Zbioru ziół Tybetańskich dokonuje się w wysokogórskich, ekologicznie czystych regionach Tybetu. Zioła zbierane są ręcznie, tylko przez osoby wykwalifikowane - znające metodę zbioru poszczególnych roślin oraz czas zbioru każdej rośliny (opierający się na kalendarzu księżycowym).

Zioła tybetańskie wykorzystywane są w produktach kosmetycznych ze względu na ich dobroczynny wpływ na skórę. Poniżej przedstawione zostały niektóre z ziół tybetańskich, których ekstrakty znajdują się w wielu powszechnie stosowanych produktach kosmetycznych. Omówione zostały składniki ziół oraz ich działanie.

Goji- kolcowój szkarłatny, zwyczajny (Lycium Barbarum L.), chiński (Lycium Chinese L.) – jest mocno rozgałęzionym krzewem o wysokości do 1 m, rzadko do 2 m. Łodygi pokryte są cierniami osiągającymi do 2 cm długości.Surowcem wykorzystywanym w celach leczniczych, kosmetycznych jest owoc - jagoda. Posiada on wysoką zawartość witaminy C (zajmuje trzecie miejsce na świecie – w 100 g znajduje się aż 2,5 g wit. C), a także witaminy B₁, B₂, B₆ i E. Jagody goji bogate są w mikro- i makroelementy (wapń, potas, żelazo, cynk, selen, miedź, fosfor). Zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe m.in. linolowy i α-linolowy oraz karotenoidy m.in. β-karoten, zeaksantynę, luteinę i likopen. Dzięki swojemu bogatemu składowi wpływają na opóźnianie procesów starzenia, głównie poprzez dużą zawartość składników o właściwościach antyoksydacyjnych (wit. C i E) i odżywczych (witaminy_, mikro i makro-elelementy, karotenoidy) oraz składników nawilżających (nienasycone kwasy tłuszczowe). Owoce Goji działają antybakteryjnie i przeciwgrzybiczo, leczą alergie i wysypki skórne.

Migdałecznik chebułowiec (Terminalia chebula) -jest drzewem dorastającym do 24 m wys. Posiada zielonożółty lub brunatny owoc, pestkowiec. Do substancji aktywnych zawartych w owocu należą: garbniki, kwas galusowy, kwas chebulowy, kwas chebulinowy, kwas chebulagowy, chebulanina, korilagina, ester metylowy kwasu galusowego, terchebulina, kwas terminalowy, punikalagina, kumaryny, sterole, triterpeny, flawonoidy. Kwas chebulinowy, kwas chebulagowy i chebulanina to glikozydy fenolowe, zbudowane z kwasu galusowego.

Substancje aktywne znajdujące się w owocach migdałecznika wywierają m.in. działanie immunosupresyjne, antyoksydacyjne, przeciwzapalne i przeciwalergiczne.

Żeń-szeń właściwy (Panax ginseng)– nazywany także ginsengiem lub wszechlekiem. Surowcem jest palowekłącze,słabo rozgałęzione, o małej ilości korzeni, w kolorze białopopielatym lub jasnokremowym. Jest bogaty w saponiny triterpenowe (zwane ginsenozydami), glikozydy, witaminy (B1, B2, C), proteoglikan - panaxans, aminokwasy.W kosmetykach ekstrakt znajduje zastosowanie ze względu na działanie antyoksydacyjne, antycellulitowe (aktywowanie rozkładu tłuszczy, hamuje syntezę kwasów tłuszczowych), rewitalizujące, regenerujące, poprawiające ukrwienie skóry, ułatwiające odnowę skóry i włosów. Ekstrakt z żeń-szenia jest składnikiem wielu renomowanych kosmetyków anty-aging – regenerujących i odmładzających.

Imbir (Zingiber officinale) - to roślina o podziemnym, widlasto rozgałęzionym kłączu, tworzącym szereg bulwiastych odcinków o długości do 10 cm. Imbir poddaje się obróbce i dlatego otrzymuje się różne gatunki surowca handlowego, np. imbir brunatny, bądź biały. Najważniejszym składnikiem kłączy imbiru jest olejek eteryczny. Jego zawartość mieści się w granicach 0,6-3,5%, a jego głównym składnikiem jest seskwiterpen zingiberen – do 50%. Inne składniki olejku to aldehydy – gingerol, szogaol, zingeron. W olejku stwierdzono także obecność 1,8-cyneolu, borneolu, cytralu, felandrenu, kamfenu, limonenu. Do składników drugorzędowych należy skrobia (15-50%) oraz kwasy organiczne, takie jak szczawiowy, jabłkowy, bursztynowy. Posiada głównie działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybicznei sebostatyczne.

