Efektywność ochrony przeciwsłonecznej kosmetyków zawierających w sowim składzie związki promienioochronne wyznaczana jest na świecie dwiema równoległe lub zamiennie stosowanymi metodami: in-vivo oraz in-vitro.

Efektywność ochrony kosmetyku przed promieniowaniem UVB wyznaczana jest poprzez pomiar współczynnika ochrony przeciwsłonecznej SPF (z jęz. ang. Sun Protection Factor).
 
Do najbardziej znanych metod oznaczania współczynnika SPF in vivo należy:

§metoda amerykańska opracowana przez FDA w 1970r i znowelizowana w 1993r
§metoda wg normy australijsko-nowozelandzkiej AS/NZS2604 opracowanej w 1993r i znowelizowanej w 1996r
§metoda niemiecka wg normy DIN 67501 opracowanej w 1985r i znowelizowanej w 1997r
§metoda południowo-afrykańska wg normy SABS1557 opracowanej w 1992r
§metoda opracowana przez Stowarzyszenie COLIPA w 1994r, stosowana obecnie w Unii Europejskiej.
 

Współczynnik ochrony przeciwsłonecznej SPF kosmetyku metodą in vitro wyznaczany jest spektrofotometrycznie w warunkach laboratoryjnych przy użyciu wyspecjalizowanej aparatury  o zdefiniowanych parametrach spektralnych źródła promieniowania UV.
 

W krajach Unii Europejskiej do wyznaczania współczynnika ochrony przeciwsłonecznej SPF  kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji i ochrony podczas opalania powszechnie stosowana jest metoda in vivo opracowana i zalecana przez Europejskie Stowarzyszenie Producentów Kosmetyków, Wyrobów Toaletowych i Perfumeryjnych (COLIPA).

Metoda in vitro w tego typu kosmetykach jest zalecana jedynie jako metoda pomocnicza do orientacyjnego wyznaczenia poziomu ochronny przed promieniowaniem UVB.

Informacja taka jest niezwykle istotna nie tylko na etapie recepturowania ale również badania metodą in vivo ponieważ umożliwia ona właściwy dobór warunków pomiaru m.in. panelu osób do badań.
 

Precyzyjne wyznaczanie wartości współczynnika SPF jest bardzo ważnym elementem, zarówno dla konsumentów, jak i producentów, ponieważ:

- konsumentowi pozwala dobrać odpowiedni dla wrażliwości skóry kosmetyk promienioochronny,
- producentowi daje gwarancje, że wprowadzony przez niego na rynek kosmetyk zastosowany zgodnie z przeznaczeniem jest bezpieczny dla zdrowia konsumenta.
 

Efektywność ochrony kosmetyku przed promieniowaniem UVA wyznaczana jest obecnie metodą:

Ø    bezpośredniej pigmentacji – Immediate Pigment Darkening (IPD),
Ø    trwałej pigmentacji –Persistent Pigment Darkening (PPD),
Ø    fototoksyczności UVA – Phototoxic UVA Metod (PUVA).
 

Metody te są bardzo skomplikowane i czasochłonne, a wyznaczona wartość współczynnika ochrony przed promieniowaniem UVA w zależności od zastosowanej metody badawczej znacznie różni się od siebie.

Z tych też względów COLIPA podjęła próby opracowania alternatywnej metody jego wyznaczania opublikowanej pod nazwą: „Metody określania in vitro ochrony przed promieniowaniem UVA zapewnianej przez produkty z filtrem przeciwsłonecznym”.
 

Na dzień dzisiejszy próby ujednolicenia metod oznaczania ochrony przed promieniowaniem UVA w krajach Unii Europejskiej nie przyniosły oczekiwanych efektów tj. powstania zestandaryzowanej metody badawczej tak jak miało to miejsce z procedurą wykonywania badań SPF metodą in vivo.
 

Podane wyżej metody wyznacznia efektywności ochrony przeciwsłonecznej kosmetyków z filtrami UV umożliwiają obiektywne potwierdzenie deklarowanego przez producentów działania preparatu w zakresie poziomu ochrony przed promieniowaniem UV.

Obowiązek udokumentowania takich działań stawia producentom lub dystrybutorom europejskie i polskie ustawodawstwo kosmetyczne.