W związku z wchodzącym w życie zakazem eksperymentów na zwierzętach UE poprzez różne swoje agendy podejmuje działania mające na celu wprowadzenie (obowiązkowe) tzw. testów alternatywnych. Poniżej zamieszczamy wypowiedzi przedstawiciela nauki (dr Maciej Stępnik z Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi) i polskich producentów kosmetyków (dr Renata Dębowska, Centrum Naukowo-Badawczego Dr Irena Eris ) dotyczące tej kwestii. Zapraszamy nie tylko do uważnego zapoznania się z poniższymi wypowiedziami, ale także do zamieszczenia własnych uwag, wypowiedzi oraz pytań na łamach naszego „Forum Kosmetologów”. Serwis Biotechnologiczny będzie na bieżąco informował Państwa na temat wszystkich zagadnień związanych z wprowadzaniem tzw. testów alternatywnych (red.). Polska Platforma Porozumienia ds. Rozwoju Metod Alternatywnych do Badań na Zwierzętach Maciej Stępnik W Polsce od kilku miesięcy podejmowane są próby utworzenia tzw. Platformy Porozumienia do Rozwoju Metod Alternatywnych do Badań na Zwierzętach. Polska platforma weszłaby w skład ogólnoeuropejskiej, niedochodowej organizacji pn. "ecopa" (z siedzibą w Brukseli, http://ecopa.vub.ac.be) zrzeszającej podobne organizacje z innych krajów Europy. Najogólniej, celem działań ecopa jest stworzenie paneuropejskiego, swoistego związku przedstawicieli przemysłu, nauki, rządu i ochrony zwierząt, który zajmowałby się harmonijnym wprowadzeniem idei 3R's (reduction, refinement, replacement) w badaniach na zwierzętach. Twórcy ecopa, opierając się na swoim wcześniejszym doświadczeniu, są przekonani, iż tylko skoordynowane połączenie działań i interesów reprezentantów wymienionych partii może odnieść sukces. Wydaje, iż w obliczu 7-mej poprawki do Dyrektywy Kosmetycznej, jak również polityki EU w sprawie zarządzania substancjami chemicznymi (projekt REACH-Registration, Evaluation, Authorisation and Restrictions of Chemicals) i zdrowia środowiskowego (projekt SCALE, European Environment and Health Strategy), rozwój metod alternatywnych wobec testowania na zwierzętach nabiera większego znaczenia niż dotychczas. Ciekawego zestawienia danych dostarcza ECVAM, według którego każdego roku w Europie używa się do testów ok. 10 milionów zwierząt, z czego 0.4% przypada na branżę kosmetykową, 12% na przemysł i ok. 25% na testowanie szczepionek. Biorąc pod uwagę powyższe fakty można wnioskować, iż zainteresowanie przemysłu metodami alternatywnymi w przyszłości powinno znacznie wzrosnąć. Aby sprostać ogromnemu naciskowi i zapotrzebowaniu na rozwój tych metod ecopa na-wiązała bardzo ścisłe kontakty m.in. z ECVAM (European Centre for the Validation of Al-ternative Methods), ICCVAM (The Interagency Coordinating Committee on the Validation of Alternative Methods) i OECD. Wychodząc naprzeciw zaproszeniu do współpracy skierowanemu przez działaczy ecopa do naukowców z Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi, podjęte przez nas kroki w celu stworzenia polskiej platformy zaowocowały już nawiązaniem pierwszych kontaktów z przedstawicielami poszczególnych partii. W toku trwających obecnie dyskusji wyłaniają się problemy dotyczące m.in. celów i formy istnienia polskiej platformy, jak również udziału i płynących z niego korzy-ści dla poszczególnych partii. Głównych zadań polskiej platformy można upatrywać w: a) identyfikacji ogólnokrajowych potrzeb w zakresie stosowania metod alternatywnych w różnych dziedzinach badań naukowych (testowanie substancji chemicznych w tym ko-smetyków, szczepionek i preparatów medycznych, itd.), b) opracowaniu i wdrożeniu ogólnokrajowego programu edukacyjno-informacyjnego pro-mującego metody alternatywne (seminaria, kursy praktyczne, wykłady, prezentacje mul-timedialne) obejmującego również pomoc przy implementacji tych metod w zainteresowa-nych laboratoriach, c) współpracy i merytorycznym wsparcie dla organów odpowiedzialnych za aspekty prawne dotyczące eksperymentów na