Pasta do zębów na bazie składników naturalnych powinna charakteryzować się skutecznymi właściwościami oczyszczającymi, być łagodna dla szkliwa i dziąseł, mieć lekko słodki smak i naturalny aromat, pozostawiać delikatny połysk i nadawać uczucie świeżości, nie powinna za to zbytnio ścierać emalii zębów. Grupy składników past do zębów to przede wszystkim: substancje ścierające, związki powierzchniowo czynne, substancje słodzące, substancje zapachowe, składniki antybakteryjne, zapobiegające próchnicy i osadzaniu się kamienia nazębnego, humektanty, regulatory konsystencji, konserwanty i woda.

Substancje ścierające

Stanowią główną grupę składników bazowych w pastach do zębów. Decydują o efektywności właściwości oczyszczających past. Składniki te różnią się między sobą stopniem rozdrobnienia, zdolnościami absorpcyjnymi, stopniem twardości, wielkością i kształtem drobin. Najlepszym ścierniwem jest takie, którego cząstki mają kształt kulisty, a średnica cząstek nie przekracza 10µm. Głównymi grupami substancji ścierających są: węglany, fosforany, krzemiany, związki glinu, związki cyrkonu, związki organiczne.

Krzemiany są powszechną grupą związków organicznych używanych jako substancje ścierające w pastach. Krzemionka mineralna stosowana jest w naturalnych pastach do zębów jako składnik oczyszczający. Może mieć różne stopnie ścieralności w zależności od grupy docelowej, do której kierowany jest produkt. Z naturalnych krzemionek produkowane są żele krzemionkowe, które po sproszkowaniu służą do wytwarzania past przezroczystych. Powszechnie stosowany jest Sodium bicarbonate, który dodatkowo neutralizuje pH roztworów. Calcium Carbonate, Dicalcium phosphate dihydrate, Hydrated Alumina również są często używanymi składnikami ścierającymi. Jako wskaźnik ścieralności uznaje się współczynnik RDA (Relative Dentin Abrasion), który jest charakterystyczny dla każdego ścierniwa. Uznaje się, że najlepsze wartości ścieralności wykazuje RDA wynoszący poniżej 40. 

Naturalne słodziki

Są to m.in. ksylitol i sorbitol. Są to alkoholowe pochodne cukru. Nadają słodki smak i są bezpieczne dla zębów, nie powodują próchnicy. Sorbitol dodatkowo wykazuje silne właściwości wiążące wodę, dzięki czemu utrzymuje odpowiedni poziom wilgoci w paście. Innym naturalnym słodzikiem jest ekstrakt ze stewii. 

Substancje przeciwbakteryjne, przeciwzapalne

Naturalne wyciągi roślinne wykazujące takie działanie to m.in.: ekstrakt z szałwii, rumianku, kory dębu, ziela tymianku, żywokostu, arniki, krwawnika, aloesu, kłącza tataraku, mirry, mięty. Niektóre z nich zawierają garbniki, które działają ściągająco. Ekstrakt z rumianku zawiera bisabolol, który działa łagodząco. Działanie przeciwzapalne wykazuje także borowina, która stosowana jest w pastach do zębów. Często w pastach do zębów znajdziemy sól (coraz częściej stosuje się sole lecznicze, takie jak sól bocheńska, zabłocka, iwonicka), która działa antyseptycznie. 

Substancje zapachowe

Charakterystycznymi zapachami w produktach do higieny jamy ustnej są: mięta, goździk, anyż. Stosowane są zarówno olejki eteryczne, jak i łagodne kompozycje zapachowe dobrane tak, aby spełniały wymogi stosowania w tym przeznaczeniu. 

Składniki zapobiegające próchnicy

W tym celu zazwyczaj stosuje się związki fluoru, takie jak nieorganiczne sole kwasu fluorowodorowego oraz fluorowodorki amin, sole kwasu fluorofosforowego. Najlepsze efekty daje stosowanie fluorowodorków amin, które tworzą na powierzchni zębów warstwę ochronną przed działaniem kwasów oraz stanowią rezerwę jonów fluorkowych. Dzięki temu działają ochronnie już na początku procesu demineralizacji szkliwa. Past z fluorem nie stosuje się u dzieci lub stosuje się w niewielkich ilościach ze względu na połykanie i możliwość przedawkowania.

Związki powierzchniowo czynne (ZPC)

Mają one za zadanie wspomagać proces oczyszczania szkliwa z osadu nazębnego. Zawartość tych substancji powinna być ograniczona do minimum, ponieważ zbyt duży ich udział działa szkodliwie na błonę śluzową dziąseł, a co za tym idzie – może powodować odsłonięcie szyjek zębowych, co z kolei prowadzi do nadwrażliwości. Ważne jest bezpieczeństwo stosowania w okolicy jamy ustnej, odpowiednio sprawdzona toksyczność i skuteczne właściwości oczyszczające zęby. Najczęściej stosowane są ZPC, takie jak: Sodium Lauryl Sulphate, Sodium Louroyl Sarcosinate, Cocamidopropyl Betaina. 

Humektanty

Ze względu na swoje właściwości wiążące wodę mają one za zadanie utrzymanie odpowiedniego poziomu wilgoci pasty, a zwłaszcza przeciwdziałanie jej twardnieniu po zetknięciu z powietrzem. Stosowane są w tym celu gliceryna i sorbitol. Dzięki temu, że obniżają one prężność pary wodnej poniżej wartości, w której rozwijają się drobnoustroje, dodatkowo działają ochronnie przeciw rozwojowi bakterii w produkcie.

Regulatory konsystencji

Mają na celu uzyskanie odpowiednio płynnej konsystencji pasty. Stosuje się w tym celu różne pochodne celulozy oraz gumy (ksantanową, tragakantową, arabską, agar-agar, karagen). 

Konserwanty

W przypadku doboru konserwantu najważniejsze jest, aby był kompatybilny z pozostałymi składnikami pasty oraz odpowiedni do stosowania w jamie ustnej.

Pozostałe składniki

Oprócz wyżej wymienionych grup składników w produktach do higieny jamy ustnej można spotkać: witaminy (A, C, D, E), substancje odświeżające oddech (sole cynku wiążące lotne związki siarki), substancje o działaniu wybielającym (nadtlenek mocznika, specjalne ścierniwa), łagodzące nadwrażliwość zębów (sole strontu, potasu, hydroksyapatyty, fluorki), zwalczające stan zapalny w jamie ustnej (triclosan, alantoinę).