Rozwój polskiej nauki ma strategiczne znaczenie dla narodowej gospodarki. Wymaga on jednak odpowiednich nakładów inwestycyjnych na niezbędną infrastrukturę badawczą. Bez nowoczesnego sprzętu nie jest możliwe prowadzenie badań, których wyniki pomogą wdrażać innowacyjne rozwiązania. Ministerstwo Edukacji i Nauki (MEiN) opracowało Polską Mapę Infrastruktury Badawczej, na której znajdują się projekty dotyczące dużej, strategicznej infrastruktury o charakterze ogólnokrajowym lub międzynarodowym. Realizacja tych przedsięwzięć wzmocni konkurencyjność zarówno polskiej nauki, jak i gospodarki. Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy (OPI PIB), jako instytucja wdrażająca Działanie 4.2 – „Rozwój nowoczesnej infrastruktury badawczej sektora nauki” POIR, wspiera realizację danych projektów. Ich celem jest także zapewnienie skutecznego dostępu do danej infrastruktury dla przedsiębiorców i innych zainteresowanych podmiotów.

Ponad miliard złotych na infrastrukturę badawczą

– Dzięki zwiększeniu budżetu konkursu o blisko 350 mln zł, możliwe będzie dodatkowe wsparcie aż 6 dużych projektów z całego kraju. Zrealizują je ośrodki naukowe z takich miast jak: Kraków, Poznań, Wrocław, Lublin i Szczecin wraz ze swoimi partnerami. Warto dodać, że w sumie w tym konkursie, w ramach Działania 4.2 – „Rozwój nowoczesnej infrastruktury badawczej sektora nauki” POIR, przeznaczono ponad miliard złotych. Zaplanowane projekty przyczynią się do wzrostu potencjału badawczego polskiej nauki – mówi Joanna Kuszlik-Cichosz, zastępca dyrektora ds. administracji w Ośrodku Przetwarzania Informacji – Państwowym Instytucie Badawczym.

Na liście projektów wybranych do dofinansowania znalazły się inicjatywy z różnych obszarów nauki. Łączy je jednak strategiczne znaczenie dla narodowej gospodarki oraz wysoki potencjał badawczy. Warto także podkreślić, że wiele z projektów powstało w konsorcjach, w których skład wchodzą jednostki z różnych obszarów Polski. Realizacja zaplanowanych działań nie wspiera tylko wybranego ośrodka naukowego, ale wielu jego partnerów. Projekty mają charakter praktyczny i ich wdrożenie w realny sposób ułatwi również wsparcie biznesu i umożliwi przedsiębiorcom korzystanie z najnowszej infrastruktury. Projekty, które znalazły się na liście opublikowanej przez OPI PIB, dotyczą m.in. takich dziedzin jak: medycyna i farmakoterapia, bioinformatyka i genomika, inżynieria biomedyczna, procesy wytwarzania czy bezpieczeństwo energetyczne i dostęp do surowców.

Lista 6 nowych projektów wybranych do dofinansowania:

1) ECBiG – Europejskie Centrum Bioinformatyki i Genomiki-MOSAIC, lider: Instytut Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu. Strategicznym celem projektu ECBiG-MOSAIC jest stworzenie zaawansowanej platformy badawczej umożliwiającej pozyskiwanie wielowymiarowych danych biomedycznych i klinicznych, ich standaryzacja, integracja oraz analiza z wykorzystaniem algorytmów sztucznej inteligencji.

2) ACTRIS – Infrastruktura do badania aerozoli, chmur oraz gazów śladowych, lider: Uniwersytet Wrocławski. ACTRIS-PL IB powstał w celu dostarczania wysokiej jakości danych o tzw. krótkożyciowych składnikach atmosfery, zarówno pochodzących ze źródeł naturalnych, jak i antropogenicznych. ACTRIS-PL IB to odpowiedź na realnie istniejące zapotrzebowanie, gdyż procesy zachodzące w atmosferze odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu zagrożeń społecznych i środowiskowych. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć: jakość powietrza, zdrowie społeczeństwa, zmiany klimatu i produktywność ekosystemów. Stanowią one jednocześnie wyzwania, z jakimi należy się zmierzyć, wprowadzając zasady Europejskiego Zielonego Ładu.

3) WCZT 2.0 – Centrum technologii przyrostowych i inżynierii biomedycznej – ETAP I, lider: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Realizacja nowej, wyspecjalizowanej koncepcji naukowo-technicznej Wielkopolskiego Centrum Zaawansowanych Technologii (WCZT 2.0) opiera się na wsparciu i rozwoju wspólnej płaszczyzny badawczej, na którą składają się technologie przyrostowe i inżynieria biomedyczna. Warto podkreślić, że wpisują się one w strategie największych koncernów chemicznych w Polsce, jako obszary niszowe o wysokiej wartości dodanej. Poprzez wprowadzenie udoskonaleń operacyjnych i doposażenie infrastrukturalne możliwe będzie osiągnięcie nowych, rewolucyjnych przewag konkurencyjnych.

4) Cephares – Centrum Rozwoju Nowych Farmakoterapii Zaburzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego, lider: Instytut Farmakologii im. Jerzego Maja PAN (IF PAN) w Krakowie. Utworzenie zaawansowanego technologicznie Centrum Rozwoju Nowych Farmakoterapii Zaburzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego pod nazwą Cephares stanowi odpowiedź na coraz większe i wciąż niezaspokojone potrzeby terapeutyczne w obszarze depresji, lęku, schizofrenii, uzależnień czy chorób neurodegeneracyjnych. Schorzenia te są nieodłącznie powiązane z postępem cywilizacyjnym, szczególnie w krajach wysokorozwiniętych, a problemy zdrowia psychicznego nabierają wyjątkowej aktualności wobec pandemii COVID-19.

5) CeBMaT – Centrum badawcze prośrodowiskowych i energooszczędnych materiałów oraz technologii, lider: Politechnika Lubelska. Celem projektu jest powstanie centrum badawczego, którego zakres działań obejmie obszary wiedzy skupione wokół: energetyki, inżynierii środowiska, inżynierii materiałowej oraz systemów opto- i mechatronicznych, niezbędnych do sterowania procesami technologicznymi. Wartością dodaną inicjatywy Politechniki Lubelskiej będzie rozwój lokalnego kapitału ludzkiego poprzez kształcenie wysokiej klasy ekspertów w zakresie nowych materiałów i technologii.

6) CZMIPW – Centrum Zaawansowanych Materiałów i Inżynierii Procesów Wytwarzania, lider: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie (ZUT). W ramach CZMIPW, które będzie działać przy Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie, zostanie zintensyfikowana współpraca nauki i biznesu. Cel będzie realizowany poprzez zwiększenie doskonałości naukowej w zakresie badań prowadzonych w obszarze nauk inżynieryjno-technicznych, a zwłaszcza inżynierii chemicznej i inżynierii materiałowej. W nowo powstałym centrum naukowcy z całego świata będą pracować w 8 laboratoriach, które powstaną na bazie Centrum Dydaktyczno-Badawczego Nanotechnologii ZUT oraz Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej uniwersytetu.

Lista projektów wybranych do dofinansowania dostępna jest na stronie POIR.