zwierzętach (m.in. przy dostosowywaniu polskiego usta-wodawstwa w tym zakresie do ustawodawstwa EU), d) promocji i udziale polskich placówek badawczych w międzynarodowych programach doty-czących rozwoju i walidacji nowych metod alternatywnych (np. w ramach programu nauko-wego ecopa tzw. eSI (ecopa ScienceInitiative) wkrótce grupa polskich naukowców zostanie zaproszona na ogólnoeuropejskie spotkanie mające na celu przegląd prowadzonych badań i wytypowanie nowych, obiecujących technik alternatywnych wobec testów na zwierzętach), e) i wreszcie, ścisłą współpracę naukową z platformami z innych krajów europejskich, z eco-pa, jak również z ECVAM. Zdając sobie sprawę z niełatwych zadań stojących przed rozwijającą się polską platformą, wszelka pomoc i udział przy jej współtworzeniu ze strony zainteresowanych przedstawicieli poszczególnych partii są niezwykle mile widziane. Dr Maciej Stępnik Zakład Toksykologii i Kancerogenezy Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi Tel. +42 6314 634 lub 604 E-mail: mstep@imp.lodz.pl Spotkanie ECVAM/ECOPA, Praga 2004 Renata Dębowska        W dniach 5-6 czerwca w Pradze odbyły się Warsztaty pod patronatem 2 organizacji: ECVAM (European Centre for Validation of Alternative Methods działającej z ramienia Komisji Europejskiej i ECOPA (European Consensus Platform on 3-Rs Alternatives). W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele nowowczłonkowskich państw UE oraz przedstawiciele państw kandydujących (Bułgaria, Czechy, Łotwa, Litwa, Estonia, Malta, Węgry, Rumunia, Cypr, Słowacja, Słowenia, Polska).        Głównym celem spotkania było zapoznanie się z sytuacją państw wschodniej Europy dotyczącą stosowania metod alternatywnych w nauce i przemyśle oraz możliwością stworzenia narodowych platform porozumienia skupiających przedstawicieli przemysłu, nauki, rządu i obrońców praw zwierząt.        Po zapoznaniu się z ideą (działaniem) ECVAM oraz Ecopa odbyły się grupowe dyskusje dotyczące możliwości i zasadności powstania NCP (National Consensus Platform) w poszczególnych państwach. W większości państw wschodniej Europy nie istnieje przemysł, który byłby zainteresowany tworzeniem NCP (nie prowadzą badań lub zlecają je poza granicami kraju, wytwarzają produkty odtwórcze - generyki, nie wymagające badań lub wyłącznie importują produkty). Rządy tych państw mają regulacje dotyczące badań alternatywnych (np. Estonia), w chwili obecnej mają też zupełnie inne priorytety. W niektórych państwach nie istnieje ruch obrońców praw zwierząt (ponieważ nie prowadzi się testów na zwierzętach), a jedynymi zainteresowanymi są placówki naukowe (ale tych też jest bardzo mało – często to 1-2 instytuty naukowe + 1 uniwersytet, np. Cypr).        Na to wygląda, że istniejące NCP (zachęcam do lektury ich działalności na stronie www Ecopy: http://www.ecopa.tsx.org) zostały stworzone przez ośrodki naukowe zapra-szające do współpracy przedstawicieli z pozostałych obszarów.        W wyniku dyskusji grupy polskiej pojawiły się pytania o status nowotworzonej platformy, proces elekcji kandydatów, strukturę platformy, cel i sens jej istnienia. Jakie korzyści będą miały poszczególne strony z istnienia NCP ? Czy platforma będzie istniała jako ...        a) Instrument nacisku na rząd        b) Placówka o działalności edukacyjnej o metodach alternatywnych        c) Instrument promowania metod alternatywnych        d) Palcówka zaangażowana w tworzenie i rozwój metod alternatywnych Wygląda na to, że osoby tworzące Platformę ustalają jej status (tu nie ma ogra-niczeń ze strony Ecopa). Więc to od Nas zależy czym będzie NCP. Dr Renata Dębowska Centrum Naukowo-Badawcze Dr Irena Eris Wszelkie głosy w dyskusji, uwagi, komentarze prosimy zamieszczać na lamach „Forum Kosmetologów” Serwisu Biotechnologicznego (red).

---

Dr Maciej Stępnik z Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi
Dr Renata Dębowska, Centrum Naukowo-Badawcze