Ponad dekada pracy na rzecz przyrody

Prace nad odbudową  zdegradowanych terenów rozpoczęły się w 2014 r. w ramach projektu „Czynna ochrona gatunkowa roślin z rodzaju Drosera oraz Sphagnum występujących na terenie województwa pomorskiego”. To wtedy badacze pozyskali fragmenty roślin z naturalnych stanowisk i opracowali metody ich namnażania w warunkach laboratoryjnych. Z nasion rosiczek i zarodników torfowców, przechowywanych w specjalnych warunkach w największym w Polsce banku genów roślin torfowiskowych, udało się wyhodować nowe pokolenia roślin.

Bank tkanek roślinnych – klucz do sukcesu

– Długoterminowe przechowywanie materiału roślinnego w banku tkanek, utrzymywanym poprzez prowadzenie regularnych pasaży na nowe podłoża, pozwoliło im zachować doskonałą kondycję przez wiele lat. Dziś możemy powiedzieć, że metoda namnażania torfowców in vitro otwiera nowy rozdział w ochronie torfowisk, dając realną szansę na odtworzenie zniszczonych ekosystemów bez uszczuplania zasobów naturalnych – wyjaśnia dr Jolanta Grzenkowicz-Wydra, kierownik Bio Laboratorium PPNT Gdynia.

Pierwsze efekty i ekspansja projektu

Pierwsze sukcesy przyszły już w 2015 r. – posadzone rosiczki zaaklimatyzowały się w naturalnym środowisku i zaczęły pomnażać się wegetatywnie. W kolejnych latach rośliny trafiały również na inne tereny Pomorza, m.in. do Nadleśnictwa Kolbudy i Borowiec, jednak najważniejszym osiągnięciem pozostaje „Czarne Bagno”, gdzie dziś znów dominuje charakterystyczna roślinność torfowiskowa.

„Czarne Bagno” znów tętni życiem

W sierpniu tego roku naukowcy – prof. dr hab. Piotr Rutkowski, inż. Oliwia Śmieszek i dr Joanna Głowacka – odbyli wizytę monitorującą, podczas której potwierdzili skuteczność działań systematycznie prowadzonej restytucji. – Dziś torfowisko „Czarne Bagno” jest zielone. Jeszcze kilka lat temu była to niemal pustynia. Teraz z lotu ptaka widać wyraźnie, jak teren odżył i pokrył się roślinnością torfowiskową – relacjonują.

Ekosystem o ogromnym znaczeniu

Torfowiska, mimo że zajmują zaledwie ok. 3% powierzchni ziemi, magazynują aż ok. 25% zawartego w glebie węgla, co wskazuje na ich niebagatelny wpływ na obieg tego pierwiastka, przyczyniając się do globalnej regulacji klimatu. Te unikalne ekosystemy magazynują więcej dwutlenku węgla niż lasy, zapobiegają suszom i powodziom, ograniczają ryzyko pożarów, oczyszczają wody i stanowią siedlisko dla wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Dlatego odtworzenie torfowisk ma ogromne znaczenie ekologiczne.

Wsparcie i przyszłość projektu

Projekt realizowany przez Bio Laboratorium PPNT Gdynia został dofinansowany przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku i planowo zakończy się w grudniu tego roku. W planach jednak jest kontynuowanie działań na rzecz ochrony bioróznorodości. – To dowód, że nauka i praktyczna ochrona przyrody mogą iść w parze. Dzięki wieloletniej pracy laboratorium udało się przywrócić życie jednemu z najcenniejszych ekosystemów Pomorza – podsumowuje dr Jolanta Grzenkowicz-Wydra.

Magdalena Malara-Świtońska, Sekcja Komunikacji Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego Gdynia