Historia kosmetyki upiększającej jest bardzo stara i ma wiele obliczy. Ponad 5000 lat temu mieszkańcy Mezopotamii wytwarzali produkty kosmetyczne. Pojęcie kosmetyka kolorowa (ang. color cosmetics) jest zamiennie stosowane z pojęciami kosmetyka ozdobna, make-up lub makijaż. Do kosmetyków upiększających są zaliczane wszystkie produkty, które w jakikolwiek sposób przyczyniają się do poprawy wyglądu i optycznego kształtowania twarzy i ciała. Coraz częściej różnice między kosmetyką kolorową, a preparatami pielęgnacyjnymi zaczynają się zacierać (np. balsamy do ciała, kremy do twarzy nadające skórze perłowy, rozświetlający efekt).

Obecnie malowanie się kobiet w każdym wieku, bez względu na rasę stało się powszechne. Za pomocą odrobiny różu lub szminki do ust można podkreślić swoje walory, a co najważniejsze ukryć niedoskonałości natury. Można to osiągnąć w bardzo łatwy sposób stosując korektor maskujący cienie pod oczami, tusz do rzęs, który sprawia, że oczy wydają się większe czy podkład wyrównujący i nadający gładkość skórze twarzy.

W ostatnich latach wiele producentów kosmetyków ozdobnych oferuje dwie oddzielne gamy kolorystyczne, które dzieli się na asortyment standardowy, obejmujący produkty dostępne przez cały rok oraz produkty sezonowe, których kolorystyka jest uzależniona od obecnie panującej mody.

Kosmetyki kolorowe w większości składają się ze składników nieorganicznych pochodzenia mineralnego, z których największe znaczenie, decydujące o barwie przypada pigmentom. Stosowane są często w dużych ilościach, gdyż barwa powinna być dobrze widoczna w samym produkcie oraz po jego aplikacji. Istnieje wiele nieorganicznych pigmentów kolorowych tj. tlenki żelaza, o różnej wartościowości, a co za tym idzie różnej barwie, wodorotlenek chromu o barwie zielonej, ultramaryna o różnych odcieniach niebieskiego oraz fioletowego i in.

Decydujący wpływ na barwę danego związku ma jego zdolność do pochłaniania i/lub odbijania światła. Jest to wykorzystywane zjawisko w badaniach różnych substancji z zastosowaniem spektrofotometru UV-Vis, gdzie wykorzystuje się promieniowanie leżące w zakresie światła widzialnego, bliskiego ultrafioletu oraz bliskiej podczerwieni.

Przeprowadzono badania, których celem było określenie wpływu składu 2 różnych cieni do powiek na barwę za pomocą spektrofotometru UV-Vis.

Przedmiotem badań były 2 cienie do powiek o takim samym składzie, różniące się rodzajem dodanego pigmentu. Były to:

1)Cień do powiek z dodatkiem pigmentu – błękitu ultramarynowego.

Fot.1. Cień do powiek z błękitem ultramarynowym.

2) Cień do powiek z dodatkiem pigmentu – fioletu ultramarynowego.

Fot. 2.Cień do powiek z fioletem ultramarynowym.

Tabela 1. Skład cieni do powiek.

Opis poszczególnych składników cieni do powiek użytych w badaniach:

1) CS Foundation Base Mix

Skład:

a) puderryżowy, INCI: Oryza Sativa (rice) Powder,

b) dwutlenek tytanu, INCI: TitaniumDioxide,

c) mika, INCI: Mica, CI: 77019,

d) kaolin, INCI: Kaolin Clay,

e) tlenek cynku, INCI: ZincOxide,

f) stearynianmagnezu, INCI: Magnesium Stearate.

Baza matowa, ma właściwości kryjące.

2) Puder jedwabny mikronizowany

INCI: Serica

Substancja organiczna, w postaci sproszkowanej serycyny czyli kleju jedwabnego, będącego białkiem zlepiającym włókna fibroinowe jedwabiu naturalnego. Zawiera wiele aminokwasów takich jak: glicyna, seryna, alanina, tyrozyna i in. Jest naturalnym humektantem o dość dużym powinowactwie do struktur skóry. Tworzy na jej powierzchni trwały film ochronny utrzymując w ten sposób zwiększony poziom wilgotności. Czyni skórę miękką i jedwabiście gładką, zwiększa jej elastyczność i napięcie oraz chroni przed wpływami czynników atmosferycznych. Wykazuje ponadto zdolność pochłaniania tłuszczu co czyni go surowcem odpowiednim również do preparatów przeznaczonych dla cery tłustej. Półprodukt kosmetyczny dopuszczony do użytku w kosmetykach do: ust, oczu, twarzy i paznokci. Rozmiar cząstek: ok.3 μm.

