Już w XIX wieku odkryto, że palenie papierosów powoduje szybsze pojawienie się zmarszczek i zmiany pigmentacji na twarzy. Od tego czas został potwierdzony szkodliwy wpływ palenia na starzenie się skóry.

Szybsze powstawanie zmarszczek jest spowodowane zwiększeniem aktywności elastazy w różnych tkankach przez substancje zawarte w dymie tytoniowym - włókna elastyny stają się cieńsze i wykazują zwiększoną fragmentację. Również wpływ na szybsze starzenie się skóry może mieć zwiększona ekspresja kolagenazy w fibroblastach spowodowana dymem oraz melanoproteinazy-1, która jest odpowiedzialna za rozkład włókien kolagenowych oraz innych składników w tkance łącznej w skórze właściwej.

Palenie powoduje zwężenie naczyń krwionośnych w skórze utrzymujące się kilkadziesiąt minut. Ten proces działa bardzo niekorzystnie, ponieważ zmniejszony przepływ krwi powoduje gorsze ukrwienie tkanek, a przez to ich niedotlenienie. Prowadzi to do zaburzeń w syntezie kolagenu i spadku aktywności komórek w skórze właściwej i naskórku. Wyjaśnia to czemu u palaczy trudniej goją się rany oraz częściej powstają blizny po operacjach i zabiegach na skórze takich jak peelingi, dermabrazja, przeszczepy skóry, zabiegi laserowe oraz czemu blizny są większe. Zaleca się przerwę od palenia na kilka tygodni przed i po planowanej operacji.

Ze względu na zaburzenie ukrwienia obwodowego palenie może powodować zaostrzenie cellulitu, jednak nie ma dowodów na wpływ na jego powstawanie.

Podczas palenia tworzą się wolne rodniki, które nieodwracalnie niszczą komórki skóry. Zmniejsza się poziom witamin A, C i E w skórze, które mają działanie antyoksydacyjne. Niedobór tych witamin może powodować zmniejszoną elastyczność skóry i zmniejszenie jej regeneracji. Obniża się poziom estrogenów co ma wpływ na zmniejszenie poziomu nawilżenia skóry.

Wykazano również, że głębokość zmarszczek mimicznych jest związana z aktywnością mięsni twarzy używanych podczas czynnościami wykonywanych przez palaczy.

Palacze oprócz szybszego starzenia się skóry często cierpią na choroby dermatologiczne. Schorzenia, które częściej pojawiają się u osób palących niż niepalących to zapalenie gruczołów potowych apokrynowych, rak kolczystokomórkowy, rak wargi. Zaobserwowano ostrzejsze nawroty łuszczycy i przerzuty u chorych na czerniaka złośliwego.

Skutki palenia nie pozostają obojętne dla paznokci i skóry na dłoniach – częste są ciemnożółte przebarwienia na ręce, w której najczęściej trzymany jest papieros. Zwiększa się łamliwość paznokci. Nie jest to jedyne miejsce powstawania przebarwień – powstają też na zębach.

Stan włosów również się pogarsza. Przewlekłe niedokrwienie skóry głowy oraz mutacja mitochondrialnego DNA komórek mieszków włosowych mogą powodować wcześniejsze lub nasilone siwienie oraz szybsze łysienie u mężczyzn.

Niektórzy mają większe szczęście i nie mają charakterystycznych zmian dla skóry palaczy dzięki wpływom czynników genetycznych i osobniczej podatności na powstawanie zmian.

Nie ma lepszej metody zapobiegania tym niekorzystnym zmianom na skórze jak po prostu rzucenie palenia, gdyż nawet najdroższe kosmetyki nie poradzą sobie z tym problemem. Jednak jeśli jest to niemożliwe należy pamiętać o kilku rzeczach. W podobny sposób jak dym tytoniowy na skórę działa promieniowanie UV. Należy ochraniać skórę przed słońcem stosując odpowiednie kosmetyki z wysokim filtrem. Również należy pamiętać o zapobieganiu działania wolnych rodników na cerę stosując kremy z witaminami A, C, E oraz flawonoidami. Bardzo ważne jest nawadnianie organizmu i  tryb odżywiania się – dieta powinna być bogata w witaminy.

Helena Korczyc

W oparciu o:

http://www.kosmetologia.edu.pl

mgr Iwona Micek, mgr Justyna Kuczyńska, dr n. med. Sebastian Kuczyński, Wpływ palenia papierosów na skórę