Aby porównać mikrobiomy skóry na poziomie szczepu i genomu pobrano próbki mieszków włosowo-łojowych od 49 pacjentów z trądzikiem i 52 osób zdrowych. Po ekstrakcji DNA bakterii, naukowcy określili marker genetyczny, aby zidentyfikować poszczególne szczepy z próbek pobranych od wolontariuszy. Następnie z próbek założono hodowlę ponad 1000 szczepów P.acnes.

Analiza wykazała, że zarówno u osób zdrowych jak i cierpiących na trądzik obfitość wyizolowanych bakterii była podobna, natomiast struktury populacji szczepów P.acnes były różne. Na tej podstawie zidentyfikowano szczepy występujące na skórze zdrowej oraz te charakterystyczne dla trądziku.

Poznano sekwencję DNA 66 nowych szczepów P. acnes nie udokumentowanych do tej pory i porównano je z  71 już znanych sekwencji szczepów P. acnes. To pozwoliło zidentyfikować  geny unikalne dla danego szczepu, które związane są ze skórą trądzikową lub skórą osób zdrowych.

Odkryto dwa szczepy P. acnes, które pojawiły się u 20% osób z trądzikiem, ale również były obecne u kilku osób ze zdrową skórą. Odkryto również trzeci szczep powszechnie występujący  w zdrowej skórze, którego nie znaleziono w skórze trądzikowej. Naukowcy wierzą, że trzeci szczep może bronić skórę przed szkodliwymi  szczepami bakterii i może być stosowany w przyszłości w leczeniu i zapobieganiu trądziku.

Nadal trwają prace nad identyfikacją materiału, mogącego zabijać szczepy chorobotwórcze, przy jednoczesnej ochronie szczepów „dobrych”. Planuje się znalezienie wirusa mogącego zabijać bakterie wywołujące chorobę oraz opracować test mogący wykryć czy dana osoba będzie w przyszłości cierpiała na ostrą postać trądziku.

Portal Biotechnologia.pl poprosił o opinię w tej sprawie eksperta Panią dr hab. n. med. Małgorzatę Sokołowską-Wojdyło z Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego: Od dłuższego czasu wiadomo, że bakterie Propinobacterium acnes (P. acnes) występują powszechnie w skórze osób zdrowych. Nie jest znany powód, ani dokładny mechanizm – dlaczego dany szczep prowokuje powstanie zmian trądzikowych, a inny nie. W przedstawionej pracy wyszczególniono odmienności genetyczne poszczególnych szczepów izolowanych od pacjentów z trądzikiem i od osób zdrowych. Te stymulujące wydzielanie łoju  prowokują stan zapalny w trądziku poprzez indukowanie b-defensyny 2 i IL8 poprzez receptory Toll-like 2 i 4. Poszczególne szczepy różnią się ekspresją lipaz, neuraminidazy, sialidaz i hialuronidazy co warunkuje powstanie zmian trądzikowych lub im zapobiega.  To z tego powodu można leczyć trądzik z dużym powodzeniem z zastosowaniem antybiotykoterapii, ale jednocześnie najskuteczniejszą metodą terapii pozostają preparaty nie antybiotykowe ( izotretinoina). Fakt istnienia szczepów P. acnes nie prowokujących powstania zmian trądzikowych jasno potwierdza brak zasadności wykonywania klasycznych wymazów bakteriologicznych ze skóry  przed leczeniem ( z pewnością hodują się także szczepy niepatogenne, a ponadto P. acnes nie jest jedynym czynnikiem sprawczym zmian skórnych).

W obliczu braku metody terapeutycznej prowadzącej w 100% do wyleczenia trądziku - każdy nowy pomysł winien spotkać się z przychylnym przyjęciem zarówno naukowców, jak i lekarzy praktyków. Jeśli uda się eliminować w sposób wybiórczy  patogenne szczepy P. acnes, to z pewnością będzie to z korzyścią dla pacjentów. Jednak z pewnością nie rozwiąże to problemu ostatecznie, ze względu na złożoność patogenezy trądziku. Należy również pamiętać o tym, że bakterie potrafią spontanicznie mutować, zmieniają się więc aktywnie i fakt obecności szczepu uznanego genetycznie za bezpieczny ( występujący powszechnie u osób bez trądziku) z pewnością nie gwarantuje braku trądziku w przyszłości. Otwartym więc pozostaje pytanie , czy opracowanie ewentualnego testu „prorokującego” na temat przyszłego rozwoju trądziku u osoby aktualnie zdrowej będzie można uznać za pewne i realne.

Na podstawie publikacji oraz korespondencji własnej

Fitz-Gibbon S, Tomida S, Chiu BH, Nguyen L, Du C, Liu M, Elashoff D, Erfe MC, Loncaric A, Kim J, Modlin RL, Miller JF, Sodergren E, Craft N, Weinstock GM, Li H. Propionibacterium acnes Strain Populations in the Human Skin Microbiome Associated with Acne. Journal of Investigative Dermatology, 2013 Jan 21.

Agata Lebiedowska