Spektakularną nowość pokazała firma Thermo Fisher Scientific. Otóż powszechna w obecnym nam świecie miniaturyzacja zagościła także w świecie wysokorozdzielczej mikroskopii elektronowej. Wchodzący od roku w skład Thermo Fisher Scientific – Phenom-World, opracował wysokorozdzielczy skaningowy mikroskop elektronowy z emisją polową (FEG) – w wydaniu niezwykle kompaktowym. Nowy model nosi nazwę Pharos i jest pierwszym na świecie tak zminiaturyzowanym i zarazem funkcjonalnym mikroskopem FE-SEM.

Powiększenie 1.000.000x na Twoim biurku

Rozmiary mikroskopu Pharos pozwalają na umieszczenie go na biurku czy też stole laboratoryjnym. Nie przeszkadza w tym także masa urządzenia, wynosząca jedynie 65 kg. Urządzenie to jest przy tym bezkompromisowym, wysokorozdzielczym mikroskopem SEM. Pozwala na uzyskiwanie powiększeń do miliona razy, przy jednoczesnym zapewnieniu zdolności rozdzielczej na poziomie <3 nm. Wbudowane wysokoczułe detektory SE (detektor elektronów wtórnych) oraz BSE (detektor elektronów wstecznie rozproszonych) umożliwiają uzyskanie kompleksowej informacji na temat badanego materiału. Pierwszy obraz elektronowy uzyskujemy w czasie krótszym niż jedna minuta! Funkcjonalność mikroskopu jest ponadto wzbogacona o wbudowany cyfrowy mikroskop świetlny oraz spektrometr EDS. Wspomniany analizator składu chemicznego pozwala na analizę punktową, liniową, jak też mapowanie rozkładu pierwiastków. Mikroskop oferuje ponadto pełen zakres opcjonalnych rozwiązań software’owych – do analizy włókien, struktur porowatych, cząstek itp. A wszystko to w niezwykle kompaktowej formie i przy wyjątkowo intuicyjnej obsłudze.

Polskie sondy AFM

Nowością zaprezentowaną podczas konferencji były także pierwsze dostępne komercyjnie, polskie sondy do mikroskopii AFM: Pelikan Probes. Sondy opracowane przez Instytut Technologii Elektronowej oraz zespół Pelikan Probes są pierwszym tak zaawansowanym technologicznie, dostępnym komercyjnie produktem z Polski. Sondy Pelikan Probes cechują się pełną parametryzacją – producent charakteryzuje bowiem 100% wyprodukowanych sond. Takie ich cechy, jak stała sprężystości czy też częstotliwość rezonansowa, są mierzone dla każdej indywidualnej sondy AFM. Dodatkowo odbiorca wraz z każdą sondą otrzymuje zdjęcie z wysokorozdzielczego mikroskopu SEM – obrazujące kształt jej ostrza oraz pozwalające na pomiar promienia jego zaokrąglenia. Charakterystyka sond predysponuje je do zastosowania w badaniach z dziedziny biologii oraz biotechnologii. Niewielka sztywność zastosowanych belek owocuje wyjątkową czułością w przypadku badań miękkich materiałów – jakże ważną dla tego typu aplikacji. Czy polskie sondy zawojują świat?

Badania środowiskowe w HR-TEM

Zespół z Instytutu Fizyki PAN zaprezentował wyniki eksperymentów środowiskowych uzyskanych z wykorzystaniem pierwszego w Polsce, dwupochyłowego systemu grzewczego Protochips Fusion. Wspomniany układ zaimplementowany w mikroskopie FEI Titan Cubed 80-300 pozwolił na zbadanie wytwarzanych w Instytucie nanostruktur w zakresie wysokich temperatur. Środowiskowy, grzewczy uchwyt preparatu umożliwił połączenie wysokorozdzielczego obrazowania HR-(S)TEM wraz z precyzyjną możliwością regulacji temperatury próbki w szerokim zakresie. Badania in-situ na stałe zagościły w programie konferencji poświęconych technikom mikroskopowym. Blok wykładów dedykowany tej tematyce z konferencji na konferencję ulega poszerzeniu. Trend ten nie pozostaje niezauważony wśród producentów akcesoriów do mikroskopii.

Firma Delmic pokazała na kongresie IMC najnowsze wcielenie zintegrowanego z mikroskopem SEM systemu do obrazowania w kontraście fluorescencji – obecnie także trybie superwysokorozdzielczym. Niemiecki producent Kammrath & Weiss zaprezentował z kolei cały zestaw rozwiązań dedykowanych do badań właściwości mechanicznych materiałów. Wspomnijmy tylko o wachlarzu dostępnych dla mikroskopii SEM stolików tensometrycznych – pracujących w zakresie od mikroniutonów aż po kiloniutony. Co ciekawe – rozwiązania te pozwalają na połączenie eksperymentów tensometrycznych z mrożeniem lub podgrzewaniem próbki. Po zderzeniu się z tego typu innowacyjnymi rozwiązaniami samoistnie nasuwa się pytanie – cóż jeszcze trafi niebawem do komór naszych mikroskopów? I przede wszystkim – jak wspomniane mikroskopy będą wyglądały za 10 lat? Jedno jest pewne, Pharos otworzył nowy rozdział w historii mikroskopii – nanoświat nigdy wcześniej nie był tak blisko. A już na pewno nie był tak łatwo dostępny.

Tomasz Kępiński

Pik Instruments

------------------------------------

Artykuł pochodzi z najnowszego wydania kwartalnika Biotechnologiia.pl nr 4/2018.
Cały kwartalnik dostępny jest TUTAJ.