Antyoksydanty są to substancje, które w niewielkich stężeniach ochraniają przed utlenianiem lub znacząco opóźniają ten proces. Mechanizm ich działania polega na wychwytywaniu i neutralizowaniu wolnych rodników, powstających w pierwszym etapie zmian oksydacyjnych, oraz wchodzeniu w reakcje z pośrednimi produktami utleniania.

Wolne rodniki atakują skórę i działają destrukcyjnie na jej stan. Niedobór antyoksydantów w organizmie powoduje zaburzenie homeostazy, a także przyspiesza starzenie się komórek. Wskutek tego szybciej pojawiają się zmarszczki i przebarwienia, skóra staje się mniej elastyczna i sprężysta.

Antyoksydacyjna moc roślin
Roślinne antyoksydanty wprowadzane są do produktów pielęgnacyjnych, głównie w postaci ekstraktów. Zawierają one grupy składników aktywnych, które odpowiedzialne są za określone właściwości i są to m.in.: flawonoidy, antocyjany, garbniki, saponiny.
Flawonoidy są najbardziej rozpowszechnionymi połączeniami naturalnymi. Pod względem chemicznym są to organiczne związki, będące pochodnymi fenylochromonu, a między sobą różnią się liczbą i umiejscowieniem grup hydroksylowych przy obu pierścieniach aromatycznych oraz typem połączenia glikozydowego z cukrami. Ze względu na położenie pierścienia fenylowego w cząsteczce oraz stopień utlenienia, dzielą się na: flawony (fiołek, rumianek), flawonole (arnika, kora dębu), flawonony (owoce cytrusowe). Poza działaniem antyoksydacyjnym, wykazują działanie przeciwzapalne, antyseptyczne, wspomagające stan naczyń krwionośnych.

Antocyjany należą do grupy flawonoidów i są to glikozydy, zawierające szkielet antocyjanidyny w części aglikonowej. Grupa tych związków zawdzięcza swoje właściwości przeciwutleniające budowie chemicznej, w szczególności za sprawą grup hydroksylowych przyłączonych bezpośrednio do dwóch pierścieni, dzięki czemu możliwe jest chelatowanie jonów metali, m.in. miedzi i żelaza, które odpowiadają za indukowanie wolnych rodników. Antocyjany pochłaniają promieniowanie uv, dzięki czemu ochraniają skórę i tkanki przed jego niekorzystnym wpływem, a także wykazują właściwości przeciwbakteryjne. Głównym źródłem antocyjanów są owoce: przede wszystkim winogrona białe i czerwone, aronia, borówka czy też czarna porzeczka. W przypadku winogron, najbogatsze w antyoksydanty są skórki owoców, dlatego też poddaje się je ekstrakcji. Pozostałe surowce roślinne bogate w antocyjany to m.in.: kwiat chabra bławatka, kwiat malwy czarnej, liście kapusty czerwonej, a także okrywa nasienna kukurydzy.

Garbniki są to bezazotowe, wielkocząsteczkowe związki należące do grupy polifenoli. Mają zdolność trwałego łączenia się z proteinami, co prowadzi do ich koagulacji. Dzięki temu w kontakcie z białkami skóry tworzą na jej powierzchni warstwę ochronną i zabezpieczającą przed czynnikami zewnętrznymi. Garbniki występują m.in. w owocach borówki, tarniny, w korze dębu, liściach szałwii. Poza działaniem antyoksydacyjnym, dodatkowo wykazują działanie ściągające, przyspieszają gojenie drobnych ran, obkurczają i uszczelniają naczynia krwionośne. Działają też przeciwzapalnie, bakteriobójczo i antywirusowo. Wykazują zatem korzystny wpływ w przypadku cery tłustej, trądzikowej oraz naczynkowej.
Saponiny są to związki chemiczne, w których część aglikonową tworzy sapogenina, natomiast glikon to zazwyczaj arabinoza, glukoza, ramnoza, ksyloza, galaktoza. Są one związkami powierzchniowo-czynnymi. Surowce roślinne bogate w saponiny to m.in.: korzeń mydlnicy, liść bluszczu, owoc kasztanowca, kwiatostan nagietka, korzeń żeń-szenia, liść i korzeń wąkrotki azjatyckiej. Do produkcji kosmetyków stosuje się wyciągi z tych surowców, a także wyizolowane zespoły lub pojedyncze związki saponinowe. Poza działaniem przeciwutleniającym i ochronnym, saponiny mogą być wykorzystywane jako surfaktanty; mogą też wpływać korzystnie na naczynia krwionośne oraz wykazywać właściwości łagodzące i kojące.

Idealny antyoksydant
Dobry antyoksydant, który ma być składnikiem receptury kosmetycznej, powinien być odporny na działanie czynników fizykochemicznych oraz wykazywać trwałość termiczną, skutecznie działać w małych stężeniach przez długi czas, być dobrze rozpuszczalny w tłuszczach, nie wykazywać działania toksycznego oraz nie powinien mieć smaku, barwy i zapachu. Surowce roślinne są cennym i bogatym źródłem antyoksydantów, które dodatkowo wykazują dobry wpływ na stan skóry. Wyciągi, ekstrakty czy też wyizolowane z nich samodzielne składniki z powodzeniem mogą zostać wykorzystane do wytwarzania dobrej jakości produktów pielęgnacyjnych.