Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Wrażliwość skóry to coraz częściej spotykany problem wśród ludzi. Różne badania epidemiologiczne wskazują, że zjawisko to dotyka nawet połowy populacji. Wiek, płeć czy rasa nie odgrywają tu zasadniczej roli. Odczucia różnie pojętej wrażliwości zgłaszają zarówno kobiety, jak i mężczyźni, starsi i młodsi, ludzie rasy kaukaskiej i azjatyckiej. Objawy te można podzielić na subiektywne oraz obiektywne. Do tych pierwszych zaliczymy: uczucie ściągnięcia, swędzenia, pieczenia, palenia, mrowienia. Objawy obiektywne to w szczególności: zauważalne przesuszenie, nadmierne złuszczanie się naskórka, rumień, obrzęk czy grudki. Choroby alergiczne nierzadko cechują się podobnymi symptomami czy zmianami. Granica pomiędzy cerą wrażliwą, a alergiczną jest cienka. Żeby dobrać odpowiednią terapię konieczne jest właściwe rozpoznanie.

Skórę wrażliwą charakteryzuje obniżona tolerancja na zewnętrzne czynniki środowiskowe (wysoka i niska temperatura, różnica temperatur , zanieczyszczenie powietrza), a także na stosowane miejscowo preparaty kosmetyczne. Uznawane za składniki potencjalnie drażniące są: glikol propylenowy, glikol butylenowy, hydroksykwasy, mocznik, dodecylosiarczan sodu, alkohol etylowy. Przyczyny wrażliwości upatruje się przede wszystkim w zmienionej, uszkodzonej barierze naskórkowej. Ta w połączeniu z obecnością komórek immunokompetentnych w przebiegu niespecyficznego nacieku zapalnego może doprowadzić do ujawnienia się alergii kontaktowej.

Zarówno w przypadku cery wrażliwej, jak i alergicznej możemy zaobserwować podobne symptomy. Będą to: uczucie palenia, rumień, świąd.

Na co zwrócić uwagę przy różnicowaniu cery wrażliwej z alergiczną?

  1. Czas rozwoju zmiany
  2. Miejsce obserwowanych zmian
  3. Rozmiar zmian
  4. Mechanizm powstawania

W alergii kontaktowej reakcja rozpoczyna się od tzw. fazy indukcji. Oznacza to, że w wyniku kontaktu z czynnikiem alergizującym uruchomione zostają specyficzne reakcje odpornościowe i dopiero po upływie kilku dni, w momencie powtórnego kontaktu z alergenem dają objawy kliniczne. Reasumując, w przypadku gdy charakterystyczny rumień, pieczenie, świąd pojawią się zaraz po zastosowaniu nowego preparatu kosmetycznego mamy do czynienia z cerą wrażliwą, natomiast gdy te same objawy wystąpią po upływie kilku dni, będzie to cera alergiczna.

Reakcja cery wrażliwej na czynnik drażniący zlokalizowana będzie w miejscu aplikacji preparatu, inaczej dzieje się w przypadku alergii kontaktowej, gdzie objawy mogą manifestować się niekoniecznie w miejscu naniesienia preparatu.

U osób z cerą nadwrażliwą rozmiar zmian będzie proporcjonalny do stężenia zastosowanego preparatu, podczas gdy zmiany alergiczne przeciwnie, mogą objąć powierzchnie rozmiarów nieadekwatnych do stężenia.

W podrażnieniu (ortoergii) mechanizm powstawania jest toksyczny i zlokalizowany
w naskórku, przebiega ze zniszczeniem ochronnego płaszcza hydrolipidowego i komórek warstwy rogowej, natomiast w alergii mechanizm jest immunologiczny, umiejscowiony na poziomie skóry właściwej i nie obserwuje się zniszczenia komórek.

