Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Lawenda lekarska- roślinny surowiec kosmetyczny?
19.05.2013

Rośliny lecznicze z roku na rok zyskują coraz większą popularność, a lawenda to jedna z najbardziej popularnych roślin na świecie. Walory lawendy są cenione od dawna. Roślina należy do rodziny wargowych (Labiatae). Za ojczyznę lawendy uważa się Francję, a szczególnie jej południowy obszar. Uprawiana jest również w innych krajach europejskich, w tym i w Polsce. Obecnie znanych jest ponad 30 gatunków sklasyfikowanych w sześciu sekcjach.

Spośród całego rodzaju Lavandula jedynie dwa gatunki (lawenda wąskolistna oraz szerokolistna) są wykorzystywane do produkcji olejków eterycznych na skalę przemysłową. Surowcem leczniczym o bogatych walorach biologicznych jest kwiat lawendy wąskolistnej (Lavandula angustifolia). Surowiec służy głównie do wyrobu olejku eterycznego (Oleum Lavandulae), mającego zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym i spożywczym. Współczesna nauka potwierdza wiele korzystnych właściwości  kwiatów lawendy odkrytych już w czasach starożytnych, definiuje mechanizmy ich działania oraz potencjalną skuteczność w zapobieganiu i leczeniu różnych chorób. Z licznych doniesień literaturowych wynika, że surowiec wykazuje się działaniem przeciwbakteryjnym, przeciwgrzybicznym, charakteryzuje się również działaniemantyoksydacyjnym, repelentnym, spazmolitycznym, uspokajającym. W otwartym badaniu klinicznym, w którym wzięło udział 40 uczestników, stosujących lawendę do kąpieli aromaterapeutycznych, wykazano znaczne obniżenie poziomu złości i frustracji [1–14].

 

Skład chemiczny

Kwiaty lawendy zawierają około 3% olejku eterycznego, którego głównymi składnikami  są octan linalolu, linalol, ocymeny, lawandulol i jego octan. Istnieje zależność między głównymi jej składnikami, takimi jak octan linalolu i ocymeny. Duży udział octanu linalolu związany jest małym ocymenów i odwrotnie. W lawendzie znajdują się także garbniki, kumaryny i ich pochodne, fitosterole, składniki mineralne, kwasy fenolowe, flawonoidy [1, 4, 6, 7, 13].

 

Zastosowanie lawendy w kosmetyce

W kosmetyce  stosuje się głównie olejek eteryczny, który służy do kąpieli aromaterapeutycznych, masaży (rozprowadzony w oleju nośnikowym np. z jojoby lub słonecznikowym) oraz do aromatyzowania naturalnie wytworzonych kremów i balsamów. Olejek z lawendy jest polecany do wszystkich rodzajów skór, w tym do skóry zniszczonej. Ze względu na swoje odkażające właściwości można go stosować w walce z tzw. niedoskonałościami skóry. Polecany jest do leczenia trądziku, łuszczycy, grzybic, oparzeń słonecznych, owrzodzeń, stanów zapalnych skóry. Ze względu na dużą zawartość substancji czynnych olejek eteryczny oraz ekstrakty z lawendy działają na skórę odmładzająco, antyseptycznie, wygładzająco oraz dezynfekująco. Lawenda w postaci olejku eterycznego oraz ekstraktów stosowana jest w wielu formach kosmetycznych, m.in. w kremach i płynach oczyszczających cerę, tonikach, czy kremach do stóp. Metabolity roślinne zawarte w lawendzie wpływają na ukrwienie skóry, a tym samym poprawiają jej odżywienie i pobudzają metabolizm.  Olejek lawendowy i ekstrakty z lawendy charakteryzuje się działaniem stymulującym wzrost włosów i ograniczającym ich wypadanie. Wyniki badania klinicznego przeprowadzonego za pomocą metody podwójnie ślepej próby, dotyczące leczenia łysienia plackowatego mieszaniną pięciu olejków eterycznych (w tym lawendowego), wykazały znaczną poprawę wzrostu włosów po 7 miesiącach stosowania [2, 7, 13, 14]. W tabeli przedstawione zostały zastosowania lawendy w środkach kosmetycznych.

 

Tabela. 1. Zastosowanie olejków i ekstraktów lawendowych w środkach kosmetycznych.

Zastosowanie

Grupa substancji aktywnych

Działanie

Formy kosmetyczne

Środki przeciwstarzeniowe

Flawonoidy

Felenokwasy

Garbniki

Fitosterole

Olejki eteryczne (terpenoidy)

- hamowanie działania tlenu atomowego i aktywnych rodników tlenowych np. anionów nadtlenkowych, rodników hydroksylowych, wodoronadtlenków

- kremy

- lotiony

- toniki

- preparaty do masażu

 

 

Środki antycellilitowe

 

Kumaryny

Garbniki

Olejki eteryczne (terpenoidy)

 

- pobudzające krążenie krwi

- pobudzające tkankę skórną i leżące pod nią naczynia krwionośne

- rozszerzające naczynia włosowate

- uaktywniające odpływ limfy

- kremy

- preparaty do masażu

- lotiony

- żele

- sztyfty w postaci roll-on

 

 

Środki ściągające

Garbniki

Olejki eteryczne (terpenoidy)

