Kompatybilność opakowania z produktem zależy głównie od rodzaju tworzywa, z którego wykonane jest opakowanie. Wzajemne oddziaływanie materiału opakowaniowego i masy jest weryfikowane na podstawie testów kompatybilności, które polegają na sprawdzeniu interakcji masa/opakowanie w różnych warunkach temperaturowych. Opakowanie nie może wywierać wpływu na skład masy, jej barwę, zapach, lepkość. Przy wyborze opakowania należy zadbać również o to, aby miało odpowiedni kształt oraz wielkość, przystosowane do rodzaju kosmetyku i jego przeznaczenia.

Testy kompatybilności

Testy kompatybilności produktu kosmetycznego z opakowaniem należy przeprowadzać w następujących warunkach:

• próbki kosmetyków poddane testom powinny być odzwierciedleniem wyrobu gotowego, czyli być przechowywane w identycznym opakowaniu, jak kosmetyk, który trafi do obrotu; opakowanie musi odpowiadać opakowaniu finalnemu pod względem rodzaju tworzywa, gramatury, koloru, kształtu;
• masa kosmetyczna przechowywana w podwyższonych temperaturach przez okres 12 tygodni; temperatury określane są przez danego producenta – najczęściej są to temp. 35ºC, 40ºC i 45ºC zależnie od rodzaju masy.

Sprawdzenie masy

• Częstotliwość sprawdzeń masy zależy od indywidualnych ustaleń producenta. Najczęściej wykonuje się ją co 2-4 tygodnie.
• Po wyjęciu masy z cieplarki i jej ostudzeniu należy porównać jej wygląd ze wzorcem przechowywanych w analogicznych warunkach w opakowaniach szklanych lub takich, jak testowana masa.
• Kontrola masy powinna uwzględniać takie parametry jak: lepkość, wygląd, pH, kolor, zapach, stabilność chemiczną.

Kontrola opakowania docelowego

Częstotliwość kontroli również zależy od producenta, jednak najczęściej jest przeprowadzana co 2 lata. Kontrola ta obejmuje ocenę wizualną opakowania, tj. czy nie uległo ono deformacji i odbarwieniu, a także sprawdzenie jego szczelności, występowania pęknięć, zmywalności nadruku oraz zmiany zapachu. Ocenie podlega również zamknięcie opakowania (pompka, nakrętka). Istotna tutaj jest odpowiednia wielkość i jakość dozowanego przez pompkę preparatu, a także sprawność i funkcjonalność mechanizmu pompki (zasysanie masy, zacinanie się pompki).

Materiał opakowaniowy

Tworzywo, z którego wykonane jest opakowanie musi być kompatybilne z masą kosmetyczną. Nie może dawać interakcji z produktem, powinno chronić produkt przed działaniem światła oraz być bezpieczne dla zdrowia. Należy dostosować materiał opakowaniowy i system jego zamknięcia do warunków transportu, przechowywania i stosowania kosmetyku. Konsekwencją niewłaściwego doboru tworzywa, z którego będzie wykonane opakowanie może być powstawanie produktów rozkładu. Pojęcie produktu rozkładu rozumiane jest jako każde zanieczyszczenie powstające w wyniku zmiany chemicznej nowej substancji czynnej w czasie wytwarzania, magazynowania, pod wpływem światła, temperatury, zmiany pH i reakcji z materiałem opakowaniowym.

Najczęściej stosowane materiały opakowaniowe

Opakowania w przemyśle kosmetycznym najczęściej wykonane są z tworzyw sztucznych, których głównym składnikiem są naturalne lub sztuczne związki wielkocząsteczkowe – polimery lub szkła.

Najpopularniejsze tworzywa sztuczne:

• PE: HD – wysokiej gęstości i LD-niskiej gęstości,
• Polipropylen PP,
• Poli(tereftalan etylenu) PET,
• Kopolimer estrowy PET- G (termoplastyczna żywica poliestrowa modyfikowana drugorzędowym glikolem).

Użycie tworzyw sztucznych w zależności od rodzaju produktu kosmetycznego

• PE-HD – preparaty detergentowe: mydła w płynie, szampony, emulsje;
• PET – olejki;
• PP – zmywacze do paznokci;
• PET G – ze względu na duża przezroczystość i możliwość barwienia może być stosowany do produkcji słoików, butelek i flakonów. Nie nadaje się jednak do pakowania wyrobów z dużą zawartością alkoholu etylowego, ponieważ związek ten powoduje rozpuszczanie i pęcznienie tworzywa;
• Laminaty – tuby wykorzystywane do pakowania past do zębów, kremów do rąk, żeli.

Tworzywa sztuczne, pomimo wielu zalet (m.in. odporność na korozję) mają jednak dość znaczącą wadę – są mało odporne na wysokie temperatury, przez co opakowania mogą ulec deformacji podczas przechowywania w podwyższonych temperaturach. Ze względu na długi czas rozkładu nie są również przyjazne dla środowiska.

Przyczyny niekompatybilności opakowań

• Dodatek do tworzyw sztucznych modyfikatorów, takich jak: napełniacze proszkowe, włókniste, stabilizatory termiczne, stabilizatory promieniowania UV, środki antystatyczne, środki spieniające i barwniki.

Podczas prowadzenia testów kompatybilności mogą uwidocznić się skutki nieodpowiedniego doboru opakowania do rodzaju masy kosmetycznej. Jednym z nich jest powstawanie korozji przy zastosowaniu pompek ze stalową sprężyną i kulką, odbarwienie masy przechowywanej w opakowaniach silnie transparentnych, czy też pęcznienie lub wklęśnięcie opakowania. Wychwycenie tego typu zmian jest niezbędne zanim kosmetyk zostanie wprowadzony do obrotu.

Przeczytaj również:

Kosmetyczny scale- up, czyli problemy technologiczne podczas wdrażania emulsji kosmetycznych

Nowoczesne metody usuwania owłosienia- laser czy IPL?

Anty-aging czy nawilżający ? - co o skuteczności kwasu hialuronowego mówią testy in vivo?

Red. Monika Krzyżostan

Artykuł napisany na podstawie seminarium Kompatybilność opakowań w przemyśle kosmetycznym wygłoszonego przez Panią Joannę Morawską z firmy MPS International Ltd. podczas 3 Kongresu Świata przemysłu Kosmetycznego.