Zastrzegaj, patentuj i zyskuj! - ochrona innowacyjnych rozwiązań w branży kosmetycznej - Artykuły - Biotechnologia.pl

„Innowacja” – to słowo klucz, kiedy mówimy o sukcesie firmy. Innowacyjność w kosmetyce i kosmetologii jest niezbędna, by wyróżniać się na tle konkurencji, wychodzić naprzeciw oczekiwaniom konsumentów, spragnionych nowości, by być intrygującym w komunikacji z klientem. Stawiając na innowacyjne rozwiązania, należy zadbać o ich ochronę. Warto zastanowić się, na jakim etapie zdecydować się na ochronę patentową konkretnej technologii czy produktu, kiedy i w jakim zakresie chronić logotyp czy opakowanie. Nowatorskie pomysły należy chronić, a te rozwiązania które mogą mieć zastosowanie na skalę przemysłową, warto opatentować. Chroniąc własność intelektualną i przemysłową, mamy szansę zarobić na własnym pomyśle, jak też możemy bardziej skutecznie bronić się przed naśladownictwem.

dr Aleksadnra Twardowska

Rewelacyjna nowa formuła …

O sukcesie produktu kosmetycznego w sposób szczególny decyduje innowacyjna receptura i unikalne opakowanie. Współczesne produkty kosmetyczne to coraz częściej produkty zaawansowanej technologii. Jeden produkt kosmetyczny niejednokrotnie łączy w sobie szereg innowacyjnych rozwiązań będących wynikiem wieloletnich prac rozwojowych i badań setek naukowców. W tej branży ochrona receptur i technologii stanowi zatem szczególnie istotny element strategii działania firmy i niejednokrotnie decyduje o sukcesie rynkowym.

Sztuką jest wpaść na pomysł. Jednak samo odkrycie nie może zostać opatentowane, a wynalezienie innowacyjnego rozwiązania to dopiero początek drogi. Trzeba swój pomysł umieć dobrze ochronić, by móc czerpać z niego zyski.

Postęp technologiczny sprawia, że coraz więcej rozwiązań zostało już ujawnionych lub opatentowanych i znacznie trudniej o przełomowe odkrycia także w kosmetologii. Prace badawczo-rozwojowe stają się tym bardziej złożone i szczegółowe. Pracom nad nowym produktem kosmetycznym towarzyszą współcześnie także poszukiwania w krajowych i międzynarodowych bazach danych i literaturze oraz badania patentowe mające na celu wyznaczanie kierunków badawczych oraz weryfikację, czy odkryte rozwiązanie ma charakter innowacyjny – nadaje się do opatentowania lub czy nie narusza praw osób trzecich.

O wynalazku mówimy, gdy rozwiązanie:

· jest nowe, czyli rozwiązanie takie do tej pory nie istniało,

· charakteryzuje się odpowiednim poziomem wynalazczym, czyli rozwiązanie to nie jest oczywiste,

· ma zastosowanie przemysłowe, czyli nadaje się do produkcji i dystrybucji.

Niestety, częstym błędem, który uniemożliwia uzyskanie patentu, jest publiczne ujawnienie wynalazku przed jego zgłoszeniem do ochrony np. prezentacja na wystawie czy konferencji, publikacja wyników badań, rozpoczęcie produkcji, umieszczenie informacji na stronie internetowej albo brak sprawdzenia, czy takie rozwiązanie już gdzieś istnieje.

Ochrona patentowa ma charakter terytorialny. Podejmując decyzję odnośnie ochrony wynalazku należy zatem określić gdzie chcemy aby nasz wynalazek był prawnie chroniony, co powinno wynikać ze strategii firmy. Przy podejmowaniu decyzji o zakresie terytorialnym ochrony patentowej należy wziąć pod uwagę między innymi:

· główne rynki zbytów

· działania konkurencji na danym rynku

· lokalizację produkcji

· koszty ochrony patentowej

· dostępny budżet

· możliwość egzekwowania praw z patentu w danym kraju.

Procedura uzyskania patentu trwa najczęściej kilka lat, jednak już od daty zgłoszenia wynalazek korzysta z tymczasowej ochrony. Patenty na wynalazki udzielane są na okres dwudziestu lat. Utrzymanie patentów w mocy wymaga wnoszenia corocznych opłat. Koszty uzyskania i utrzymania ochrony patentowej zależne są od zakresu i zasięgu ochrony patentowej i wahać się mogą od kilkunastu do kilku tysięcy złotych.

Nie każdy wynalazek musi być chroniony patentem. Czasem receptura produktu kosmetycznego może być chroniona jako tajemnica przedsiębiorstwa w ramach ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Jeśli jednak jesteśmy w posiadaniu rozwiązania o dużej atrakcyjności rynkowej wówczas uzyskanie ochrony patentowej jest bardziej korzystne. W istocie ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa (know-how) oraz ochrona patentowa mogą się wzajemnie uzupełniać i najczęściej stosowane są przez przedsiębiorstwa, jako formy komplementarne.

Jeśli prace nad wynalazkiem prowadzone są w zespole, ważne jest także, aby podpisać umowę o poufności, w przeciwnym razie, ta osoba, która pierwsza dokona zgłoszenia patentowego, może uzyskać prawo wyłączne. Warto też stworzyć w przedsiębiorstwie regulamin wynalazczy, który jasno określi prawo przysługujące pracownikom (twórcom wynalazków) oraz pracodawcy.

