Szkolenie na temat wymagań dla producentów opakowań kosmetyków  w ramach seminarium dotyczącego opakowania i oznakowania produktu kosmetycznego zorganizowanego przez wydawnictwo Bio-Tech Media przeprowadziła  Elżbieta Pociecha z firmy JARS. Poza działalnością badawczą w firmie, prelegentka zajmuje się również praktyczną oceną bezpieczeństwa produktów kosmetycznych.

Zasady etykietowania produktów kosmetycznych
Od 11 lipca 2013 r. obowiązującą wytyczną dla oznakowania produktów kosmetycznych jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1223/2009 z 30 listopada 2009 r. W artykule 19 tego rozporządzenia można znaleźć informację o elementach, które obowiązkowo powinny znaleźć się na etykiecie produktu kosmetycznego. Przy opracowywaniu etykiety nie wolno zapominać o Ustawie z  30 marca 2001 r. o kosmetykach, która nadal jest podstawą do działania sanepidu.

W rozporządzeniu istnieje rozgraniczenie pomiędzy opakowaniem zewnętrznym (nie zawsze jest ono obecne), a pojemnikiem znajdującym się wewnątrz tego opakowania bezpośrednio mającego kontakt z produktem.

Elementy niezbędne na etykiecie :

• Imię i nazwisko lub zarejestrowana firma oraz adres osoby odpowiedzialnej . Informacja musi dać możliwość identyfikacji produktu, jeśli jest kilka adresów, najważniejszy powinien być wyróżniony. W przypadku kosmetyków importowanych należy również podać kraj pochodzenia.
• Nominalna zawartość w momencie pakowania w jednostce masy lub objętości. Jeśli pojemność wynosi mniej niż 5 g lub 5 ml, próbka jest bezpłatna lub jednorazowego użytku, to wartość nominalna nie musi być podana. Forma zapisu nominalnej wartości jest dokładnie sprecyzowana w rozporządzeniu.
• Data minimalnej trwałości . Istnieje możliwość nadania kilku form tego oznaczenia.
• Szczególne środki ostrożności . Ostrzeżenie może zostać przedstawione na elemencie dodatkowym opakowania, wówczas na pojemniku lub opakowaniu zewnętrznym powinna być odpowiednio oznaczona. Wytyczna ta dotyczy  głównie produktów kosmetycznych do profesjonalnego stosowania. Również te kosmetyki o specyficznych właściwościach fizykochemicznych – np. łatwo palne, powinny być dodatkowo oznakowane.
• Numer partii produktu . Nie jest obowiązkowy na pojemniku.
• Funkcja produktu kosmetycznego jeżeli  nie wynika ona z prezentacji.
• Wykaz składników zgodnie z systematyką INCI w odpowiedniej (malejącej)  kolejności.

Jeśli produkty sprzedawane są na wagę lub sztuki, informację o produkcie należy umieścić w takiej odległości, aby klient miał do niej wgląd. Wszystkie informacje zamieszczone na etykiecie, z wyjątkiem składników, powinny być podane w języku polskim.

Oznakowanie produktów aerozolowych
Oprócz rozporządzenie dotyczącego kosmetyków, produkty aerozolowe podlegają również Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z  5 listopada 2009 r. w sprawie szczegółowych wymagań dla produktów aerozolowych. Między innymi na opakowaniu powinno się naleźć oznaczenie „Pojemnik pod ciśnieniem: chronić przed słońcem i nagrzaniem powyżej temperatury 50 °C. Nie przekłuwać ani nie spalać, także po zużyciu.”

Oznakowanie innych produktów
Do tej grupy zaliczamy wyroby, które nie spełniają definicji produktu kosmetycznego, ale są bezpośrednio związane z branżą kosmetyczną. Wówczas ich oznaczenie  podlega Ustawie z  12 grudnia 2003 r. w ogólnym bezpieczeństwie produktów.

Informacje o przeznaczeniu do wielokrotnego użycia czy recyklingu oraz o materiale jest dobrowolna. Producent kosmetyku może, ale nie musi  informować o tym na etykiecie.

Nie ma ściśle określonych wymagań co do badań opakowań przeznaczonych dla branży kosmetycznej. Można jedynie podciągnąć je pod ogólne wymagania dotyczące opakowań.  Zaliczaja się do nich testy mikrobiologiczne, fizyko-mechaniczne, chemiczne oraz sensoryczne.

Do badań produktu gotowego zaliczane jest badanie kompatybilności masy z materiałem opakowania. Mają one na celu zbadanie interakcji masy z opakowaniem. Są o przeprowadzane w podobny sposób jak testy stabilności samego produktu. Dodatkowo przeprowadza się  również badania porównawcze pomiędzy opakowaniem docelowym a neutralnym, w których umieszczany jest produkt. Po upływie czasu  dokonuje się oceny organoleptycznej obu mas kosmetycznych. Oprócz tych badań przeprowadzane są również testy termiczne w podwyższonej, pokojowej i chłodniczej temperaturze,  wahadłowe/stresowe oraz wpływu UV i światła widzialnego.

Oceniając samo opakowanie dokonuje się oceny: zmiany zapachu, utraty barwy, reakcji chemicznej/utlenienia, zmiany pod wpływem światła UV, zasysania lub puchnięcia opakowania, deformacji oraz korozji.

Ocena bezpieczeństwa produktu kosmetycznego w kontekście opakowania wykonywana jest przez safety assesora. Wiedzę o opakowania czerpie on z wyników badań kompatybilności, danych od dostawców, specyfikacji, świadectwa analizy fizykochemicznej oraz deklaracji zgodności. Dodatkowo safety assesor może  zasięgnąć wiedzy zawartej w przepisach z innych branż ponieważ i tu niestety  brakuje procedur dedykowanych wyłącznie opakowaniom kosmetycznym.
– Innym narzędziem w rękach producentów kosmetyków w celu uzyskania informacji od dystrybutorów/producentów opakowań jest Ustawa z  13 czerwca 2013 roku o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi – mówi  Elżbieta Pociecha. – W ustawie tej jest mowa o maksymalnej sumie zawartości metali ciężkich: ołowiu, kadmu, rtęci oraz chromu VI w opakowaniu, która nie może przekraczać 100mg/kg. Dzięki udostępnieniu przez producenta opakowań informacji o spełnieniu wymagań ustawy, safety assesor uzyskuje kolejną cenną notyfikację. Producentów opakowań kosmetycznych obowiązuje rozporządzenie REACH dotyczące rejestracji, oceniania, udzielania zezwoleń i stosowania ograniczeń w zakresie chemikaliów. W momencie gdy w opakowaniu suma substancji wzbudzających szczególne obawy (SVHC) przekracza 0,1% wagowy (0,1% w/w), jest on zobligowany to poinformowania o tym odbiorcy. Również gdy produkt spełnia dany wymóg, udostępnienie deklaracji o tym fakcie może być bardzo pomocne przy zatwierdzaniu oceny bezpieczeństwa kosmetyku przez safety assesora.