Ftalany to związki chemiczne stosowane jako rozpuszczalniki w produktach do pielęgnacji ciała (lotiony, dezodoranty, perfumy) oraz wykorzystywane do zwiększania elastyczności tworzyw sztucznych (plastikowe zasłony prysznicowe, podłogi winylowe). Możemy je spotkać także w produktach spożywczych czy lekach.

Przeprowadzone badania wykazały, że ekspozycja na tą powszechnie stosowaną klasę związków znacząco zwiększa prawdopodobieństwo przedwczesnego porodu. W badaniach uwzględniono łącznie 482 ciężarne kobiety. Pobierano próbki moczu w 3 różnych momentach w okresie ciąży i mierzono w nich poziom metabolitów ftalanów. U 130 kobiet, które urodziły przed 37 tygodniem ciąży, odnotowano zdecydowanie wyższe stężenie 4 z 9 sprawdzanych związków. Ponadto oszacowano, iż u kobiet z najwyższym poziomem ekspozycji na ftalany podczas ciąży ryzyko przedwczesnego porodu było większe od 2 do 5 razy w porównaniu do kobiet z najniższym poziomem. Niestety, dokładny mechanizm działania ftalanów nie został poznany. Jednakże podejrzewa się, że związki te wywołują zmiany w stresie oksydacyjnym i stanie zapalnym u matki, co prowadzi do wczesnego porodu.

Należy zaznaczyć, iż przedstawiono wyniki tylko pierwszego etapu długiego procesu badań. Oprócz konieczności potwierdzenia rezultatów, przed naukowcami nadal stoi wiele wyzwań. Zanim podejmie się odpowiednie kroki w obrębie opieki prenatalnej, powinniśmy dowiedzieć się, na jakim etapie ciąży i w jaki sposób oddziałują ftalany oraz jakie są źródła narażenia na te związki. Biorąc pod uwagę dotychczasowy stan wiedzy, nie możemy jednoznacznie stwierdzić, czy unikanie zawierających ftalany produktów do pielęgnacji ciała oraz żywności przetworzonej pozwoli na zmniejszenie ryzyka przedwczesnego porodu.

Aleksandra Wojciechowska