- zwężanie rozszerzonych naczyń krwionośnych,

- zmniejszenie przepływu krwi, tym samym zmniejszają zasinienia  obrzęki pod oczami,

- zwężanie por skórnych

- hamowanie nadmiernego wydzielania łoju

- likwidacja obrzęków

- przyspieszenie gojenia ran

- antyseptyczne

- zwiększenie napięcia skóry

- likwidacja drobnych zmarszczek

- kremy

- balsamy

- lotiony

- toniki

- mydła

- maseczki

- szampony

 

 

Środki przeciwobrzękowe

Kumaryny

Olejki eteryczne (terpenoidy)

- utrzymanie napicia żylnego

- wzmacnianie naczyń włosowatych

- przeciwbólowe

- przeciwzapalne

- żele

- lotiony

- maseczki

- kompresy

 

 

Środki antyseptyczne i hamujące wydzielanie potu

 

Olejki eteryczne (terpenoidy)

Kumaryny

Garbniki

Flawonoidy

Fenolokwasy

- bakteriobójcze

- wirusobójcze

- grzybobójcze

- pierwotniakobójcze

- dezodoranty

- lotiony

- toniki,

- kremy

- kompresy

- maseczki

- mydła

- sole do kąpieli

- pasty do mycia zębów

- wody do płukania jamy ustnej

- płyny do włosów

 

Środki przyspieszające gojenie się ran

Olejki eteryczne (terpenoidy)

Kumaryny

Fenolokwasy

Flawonoidy

Garbniki

 

 - przeciwzapalne

 - ściągające

- antyseptyczne

- hamowanie krwawieniom

- balsamy i lotiony po goleniu

- toniki

- żele

- dezodoranty

- pudry

Emolienty

Fitosterole

- nawilżające

- zmiękczające

- wygładzające

- uelastyczniające

- natłuszczające

- ochronne

- kremy

- lotiony

- toniki

- szampony

- pomadki

 

Środki zapachowe

Olejki eteryczne (terpenoidy)

- odświeżające i maskujące zapachy pozostałych składników kosmetyku

- kremy

- sole do kąpieli

- szampony

-  wody kolońskie

- wody kwiatowe

- perfumy

- zmywacze do paznokci

Środki repelentne

Olejki eteryczne (terpenoidy)

- odstraszające owady

- kremy

- mgiełki

 

Należy pamiętać, że olejek lawendowy zastosowany w maseczkach do twarzy, może podrażniać skórę. Ważną informacją jest także to, że ekstrakty lawendowe w stężeniu powyżej 15% wykazują działanie estrogenne, wynikające z dużej zawartości fitoestrogenów .

 

Literatura:

[1] M. Lis-Balchin, Lavender. The genus Lavandula. Taylor & Francis, London, 2002

[2] M.M.A. Cavannah, J.M. Wilkinson, Biological activity of lavender essential oil, Pytother. Res. 16 (2002) 301–308

[3] S. Kohlmunzer, Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji. PZWL, Warszawa, 2003

[4] R. Czerpak, A. Jabłońska-Trypuć, Roślinne surowce kosmetyczne, MedPharm, Wrocław, 2008

[5] M. Lis-Balchin, S. Hart, Studies on the mode of action of the essentials oil of lavender (Lavandula angustifolia P. Miller), Phytother. Res. 13 (1999) 540–542

[6] L. Stanojevic, M. Stanojevic, M. Cakic, V. Nikolic, L. Nikolic, The effect of hydrodistillation techniques on field, kinetics, composition and antibacterial activity of Essentials oils from flowers of Lavandula officinalis L., Hem. Ind. 65 (2011) 455–463

[7] L. Chia-Jung, Ch. Lih-Geeng, Ch. Ting-Lin, K. Wei-Ming, The correlation between skin-care effects and phytochemical contents in Lamiaceae plants, Food Chem. 124 (2011) 833–841

[8] M. Komiya, Effects of lavender oil on autonomic nerve activity in dogs and some import ant issues regarding essentials oils and aromatheraphy, Foods and Food Ingredients J. Jpn. 3 (2010) 132–138.

[9] K.L. Fismer, K. Pilkington, Lavender and sleep: a systematic review of the evidence, European J. Integrative Med. 4 (2012) 436–447.

[10] Sabara D., Kunicka-Styczeńska A.: Lavender oil­-flavouring or active cosmetics ingredient? Scientific  Bulletin of the Technical University of Lodz, Food Chemistry and Biotechnology, (2009) 1058, 33-41.

[11] Czerpak R., Jabłońska-Trypuć A.: Surowce kosmetyczne i ich składniki. MedPharm, Wrocław, 2008. 

[12] Gupta V.K., Sharma S.K. Plants as natural antioxidants.Natural Prod. Radiance, 2006, 5(4): 326-338.

[13] Drealos Z.D. Kosmeceutyki. Elesevier Urban & Partner, Wrocław 2011.

[14] Allemann B., Baumann L. Antioxidants used in skin care formulations. Skin Therapy Lett., (2008) 13, 5-10.

 

Opracowała: mgr inż. Michalina Adaszyńska

KOMENTARZE
news

<Luty 2020>

pnwtśrczptsbnd
27
28
29
30
31
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
1
Newsletter