Nieśmiertelnik żółty, Kocanka (Helichrysum arenarium) – to krzew o drobnych żółtych kwiatach. Kwiatostany kocanki wykazują niezwykłą trwałość. Jeszcze kilka miesięcy po zasuszeniu utrzymują intensywną żółtą lub rdzawą barwę. Surowcem kosmetycznym jest kwiat (olejek eteryczny oraz hydrolat z kwiatów).Posiada w swoim składzie flawonoidy (kwercetyna, kemferol, apigenina, luteolina, naringenina, galangina, gnafalina), kwasy fenolowe, trójterpeny (kwas ursolowy, fitosterole), diketony, żywice, glikozydy, pochodne alfa-pironu i floroglucinolu, pochodne acetofenonu, olejki eteryczne (octan nerylu, nerol, geraniol, pinen, limonen, kurkumen, kariofylen, helipyron, furfural, eugenol). Nieśmiertlenik działa obkurczająco na naczynia krwionośne, zmniejsza opuchnięcia. Posiadaintensywne właściwości regeneracyjne, sprzyja gojeniu i zabliźnianiu ran (diketony oraz sekswiterpenowe węglowodory), Wykazuje własności antyoksydacyjne,zwalcza wolne rodniki, przyczyniające się do przedwczesnego niszczenia skóry (flawonoidy i acetofenony). Działa antybakteryjnie,antyseptycznie, przeciwgrzybiczo i przeciwwirusowo (olejki eteryczne, trójterpenoidy i flawonoidy). Redukuje zapalenia i stany alergiczne skóry (flawonoid gnafalina, pochodne acetofenonu i kwas ursolowy).

Wąkrotka azjatycka (Centella asiatica)– roślina zaliczana do bylin, płożąca. Ma stosunkowo grube, czerwone korzenie. Liście okrągławe, kwiaty drobne, zebrane w baldachy. Owocem jest mała rozłupka, złożona z dwóch niełupek. Surowcem jest ziele. Zawiera ono triterpenowe saponiny, azjatykozydy, olejek eteryczny, monoterpeny, seskwiterpeny, garbniki, flawonoidy (kwercytyna, kemferol), fitosterole (beta-sitosterol, stigmasterol, kampesterol), związki kumarynowe, aminokwasy (lizyna, alanina, fenyloalanina, seryna, kwas glutaminowy, kwas asparaginowy), żywice, witaminy A, C, K, E oraz duże ilości magnezu. Posiada właściwości przeciwzapalne, antyoksydacyjne, neutralizuje wolne rodniki (flawonoidy, witaminy). Wąkrota azjatycka, stosowana w produktach kosmetycznych, wykazuje silne działanie przeciwzapalne, przeciwdziała uszkodzeniom tkanki skóry. Podobnie jak estrogeny, pozytywnie wpływa na metabolizm fibroblastów, pobudzając je do syntezy kolagenu i elastyny. Stymuluje syntezę kwasu hialuronowego, odpowiedzialnego za nawilżenie skóry. Powoduje wzrost gęstości i elastyczności skóry, wygładzenie zmarszczek, poprawę nawodnienia skóry. Wąkrotka stymuluje krążenie, wzmacnia naczynia krwionośne i działa przeciwobrzękowo, dlatego jest stosowana w profilaktyce i leczeniu cellulitu.

Maczużnik chiński, kordyceps(Corcydeps sinensis L.) – jest grzybem pasożytniczym, zaliczanym do fauny lub flory w zależności od stadium rozwoju. Rośnie w górach Chin i Tybetu na wysokości ok. 4800 m n.p.m. Zawiera składniki aktywne takie jak kwas kordycepsowy (D-mannitol), 2’- deoksyadenozynę, 3’- deoksyadenozynę (kordydepina), 2’3’- dideoksyadenozynę, hydroksyetyloadenozynę, polisacharydy z cukrów 5- i 6-węglowych powiązanych wiązaniami α- i β- glikozydowymi, aminokwasy, sterole, nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy B₁, B_2,B₁₂, E, K oraz mikro- i makroelementy (potas, sód, wapń, magnez, miedź, cynk, selen, glin). Wykazuje głównie działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe oraz tonizujące.

Opracowała:

Maja Haczyk