W celu nakreślenia harmonogramu wycofywania się ze stosowania niektórych z tych eksperymentów, Komisja utworzyła grupę roboczą z udziałem służb Komisji, zainteresowanych stron reprezentujących przemysł, towarzystwa opieki nad zwierzętami i stowarzyszenia konsumenckie, a także Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). W ślad za wcześniejszym przeglądem aktualnego stanu nauki w dziedzinie metod alternatywnych wobec eksperymentów na zwierzętach, Europejskie Centrum Walidacji Metod Alternatywnych (ECVAM) opublikowało raport oceniający obecny stan i perspektywy różnych możliwych opcji.

Raport podkreśla na przykład, że uczyniono "duży postęp" w kierunku opracowania alternatywnych metod przewidywania cytotoksyczności podstawowej. Kilka badań wykazało, że zamiast zwierząt można wykorzystywać kultury komórek, a zwłaszcza kultury komórek ludzkich. Raport określa także osiem bardzo zaawansowanych badań in vitro, za pomocą których możliwe jest określanie cytotoksyczności podstawowej. Eksperci wierzą, że niektóre z tych testów mogą uzyskać walidację i zatwierdzenie w ciągu dwóch do czterech lat. "Jednakże aby zastąpić wszystkie eksperymenty na zwierzętach, należy także uwzględnić inne parametry, takie jak metabolizm, toksykokinetykę i toksyczność dla potencjalnie wrażliwych organów docelowych", dodają autorzy raportu.

Propozycja zintegrowanego projektu - A-Cute-Tox - finansowana jest w ramach szóstego programu ramowego UE (6. PR). Będzie to pierwsza próba opracowania prostej strategii badań in vitro mogących całkowicie zastąpić obecne testy na zwierzętach, których celem jest określenie ostrej doustnej toksyczności systemowej u ludzi. Raport stwierdza, że czas potrzebny na całkowite wyeliminowanie testów na zwierzętach zależy w bardzo dużej mierze od wyników tego projektu, ale najprawdopodobniej wyniesie co najmniej dziesięć lat.

Aktualnie ECVAM finansuje badanie walidacyjne związane z podrażnieniami skóry. Jeśli zakończy się ono pomyślnie, może prowadzić do walidacji trzech metod alternatywnych; aczkolwiek zanim możliwa będzie całkowita rezygnacja z badań na zwierzętach należy odnieść się także do innych kwestii, takich jak odwracalność i reakcja na dawkę. Eksperci przewidują, że nie będzie to możliwe przed rokiem 2009.

Autorzy raportu poruszyli również kwestie podrażnień oczu, uczuleń skóry, wchłaniania i przenikania przez skórę, toksyczności podostrej i podchronicznej, genotoksyczności i mutagenności, skutków toksycznych wywoływanych promieniowaniem UV, toksykokinetyki i metabolizmu, rakotwórczości oraz toksyczności reprodukcyjnej i rozwojowej.

Oczekuje się, że obszarami, w których nowe alternatywne metody testowania będą dostępne najwcześniej, będą podrażnienia skóry i oczu, ponieważ zaawansowane metody już zostały poddane, lub właśnie są poddawane, badaniom walidacyjnym. W następnej kolejności znajdą się toksykokinetyka i metabolizm, uważane za wąskie gardło w rozwoju strategii testowania toksyczności systemowej in vitro. Postęp w tych dziedzinach doprowadziłby do rozwoju w obszarach toksyczności ostrej, genotoksyczności i mutagenności.

Wyeliminowanie testów na zwierzętach zajmie najprawdopodobniej najwięcej czasu w dziedzinach toksyczności dawki powtarzanej (na przykład uczulenia skórne), toksyczności subostrej i subchronicznej, rakotwórczości oraz toksyczności reprodukcyjnej i rozwojowej. Ogólnie biorąc, badania i rozwój w tych obszarach trwają.

"Jedną z głównych barier przy opracowywaniu metod alternatywnych jest konieczność zapewnienia funduszy i zasobów ludzkich na poziomie badań i rozwoju", stwierdzają autorzy raportu. "Jednak bardzo ważna jest również dobra koordynacja oraz określanie priorytetów badań i optymalizacji metod alternatywnych, które będą w stanie określić zagrożenia dla ludzkiego zdrowia", dodają.