… w intrygującym opakowaniu

Opakowanie to równie ważne, co jego zawartość składowa produktu kosmetycznego. Siła oddziaływania oznaczeń i opakowań odgrywa w branży kosmetycznej rolę niebagatelną, stanowiąc bardzo istotne narzędzie działań marketingowych. Dlatego też firmy sektora kosmetycznego dokładają starań, aby chronić swoje oznaczenia. Portfolio oznaczeń dla produktów kosmetycznych oraz zasięg terytorialny ich ochrony powinny wynikać z celów strategicznych i planów marketingowych firmy. Warto zbudować własną, przemyślaną i spójną koncepcję oznaczeń i identyfikacji wizualnej firmy oraz produktów lub linii produktów, a także strategię ich ochrony, mając na względzie wyniki badań zdolności/czystości rejestrowej oznaczeń i wzorów. Strategia powinna o krok wyprzedzać działania tj. powstać przed ujawnieniem, a następnie wprowadzeniem na rynek grupy lub serii produktów kosmetycznych.

W ochronie oznaczeń należy kierować się również umiarem - zamiast chronić całość opakowań czy logotypów często korzystniej jest chronić jedynie wybrane wyróżniające elementy oznaczeń oraz ich odmiany (wersje). Pamiętajmy też, że znaki towarowe nie używane w obrocie gospodarczym mogą utracić ochronę prawną w wyniku działań konkurencji.

Procedura uzyskania rejestracji znaku towarowego w Polsce trwa około dwóch lat, a wzoru przemysłowego najczęściej nie przekracza pół roku. Uzyskanie ochrony w trybie europejskim trwa krócej – odpowiednio wspólnotowy znak towarowy około 1 roku, wzór przemysłowy wspólnoty - nawet kilka tygodni. Podobnie jak w przypadku patentu tymczasową ochronę oznaczenia otrzymujemy już w momencie zgłoszenia. Prawo ochronne na znak towarowy trwa w Polsce dziesięć lat i można je przedłużać na kolejne dziesięcioletnie okresy. Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego natomiast trwa maksymalnie dwadzieścia pięć lat pod warunkiem wnoszenia opłat za pięcioletnie okresy ochronne.

Stop naruszeniom!

Naruszanie praw wyłącznych, podrabianie produktów stało się plagą naszego stulecia. Proceder ten nie ominął też branży kosmetycznej. Kosmetyki podrobione lub wykorzystujące cudze rozwiązaniai oznaczenia trafiają na polski i europejski rynek głównie z krajów spoza Unii Europejskiej (Chiny, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Turcja, Syria, Indonezja, Singapur) oraz z Włoch. Według polskichi europejskich służb celnych ich liczba wzrasta. Z danych Komisji Europejskiej wynika, że wśród podrabianych produktów oprócz towarów luksusowych coraz większą grupę stanowią towary codziennego użytku. Oferowane są one także coraz powszechniej przez Internet. Oprócz skutków natury ekonomicznej podrobione kosmetyki stanowią poważne zagrożenie dla zdrowiai bezpieczeństwa konsumentów, gdyż produkowane są z pominięciem wszelkich uregulowań prawnych.

Służby celne i policja krajów Unii Europejskiej współpracują z uprawnionymi z praw wyłącznych i ich pełnomocnikami w walce z podrobionymi towarami. Aby wzmocnić ochronę swoich produktów przed podrobieniem posiadacz prawa wyłącznego może złożyć wniosek o ochronę celną do Izby Celnej w Warszawie. Posiadanie ochrony celnej daje uprawnienia organom celnym do zatrzymaniana okres dziesięciu dni roboczych produktów podejrzanych o naruszenie praw własności intelektualnej i powiadomienie o zatrzymaniu właściciela praw umożliwiając mu tym samym podjęcie decyzji odnośnie dalszego postępowania.

Oprócz zjawiska ewidentnego podrabiania towarów dochodzi też niejednokrotnie do sporów pomiędzy konkurującymi firmami o wykorzystanie identycznego lub podobnego oznaczenia, wzoru czy rozwiązania technicznego (wynalazku) dla produktów kosmetycznych. Ochrona praw własności intelektualnej w firmie zwiększa siłę przedsiębiorcy w tego rodzaju sporach oraz w zwalczaniu czynów nieuczciwej konkurencji.

W przypadku naruszenia praw wyłącznych ich właścicielowi przysługuje między innymi prawo żądania:

· zaniechania działań naruszających jego prawa

· wycofania z obrotu towarów naruszających jego prawa

· publikacji treści wyroku

· wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści

· zapłaty odszkodowania

· zniszczenia narzędzi służących do wytwarzania towarów naruszających jego prawo.

Chroń strategicznie

Innowacyjność produktów zarówno w odniesieniu do stosowanej technologii produkcji i receptury, jak i opakowania oraz oznaczania jest dla sektora kosmetycznego bardzo ważna. Branża kosmetyczna przeznacza na ten cel rokrocznie znaczne nakłady finansowe. Istnieją instrumenty prawne pozwalające chronić te niezwykle cenne dobra niematerialne firmy. Kluczem do osiągnięcia skutecznej i efektywnej kosztowo ochrony jest właściwy i kompleksowy dobór środków prawnych i zakresu terytorialnego, czyli stworzenie strategii ochrony własności przemysłowej realizującej cele strategii rozwoju firmy.

Rozwijając strategię warto poprosić o profesjonale wsparcie rzecznika patentowego, który doradzi co warto chronić i w jakim zakresie.