Jakie są podstawowe objawy skórnych zmian nowotworowych i co powinno nas zaniepokoić?

Nowotwory skóry pojawiają się zwykle w miejscach eksponowanych na światło słoneczne. W zależności od typu nowotworu są to najczęściej guzki z niegojącym się owrzodzeniem. Te „łagodniejsze”, jak rak kolczystokomórkowy czy podstawnokomórkowy, dotyczą najczęściej osób starszych po 60-70. roku życia. Czerniak, czyli najbardziej złośliwy nowotwór skóry, dotyczy coraz częściej osób młodszych, pojawia się w miejscu dotychczas występujących znamion, często nazywanych „pieprzykami”. Każda zmiana zabarwienia, wielkości, kształtu, pojawienie się świądu czy krwawienia w obrębie znamion barwnikowych powinna być dla nas niepokojąca! Warto podkreślić, iż skóra może być również bardzo czułym wskaźnikiem mówiącym o rozwoju nowotworów narządów wewnętrznych. Najczęściej uogólniony świąd, pojawienie się zmian pęcherzowych na skórze to objawy poprzedzające lub występujące łącznie z nowotworem.

Co się dzieje ze skórą podczas radioterapii? Jakie zachodzą wtedy zmiany?

Promienie RTG stosowane podczas radioterapii wywołują na skórze liczne zmiany, określane przez dermatologów jako radiodermatitis. Są to początkowo rumień, złuszczanie, świąd, pieczenie, a w dalszej kolejności również niegojące się prawidłowo nadżerki i owrzodzenia. Warto podkreślić, że nawet po wielu latach w tych miejscach istnieje większe ryzyko wystąpienia zmian typu nowotworów skóry, zwłaszcza raka kolczystokomórkowego (SCC).

W jaki sposób należy zadbać o barierę ochronną skóry przed rozpoczęciem leczenia schorzeń nowotworowych za pomocą promieniowania jonizującego?

Podstawą jest łagodne mycie skóry preparatami o fizjologicznym (lekko kwaśnym) pH, bez zawartości w ich składzie substancji drażniących i alkoholu. Warto „uzupełniać” barierę skórną przez aplikację emolientów, zawierających w swej recepturze kwasy tłuszczowe, oleje, cholesterol i ceramidy, a zrezygnować z agresywnych peelingów i złuszczania.

Jakie czynniki mają wpływ na możliwość uszkodzenia skóry podczas radioterapii i do jakich skórnych powikłań dochodzi najczęściej?

To przede wszystkim dawka, ilość i częstotliwość promieni, a także stan wyjściowy skóry czy też istnienie innych chorób skóry. Po radioterapii może pojawić się stan zapalny, owrzodzenia, a w późniejszym czasie może dojść również do transformacji nowotworowej naświetlanej okolicy.

Jakich substancji w kosmetykach powinny unikać osoby w czasie i po radioterapii?

Wszystkich drażniących mechanicznie, chemicznie, a także dodatkowo uwrażliwiających na promieniowanie. Z całą pewnością należy zrezygnować z kosmetyków z witaminą C i retinolem oraz kwasami owocowymi. Warto zawsze zapytać o radę prowadzącego onkologa czy radioterapeutę, jakie kosmetyki można stosować, a jakich unikać.

Jakie zabiegi kosmetyczne należy sobie odpuścić?

W czasie radioterapii należy wstrzymać się z agresywnymi zabiegami złuszczającymi, jak kwasy owocowe o wysokim stężeniu, kwas TCA czy zabiegi z retinolem. Zrezygnujmy również z zabiegów z wykorzystaniem IPL, laserów, fal radiowych i ultradźwięków o wysokiej częstotliwości. Każdy przypadek konsultujmy indywidualnie z prowadzącym lekarzem onkologiem, dermatologiem czy też wykonującym zabiegi kosmetologiem.