Na co powinniśmy zwrócić uwagę przed wizytą u fryzjera?

W Polsce istnieje ponad 50 tysięcy zakładów fryzjerskich i fryzjersko – kosmetycznych. W miejscach tego typu obowiązują ściśle określone zasady ustalone przez Państwowy Inspektorat Sanitarny, które wszystkie bez wyjątku powinny być przestrzegane. Jak jest w praktyce, niestety nie raz można się było o tym przekonać na własnej skórze. Poniżej przedstawiono potencjalne zagrożenia biologiczne, które można znaleźć w nieprawidłowo funkcjonującym salonie:

Kategoria czynnika/ gatunek	Grupa zagrożenia*	Przenoszenie	Skutki dla zdrowia	Profilaktyka	Szczepionka
Wirus zapalenia wątroby typu B (HBV)	3	bezpośrednie poprzez krew i inne płyny ustrojowe człowieka (zranienie zainfekowanym ostrzem nożyczek, żyletką, brzytwą etc.)	zapalenie watroby, żółtaczka wszczepienna	Sterylizacja metodami fizycznymi: suchym, gorącym powietrzem ciepłym, wilgotnym powietrzem (autoklaw) Sterylizacja metodami chemicznymi: związki z aktywnym chlorem, aldehydy Środki ochrony indywidualnej UWAGA: wirus HBV nie jest wrażliwy na gotowanie i słabo wrażliwy na promienie UV.	tak
Wirus zapalenia wątroby typu C (HCV)	3	bezpośrednie poprzez krew i inne płyny ustrojowe człowieka (zranienie zainfekowanym ostrzem nożyczek, żyletką, brzytwą etc.)	przewlekłe zapalenie wątroby, mogące prowadzić do marskości i raka wątroby	Sterylizacja metodami fizycznymi: ciepłym, wilgotnym powietrzem (autoklaw) Sterylizacja metodami chemicznymi: związki z aktywnym chlorem, aldehydy, alkohol etylowy Środki ochrony indywidualnej Częściowa inaktywacja w temp. 100 °C/5 min lub 60 °C/10 h	brak
Ludzki wirus uposledzenia odporności (HIV-1, HIV-2)	3	bezpośrednie poprzez krew i inne płyny ustrojowe człowieka (zranienie zainfekowanym ostrzem nożyczek, żyletką, brzytwą etc.)	zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS)	Dezynfekcja metodami fizycznymi Sterylizacja metodami chemicznymi: Związki z aktywnym chlorem, aldehydy, alkohol etylowy Środki ochrony indywidualnej Uwaga: wirus HIV ginie poza organizmem ludzkim	brak
Bakterie/Chlamydie/ Chlamydia pneumoniae	2	powietrzno - kropelkowe	zapalenie krtani, zapalenie zatok przynosowych, zapalenie oskrzeli zapalenie płuc	Sterylizacja metodami fizycznymi: ciepłym, wilgotnym powietrzem (autoklaw) Sterylizacja metodami chemicznymi: związki z aktywnym chlorem, aldehydy, alkohol etylowy Środki ochrony indywidualnej	brak
Bakterie/ Gronkowiec złocisty Staphylococcus aureus	2	powietrzno - kropelkowe, powietrzno - pyłowe, bezpośrednie (zakażony sprzęt)	alergie skórne, stany zapalne błon sluzowych, zatrucia pokarmowe, czyraki, zapalenie mieszka włosowego	Sterylizacja metodami fizycznymi: ciepłym, wilgotnym powietrzem (autoklaw) Sterylizacja metodami chemicznymi: związki z aktywnym chlorem, aldehydy, alkohol etylowy Środki ochrony indywidualnej Stosowanie utleniających mydeł, które zapobiegają alkalizacji skóry	brak
Bakterie/ Paciorkowiec ropotwórczy Streptococcus pyogenes	2	powietrzno - kropelkowe bezpośrednie (zakażony sprzęt)	zakażenie ropne skóry i tkanki podskórnej (róża)	Sterylizacja metodami fizycznymi: ciepłym, wilgotnym powietrzem (autoklaw) Sterylizacja metodami chemicznymi: związki z aktywnym chlorem, aldehydy, alkohol etylowy Środki ochrony indywidualnej	brak
Grzyby/ Dermatofity Epidermophyton floccosum	2	bezpośrednie (zakażona osoba, zprzęt, narzędzia, ręczniki etc.)	grzybice paznokci	Sterylizacja metodami fizycznymi: ciepłym, wilgotnym powietrzem (autoklaw) Sterylizacja metodami chemicznymi: związki z aktywnym chlorem, aldehydy, alkohol etylowy Środki ochrony indywidualnej Profilaktyczne stosowanie mydeł i zasypek ze środkiem grzydobójczym	brak
Grzyby/ Dermatofity Trichophyton spp.	2	bezpośrednie (zakażona osoba, zprzęt, narzędzia, ręczniki etc.)	grzybica strzygąca owłosionej skóry głowy, grzybica powierzchowna i głęboka skóry gładkiej i owłosionej, grzybica paznokci	Sterylizacja metodami fizycznymi: ciepłym, wilgotnym powietrzem (autoklaw) Sterylizacja metodami chemicznymi: związki z aktywnym chlorem, aldehydy, alkohol etylowy Środki ochrony indywidualnej Profilaktyczne stosowanie mydeł i zasypek ze środkiem grzydobójczym	brak
Pasozyty/ wesz ludzka Pediculus humanus capitis	1	bezpośrednie (zakażona osoba, zprzęt, narzędzia, ręczniki etc.)	wszawica, infekcje owłosionej skóry głowy	Sterylizacja metodami fizycznymi: ciepłym, wilgotnym powietrzem (autoklaw) Sterylizacja metodami chemicznymi: związki z aktywnym chlorem, aldehydy, alkohol etylowy Środki ochrony indywidualnej	brak
Pasożyty/ świeżbowiec ludzki Sarcoptes scabiei	1	bezpośrednie (zakażona osoba, zprzęt, narzędzia, ręczniki etc.)	świeżb	Sterylizacja metodami fizycznymi: ciepłym, wilgotnym powietrzem (autoklaw) Sterylizacja metodami chemicznymi: związki z aktywnym chlorem, aldehydy, alkohol etylowy Środki ochrony indywidualnej	brak

