Zabiegi chirurgiczne i ich powikłania

Każda ingerencja w ciało człowieka niesie za sobą ryzyko powikłań. W przypadku zabiegów chirurgicznych najczęściej dotyczą operowanej tkanki. Ból, zakażenia, nieprzewidziane krwotoki, rozejście rany – to najczęściej występujące komplikacje pooperacyjne. Nie zapominajmy, że pacjent przed zabiegiem musi być znieczulony. Narkoza również może dawać powikłania, przede wszystkim zaburzenia neurologiczne, krążeniowe, chrypkę i ból gardła spowodowane założeniem rurki intubacyjnej. Według naukowców z Uniwersytetu Colorado Anschutz Medical Campus aż u 1/3 pacjentów po operacjach rozwijają się powikłania ze strony układu oddechowego, co znacznie zwiększa ryzyko zgonu. Na szczęście od kilku lat w medycynie widoczny jest wyraźny trend narastającej „komputeryzacji” zabiegów chirurgicznych, dzięki czemu pacjenci szybciej wracają do zdrowia, a komplikacje pozabiegowe pojawiają się rzadziej.

Najważniejsze obrazowanie

Nowoczesna chirurgia, wymagająca minimalnego pola operacyjnego, nie byłaby możliwa, gdyby nie coraz doskonalsze techniki obrazowania. Tomografy i rezonanse magnetyczne umożliwiają wygenerowanie doskonałego skanu operowanego obszaru, na którym widoczne są nawet najmniejsze zmiany. Aparatura pozwala na wykonanie modelu trójwymiarowego, dzięki czemu chirurdzy mogą „obejrzeć” zmianę pod każdym kątem i zaplanować jak najmniej inwazyjny zabieg.

Nieinwazyjne metody operacyjne

Może się zdarzyć, że po dokładnym zobrazowaniu zmiany nowotworowej lekarze uznają, że jej chirurgiczne usunięcie jest niemożliwe. Nie znaczy to jednak, że sytuacja jest beznadziejna i nie ma z niej wyjścia. W takich przypadkach doskonałe efekty daje technika zwana embolizacją. Zabieg polega na bezpośrednim wprowadzeniu do naczyń odżywiających guz mikroskopijnych kulek. Blokują one światło tętnic, a tym samym odcinają dostęp składników odżywczych od zmiany nowotworowej. Kolokwialnie mówiąc, guz umiera z głodu. Również i ta metoda nie byłaby możliwa bez zastosowania nowoczesnej techniki. Przed zabiegiem konieczne jest dokładne zobrazowanie wszystkich naczyń zaopatrujących guz. Niezablokowanie choćby jednego z nich skutkowałoby niecałkowitym odcięciem nowotworu od składników odżywczych, a wtedy choroba rozwijałaby się dalej.

Niektóre zabiegi chirurgiczne można dziś wykonać bez naruszania ciągłości skóry pacjenta. W tym celu wykorzystuje się precyzyjnie dobrane wiązki fal ultradźwiękowych, które podgrzewają tkanki. Z powodzeniem technikę tę stosuje się do usuwania mięśniaków macicy. Zabieg ten jest całkowicie bezinwazyjny, pacjent nie wymaga podania znieczulenia, antybiotyków czy środków przeciwbólowych, a po kilku godzinach od przyjęcia do szpitala w pełni sił może wrócić do domu i codziennej aktywności.

Chirurgia nieinwazyjna na stałe zawitała również do kardiologii. Lekarze nie muszą już otwierać klatki piersiowej pacjenta, żeby usunąć tętniaka aorty. Wystarczy, że przez niewielkie nacięcie na udzie wprowadzą cewnik i precyzyjnie dopasowany stent, który wzmacnia osłabioną ścianę naczynia. Metoda ta nie byłaby możliwa, gdyby nie specjalistyczne oprogramowanie przekształcające obraz rzeczywisty w 3D. Dzięki temu kardiochirurdzy mogą z większą precyzją operować narzędziami, co gwarantuje większą skuteczność operacji i mniejsze ryzyko komplikacji.

Polscy lekarze nie pozostają w tyle

Pionierskie zabiegi bez użycia skalpela przeprowadzili parę miesięcy temu lekarze z poznańskiego Szpitala Miejskiego im. Raszei. W celu zmniejszenia żołądka pacjentom borykającym się z otyłością zastosowali technikę endoluminarną, która pozwala operować przez naturalne otwory ciała. Tak przeprowadzona operacja bariatryczna oznacza mniejsze ryzyko powikłań, a także krótszy czas rekonwalescencji po zabiegu. Chirurdzy z tego szpitala mają na swoim koncie również rewolucyjną operację trzustki wykonaną techniką endosonograficzną. Wprowadzony do światła przewodu pokarmowego endoskop, na końcu którego znajduję się mikrogłowica USG, daje lepszą możliwość zobrazowania patologicznych zmian w obrębie trzustki niż inne metody diagnostyczne. W czasie badania możliwe jest również usunięcie guza czy torbieli bez konieczności otwierania powłok brzusznych.

Chirurdzy często podkreślają, że procedury związane z klasycznymi operacjami – naruszenie ciągłości powłok brzusznych, narkoza, konieczność długiej hospitalizacji – negatywnie wpływają na ogólny stan zdrowia pacjenta. Bezkrwawe operacje, ograniczające do minimum konieczność ingerencji w ludzkie ciało, mają szansę zrewolucjonizować medycynę zabiegową.