Świadomość problemu nowotworów u kobiet w ciąży rośnie. Niestety w tej grupie rak piersi jest rozpoznawany w bardziej zaawansowanym stadium niż u kobiet nieciężarnych. Wynika to z częstego traktowania rosnącego guza jako fizjologicznej odpowiedzi tkanki gruczołowej na zmiany hormonalne związane z ciążą. Diagnoza może być opóźniona nawet do 7 miesięcy. Taka sytuacja zwiększa ryzyko przerzutów i znacząco zmniejsza szansę na pełny powrót do zdrowia [1].

– Rak piersi jest nowotworem, którego diagnostyka u kobiet w ciąży, ale także po porodzie i podczas karmienia piersią, jest bardzo trudna – tłumaczy Joanna Rokoszewska-Łojko, odpowiedzialna za program opieki dla kobiet w ciąży chorych na raka Boskie Matki, członek zarządu Fundacji Rak’n’Roll. – Niestety na co dzień spotykamy się z opiniami lekarzy, że badanie USG w ciąży nie ma sensu ze względu na zmiany w budowie piersi, a pojawiające się guzki czy obrzęki są naturalne dla stanu kobiety. Te wciąż pokutujące mity na temat raka piersi w ciąży, a także uśpiona czujność onkologiczna w środowisku lekarskim i u samych pacjentek stanowią główną przyczynę opóźnień w diagnostyce i rozpoczęciu leczenia – dodaje Rokoszewska-Łojko.

Dwa fundamenty: profilaktyka i diagnostyka

Z problemem uśpionej czujności onkologicznej podczas ciąży powinni zmierzyć się zarówno lekarze, pacjentki, jak i najbliższe im osoby. W profilaktyce nowotworów piersi ogromną rolę odgrywa świadomość samych kobiet oraz ich partnerów na temat tego, w jaki sposób i jak często przeprowadzać samobadanie piersi? Niestety, tylko połowa Polek ma świadomość, jak prawidłowo je wykonywać i robi to odpowiednio często [2]. Ponadto problemem jest także strach pacjentek przed wykonaniem badania USG – jak pokazują wnioski z przeprowadzonego na zlecenie firmy Philips sondażu, aż 69 proc. respondentek miało wątpliwości i obawy przed wykonaniem takiego badania, obawiając się o jego wynik (36 proc.) lub o to, że badanie negatywnie wpłynie na ich zdrowie (12 proc.) [3].

– Kobiety nie wykonują badania USG ze strachu przed rakiem. Jest to bardzo niepokojące, ponieważ w przypadku profilaktyki chorób nowotworowych czas odgrywa kluczową rolę – im wcześniej zmiana zostanie wykryta, tym lepsze są rokowania – mówi dr Paweł Guzik, specjalista ginekologii, położnictwa i ultrasonografii, Oddział Ginekologii i Położnictwa – Szpital Miejski im. Jana Pawła II w Rzeszowie, wykładowca i konsultant w Roztoczańskiej Szkole Ultrasonografii w Zamościu. – W profilaktyce niezwykle istotne jest to, aby wszystkie pacjentki, również te będące w ciąży i karmiące, wykonywały cykliczne badania USG piersi. Jest to odpowiedzialność, która leży nie tylko po stronie kobiet, ale także nas, ginekologów – dodaje Paweł Guzik.

O tym, jak ważna jest wczesna diagnostyka świadczą również zalecenia Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, Polskiego Towarzystwa Onkologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników mówiące o tym, że u kobiet powyżej 35. roku życia badanie USG piersi jest zalecane: u wszystkich ciężarnych w I trymestrze ciąży, u kobiet karmiących raz do roku. Wśród młodszych kobiet zaleca się rozważenie wykonania USG piersi w I lub II trymestrze ciąży, u kobiet karmiących raz w roku. W przypadku zmian w obrębie piersi takich jak guz, zaczerwienienie lub obrzęk – badanie należy wykonać zawsze, niezależnie od wieku kobiety.

Boskie USG, czyli sonommamografia u kobiet w ciąży i karmiących

Fundacja Rak’n’Roll od lat prowadzi działania na rzecz edukacji kobiet w zakresie profilaktyki onkologicznej, a także poprawy wykrywalności nowotworów u kobiet w ciąży. Cykl ogólnopolskich warsztatów dla ginekologów i położników pt. „Boskie USG, czyli sonomammografia u kobiet ciężarnych i karmiących”, prowadzonych pod kierownictwem naukowym dr. n. med. Pawła Guzika, odbywa się już drugi rok z rzędu. Firma Philips oraz Fundacja Philips, w zgodzie z misją zapewnienia dostępu do opieki medycznej dzięki innowacjom dla osób wykluczonych zdrowotnie, wspierają wspomniane warszaty oraz ich główny cel, jakim jest wymiana doświadczeń, a także doskonalenie umiejętności wykonywania USG piersi u kobiet w ciąży i podczas karmienia. Drugą edycję programu otworzą wykłady online, a zaraz po nich w 10 miastach w Polsce odbędą się warsztaty z ekspertami w dziedzinie USG piersi kobiet w ciąży i karmiących.

– 225 lekarzy ginekologów i położników, którzy wzięli udział w zeszłorocznej edycji programu, każdego roku prowadzi łącznie ponad 10 tys. ciąż – mówi Joanna Rokoszewska-Łojko. – Olbrzymie zainteresowanie warsztatami ze strony lekarzy pokazuje, jak potrzebny i ważny jest to projekt. Cieszymy się, że również w tym roku eksperci programu przekażą specjalistyczną wiedzę i najlepsze praktyki kolejnym lekarzom – zaznacza Joanna Rokoszewska-Łojko.

Projekt „Boskie USG, czyli sonomammografia u kobiet ciężarnych i karmiących” realizowany jest pod patronatem Polskiego Towarzystwa Ginekologów i położników oraz Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego, a działania podejmowane w jego ramach skierowane są zarówno do lekarzy specjalistów, jak i do influencerów parentingowych, dzięki czemu przekaz edukacyjny dotyczący profilaktyki nowotworów piersi oraz walki z uśpioną czujnością onkologiczną w trakcie ciąży i karmienia trafia do olbrzymiej liczby kobiet w całej Polsce.

– W Philips wierzymy, że odpowiednie działania edukacyjne pomogą zmienić statystyki, dlatego cieszymy się, że Fundacja Philips oraz Philips Polska wpiera tak potrzebną inicjatywę – docenia Reinier Schlatmann, prezes Philips w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. – Wiedza zdobywana podczas warsztatów jest bezcenna, a uzupełnienie jej o element praktyczny pozwala lekarzom zdobyć niezbędne kompetencje w diagnozowaniu nowotworu piersi wśród kobiet ciężarnych i karmiących, dając tym samym szansę na wczesną diagnozę, lepsze efekty leczenia i szczęśliwe macierzyństwo – dodaje Reinier Schlatmann.