3) SericiteMica

INCI: Mica

Mika otrzymana z serecytu, bez domieszek. Szeroko stosowana w kosmetykach mineralnych, zwłaszcza w podkładach jako ich podstawowy składnik. Produktom kosmetycznym nadaje jedwabistość, jednocześnie mając dobrą przyczepność. Jest całkowicie transparentna oraz dobrze adsorbuje sebum. Nie jest jednak tak matowa jak dwutlenek tytanu lub tlenek cynku. W niewielkim stopniu odbija światło, jest lekko perłowa z satynowym połyskiem. Półprodukt kosmetyczny dopuszczony do użytku w kosmetykach do: ust, oczu, twarzy i paznokci. Rozmiar cząstek < 15.0 μm.

4) Pigment

a) INCI: Ultramarineblue

Błękit ultramarynowy jest podstawowym, klasycznym, niebieskim pigmentem. Najczęściej jest wykorzystywany w cieniach do powiek. Barwnik nie jest stabilny w środowisku kwaśnym. Syntetyczny półprodukt kosmetyczny dopuszczony do użytku w kosmetykach do: oczu, twarzy i paznokci. Rozmiar cząstek: < 5 μm.

Fot. 3. Pigment – błękit ultramarynowy.

b) INCI: Ultramarineviolet

Stosowany w kosmetyce fiolet ultramarynowy jest otrzymywany syntetycznie. Ma czysty błękitno-fioletowy odcień. Barwnik nie jest stabilny w środowisku kwaśnym. Półprodukt kosmetyczny dopuszczony do użytku w kosmetykach do: oczu, twarzy i paznokci. Rozmiar cząstek: < 5 μm.

Fot. 4. Pigment – fiolet ultramarynowy.

Otrzymane cienie do powiek badano za pomocą spektrofotometru UV – Vis. Widma UV – Vis cieni do powiek rejestrowano przy użyciu spektrofotometru Cary 100 Bio firmy VARIAN, który był wyposażony w przystawkę odbiciową. Jako substancji wzorcowej do rejestracji tła widma użyto Spektralon. Widma rejestrowano w zakresie długości fali 200 - 800 nm w temperaturze pokojowej. Intensywność była rejestrowana z zastosowaniem funkcji Kubelka-Munk. Badania wykonałam w Pracowni Chemii Stosowanej na Wydziale Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

W toku przeprowadzonych badań uzyskano widma UV – Vis dwóch cieni do powiek zarejestrowanych  przy użyciu spektrofotometru Cary 100 Bio firmy VARIAN.

Rys. 1 Widma UV – Vis cieni do powiek. Widmo w kolorze fioletowym – cień do powiek z pigmentem fioletem ultramarynowym, widmo w kolorze niebieskim – cień do powiek z pigmentem błękitem ultramarynowym.

Na podstawie przeprowadzonych badań dwóch cieni do powiek można wyciągnąć następujące wnioski:

1. Widmo UV – Vis dla cienia do powiek z fioletem ultramarynowym wykazuje maksimum absorpcji przy długości fali 450 nm. Natomiast widmo dla cienia do        powiek z błękitem ultramarynowym przy długości fali 470 nm.

2. Absorbancja dla cienia do powiek z fioletem ultramarynowym jest na poziomie 0,12. Natomiast cienia z błękitem ultramarynowych na poziomie 0,075.

Przytaczając wyniki badań Paula Robinsona nad ultramaryną naturalną oraz ultramaryną syntetyczną można stwierdzić, że dla ultramaryny syntetycznej maksimum współczynnika odbicia fali wynosi 455 nm, natomiast dla ultramaryny naturalnej 475 nm.

Rys. 2 Widma odbicia fali ultramaryny naturalnej – A oraz ultramaryny syntetycznej – B. (Paul Robinson).

Wyniki uzyskane w niniejszej pracy są zbliżone do danych literaturowych. Na powyższym rysunku można zauważyć, iż barwa odpowiadająca cieniowi do powiek z pigmentem – fioletem ultramarynowym ma długość fali 450 nm, natomiast barwa odpowiadająca cieniowi do powiek z pigmentem – błękitem ultramarynowym odpowiada długości fali 470 nm.

Opracowała: mgr inż. Dominika Andrys (fragment pracy dyplomowej pt.„Kosmetyki kolorowe adresowane do celów upiększania oczu ze szczególnym uwzględnieniem wpływu ich składu na barwę.”)

Bibliografia:

1. Arct J., Pytkowska K. „Leksykon surowców kosmetycznych”. Warszawa 2010.
2. Barel A.O., Paye M., Maibach H.I.„Handbook of Cosmetic Science and Technology”, 2001.
3. Glinka R., Glinka M. „Receptura kosmetyczna z elementami kosmetologii” tom I, Łódź 2008.
4. Robinson P. „Spotlight on Colour: Genuine & Synthetic Ultramarine”.
5. Welcomme E., Walter P., Van Elslande E., Tsoucaris G. „Investigation of white pigments used as make-up during the Greco-Roman period” Appl. Phys. A 83, 551–556 (2006).
6. Salvador A., Chisvert A.„Analysis of cosmetic products”, 2007.