mniej czasochłonna w stosunku do obecnie stosowanych metod;
• niższe koszty uzyskania sadzonek w stosunku do obecnie stosowanych metod;

Oferowane rozwiązanie jest przedmiotem zgłoszenia patentowego. Prace nad dalszym rozwojem technologii prowadzone są na Wydziale Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz na Wydziale Leśnym Uniwersytetu Rolniczego.

Centrum Transferu Technologii CITTRU UJ poszukuje podmiotów zainteresowanych współpracą przy wdrażaniu wynalazku.

Szczegółowej informacji w sprawie udzieli:

dr Renata Bartoszewicz               tel. +48 12 663 42 08,  kom. 515 493 518

Broker technologii                        e-mail: renata.bartoszewicz@uj.edu.pl

Uniwersytet Jagielloński

Centrum Transferu Technologii CITTRU

www.cittru.uj.edu.pl

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

A new, effective method for obtaining common ash cuttings

Application: Gardening, nursery forestry

The natural range of the common ash (Fraxinus excelsior L.) covers most of Europe, as well as Western Asia. The properties of wood such as elasticity, hardness, and impact resistance make it is used widely in many different industries. In Poland, common ash is found in almost the entire country, except the highest floors of the mountains. It is an important component of several natural habitats. Since the mid-1990 in Europe countries we have observed dieback of this species, caused by the ascomycete Hymenoscyphus fraxineus. This phenomenon threatening the existence of F. excelsior over our continent. A wide range and variety of purposes of common ash wood cause that dieback of this species is an enormous problem, not only ecological but also economic. Given the above, solutions for renewal and preservation should be developed. One way to protect and regenerate common ash is to obtain seedlings in vitro. Currently, the method of somatic embryogenesis can be used for this purpose. In this method, the embryogenic callus is inducted with somatic embryos at all stages of embryo development, i.e., globular, heart, torpedo, and cotyledonous stages. Ultimately, the somatic embryo can be used to regenerate the entire plant. However, the method of somatic embryogenesis is characterized by high cost and commonly observed genetic instability of callus cells. Therefore, the development of a new, more effective method is desirable.

The subjest of this offer is a technology for obtaining common ash seedlings by indirect adventitious organogenesis. This method omits the stage of forming and development of the somatic embryo, and thus significantly reduces the number of passages and expensive components of culture media. Plant regeneration occurs directly from callus tissue, which results not only in lower costs of seedling production but also, what is very important, improved genetic stability compared with micro-propagation by the method of somatic embryogenesis. Besides, the developed method allows obtaining calluses with selected genotypes, e.g. resistant to negative abiotic or biotic factors (including pathogenic fungi). The obtained seedlings have genotypes identical to the callus genotype and therefore are also resistant to harmful biotic and abiotic environmental conditions.

Advantages of the technology:

• obtaining genetically stable cuttings;
• obtaining seedlings with selected genotypes, e.g. pathogen-resistant;
• simpler and less time-consuming method compared to currently used methods;
•  lower costs of obtaining seedlings compared to currently used methods;

The innovation is the subject of the patent application. Further research on technology development is carried out at the Faculty of Biochemistry, Biophysics, and Biotechnology of Jagiellonian University and Faculty of Forestry of the University of Agriculture in Krakow.

Centre for Technology Transfer CITTRU is looking for entities interested in cooperation in implementing the invention.

For detailed information please contact:

Renata Bartoszewicz, Ph.D.                      phone: +48 12 664 42 08, 515 493 518

Technology Transfer Officer                      e-mail: renata.bartoszewicz@uj.edu.pl

Jagiellonian University

Centre for Technology Transfer CITTRU

www.cittru.uj.edu.pl