Najczęstsze schorzenie alergiczne, z którym różnicujemy skórę wrażliwą to alergiczny wyprysk kontaktowy zwany inaczej kontaktowym zapaleniem skóry o podłożu immunologicznym. Choroba manifestuje się powierzchownym stanem zapalnym rozwijającym się na drodze reakcji nadwrażliwości typu IV (komórkowego, opóźnionego) z udziałem limfocytów T. Wśród alergenów kontaktowych znajdują się: metale (nikiel, chrom, kobalt), lakiery do paznokci, perfumy, barwniki, kosmetyki. Spośród preparatów używanych do codziennej pielęgnacji najczęściej wymienia
się produkty typu „leave-on”, a więc pozostające na powierzchni skóry po ich nałożeniu (kremy, balsamy, perfumy). Z opisanymi czynnikami nierzadko spotykamy się w życiu codziennym, ale na alergeny możemy być narażeni także zawodowo. To głównie branża budowlana(cement) i motoryzacyjna (oleje, smary).Przez wzgląd na intensyfikację stanu zapalnego wyróżniamy: ostry oraz przewlekły wyprysk kontaktowy.

Wyprysk kontaktowy ostry

Obok charakterystycznych także dla skóry nadwrażliwej subiektywnych odczuć, jak świąd czy rumień, pojawiają się również pęcherzyki i grudki wysiękowe, które są w tym przypadku wykwitami pierwotnymi. Dodatkowo mogą pojawić się: obrzęk i zmiany sączące lokalizujące się głównie w okolicy oczodołów i narządów płciowych. Początkowo patologiczne zmiany dotyczą jedynie miejsc bezpośredniego kontaktu z alergenem, by kolejno ulec rozszerzeniu poza daną okolicę. Zmiany są słabo odgraniczone od zdrowej skóry i charakteryzuje je świąd.

Wyprysk kontaktowy przewlekły

Może zaistnieć samodzielnie jako choroba pierwotna, współistnieć z kontaktowym zapaleniem skóry z podrażnienia, a także rozwinąć się z wyprysku ostrego. Znów w obydwu przypadkach pojawiają się zbieżne objawy, ale w przypadku wyprysku obserwuje się dodatkowo tzw. lichenizację. Zjawisko to polega na pogrubieniu warstwy naskórka z nasilonym poletkowaniem powierzchni. Zmiany chorobowe są symetryczne, niewyraźnie odgraniczone od otoczenia, mają skłonność do rozprzestrzeniania się pod postacią wykwitów grudkowo- pęcherzykowych na inne obszary ciała, a po ustąpieniu nie pozostawiają śladu.

Odczyny fotalergiczne, a skóra wrażliwa

Przyczyną pojawienia się odczynów fotoalergicznych, których objawy również mogłyby sugerować obecność wrażliwej skóry jest, podobnie jak w jej przypadku, zastosowanie niektórych preparatów kosmetycznych. Najczęściej są to preparaty zawierające filtry przeciwsłoneczne (szczególnie PABA,  benzofenony i pochodne dibenzoilometanu). Zmiany charakterystyczne i typowe dla odczynu fotoalergicznego mają charakter wyprysku, natomiast objawy zbieżne z nadwrażliwą skórą to: rumień, świąd, uczucie pieczenia czy obrzęk.

Nierzadko zdarza się, że pierwotne zmiany, manifestujące się u osób z cerą wrażliwą, są punktem wyjścia dla wtórnej alergii kontaktowej. Dlatego też, tak ważna jest prawidłowa diagnoza każdej nowo powstałej zmiany i odpowiednio dobrana terapia.

 

Stella Rzewuska

 

Źródła

Z. Adamski, A. Kaszuba: „Dermatologia dla kosmetologów”, Elsevier Urban & Partner 2010.

M. Noszczyk: „Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2011.

Goliszewska A. (i in.): „Kosmetologia pielęgnacyjna”, Wyd. Wyższej Szkoły Zawodowej Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia, Warszawa 2010.

Martini M-C.: „Kosmetologia i farmakologia skóry”, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2007, 2008.

 

KOMENTARZE
news

<Kwiecień 2024>

pnwtśrczptsbnd
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
1
2
3
4
5
Newsletter