* Według rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki

Salon kosmetyczny powinien być „sterylnie czysty”. Wszystkie powierzchnie, a także sprzęty i akcesoria powinny być utrzymywane w nienagannym stanie sanitarno – higienicznym. W salonie znajdują się miejsca szczególnie narażone na działanie patogenów (strefy krytyczne) takie jak pojemniki na narzędzia, blaty, tace, umywalki, zagłówki fotela, wycięcia na szyję oparć foteli przy stanowiskach do mycia głowy, itp. Wszystko to i wiele więcej powinno być dokładnie wycierane po każdym użyciu. Jeżeli kiedykolwiek zauważymy plamy na fotelach, niedomyte blaty, poplamioną, klejącą podłogę etc. to znak, że w salonie tym nie przestrzega się podstawowych zasad. Co więcej należy zdać sobie sprawę, że jeśli obowiązki są bagatelizowane przez personel w tak rażących kwestiach jak wymienione powyżej, to prawdopodobnie również grzebienie i nożyczki, a także wszystko inne dalekie jest od ideału.

Obserwujmy personel. Zwracajmy uwagę, czy grzebień nożyczki, szczotka, dyfuzor były wysterylizowane przed użyciem. Sprawdzenie tego jest bardzo proste. Jeśli fryzjer zaraz po poprzedniej klientce zaprasza nas na fotel i z miejsca zabiera się do pracy, to znak że powinniśmy powiedzieć stop. Prawdziwy profesjonalista dla naszego komfortu powinien w naszej obecności wyjąć narzędzia z uprzednio przygotowanej torby lub pojemnika po sterylizacji, ale niestety opisany widok nawet w najbardziej szanowanych salonach jest rzadkością.

Kolejnym grzechem fryzjerów jest wielokrotne wykorzystywanie ręczników i pelerynek z założenia jednorazowych. Zarówno tradycyjne ręczniki frotte jak celulozowe mogą być wykorzystane przez personel tylko dla jednego klienta. Jeśli ręcznik, bądź specjalna opaska osuszająca wzbudzi kiedykolwiek nasza czujność (będą pogniecione, wymięte, poplamione itp.), nie bójmy się komentować, pytać, wymagać. Tu chodzi o nasze zdrowie.

Fryzjer zobowiązany jest w przypadku narzędzi nienaruszających ciągłości tkanek takich jak szczotki, każdorazowo oczyścić je z resztek włosów, następnie umyć i dopiero potem poddać dezynfekcji umieszczając w specjalnym roztworze. Narzędzia mogące naruszyć ciągłość tkanek takie jak nożyczki, brzytwy itp. powinny być autoklawowane lub traktowane roztworem o szerokim spektrum działania. Po takim zabiegu akcesoria i narzędzia powinny być umieszczane w odpowiednim pojemniku lub jednorazowej torbie w specjalnie odseparowanej od otoczenia, oznakowanej szufladzie. Wszystkie narzędzia jednorazowe, nie powinny być wykorzystywane więcej niż jeden raz, gdyż częstokroć wykonane są z materiałów, które uniemożliwiają ich właściwą dezynfekcję.

Bardzo ważne jest też higieniczne przetrzymywanie odpadów, a także ich odpowiednia segregacja. Odpady niebezpieczne, takie jak np. jednorazowe żyletki, bielizna jednorazowa (ręczniki, czepki) etc. powinny być przechowywane w oddzielnych, odpowiednio oznakowanych pojemnikach, które zminimalizują ryzyko zakażenia czystych przedmiotów.

Wszystkie powyższe wskazówki dotyczące wyżej omówionych kwestii wynikają z własnych obserwacji autora publikacji.

Anna Tomczak