Funkcje szamponów, czyli po co stosujemy szampony?

Podstawowym zadaniem szamponów jest oczyszczanie włosów, ale także skóry głowy z zanieczyszczeń, w skład których wchodzą brud, łój, złuszczony naskórek. Zdolność myjąca szamponu powinna być duża, aby osiągnąć właściwy efekt mycia, ale też nie nazbyt, gdyż szampon nie powinien zbyt agresywnie odłuszczać, wysuszać włosów czy też powodować podrażnień skóry i błon śluzowych. Mycie nie jest jednak wyłączną funkcją, jaką pełni szampon. Do funkcji wtórnych szamponu zaliczyć można m.in.: kondycjonowanie, ochronę przed szkodliwym działaniem promieniowania UV, barwienie, leczenie. Sam proces mycia ma przygotować skórę głowy oraz łodygę włosa na odżywienie w postaci nałożonej następnie odżywki, lotionu, balsamu czy ampułki.

Skład szamponów

W recepturze szamponu obecne są substancje chemiczne, które w zależności od pełnionych funkcji można podzielić na następujące grupy:

• główna – składniki myjące odpowiedzialne za powstawanie piany,
• pomocnicza – składniki modyfikujące działanie szamponu np. stabilizatory piany,
• dodatkowe – składniki wpływające na cechy użytkowe szamponu np. związki zagęszczające, zmętniające, barwiące, konserwujące, lecznicze, klarujące, kondycjonujące itd.

Wiele składników pełni w szamponie kilka funkcji, stąd też trudno przyporządkować je do wyłącznie jednej grupy.

Składniki myjące, czyli skąd się bierze piana?

Składniki myjące – związki powierzchniowo czynne zmniejszają napięcie powierzchniowe roztworu szamponu, umożliwiając zdyspergowanie brudu w wodzie. Ich podstawowym zadanem jest działanie myjące i pieniące. Pod wpływem działania wody tworzą one obfitą pianę. Zmniejsza się lepkość szamponu, co ułatwia dokładne jego rozprowadzenie na skórze głowy i włosach, warunkując tym samym skuteczność usuwania zanieczyszczeń.

Ilość wytworzonej podczas mycia piany zależy do składu szamponu oraz stopnia zanieczyszczenia włosów i skóry głowy. Związki myjące, posiadające zdolność intensywnego odtłuszczania mogą wytwarzać większą ilość piany. W przypadku włosów silnie przetłuszczonych, lub na powierzchni których znajduje się duża ilość preparatów do stylizacji, podczas pierwszego mycia szampon może się zdecydowanie mniej pienić. Należy podkreślić, że intensywność pienienia szamponu podczas mycia nie warunkuje jego właściwości myjących, ani tez nie świadczy o jego skuteczności działania. Przykładem są kosmetyki dla dzieci, które zawierają łagodniejsze środki myjące o mniejszej zdolności pienienia. Na jakość powstałej piany wpływają też dodawane do receptury substancje natłuszczające. Końcowy efekt mycia uwarunkowany jest jak widać wieloma czynnikami, z których najważniejsza jest duża zawartość składników aktywnych.

W praktyce największe zastosowanie jako środki myjące znalazły związki powierzchniowo czynne. Wynika to m.in. z ich prostej i taniej produkcji, bardzo dobrych właściwości myjących i pieniących bez względu na rodzaj wody i obecność sebum, łatwości zagęszczania roztworów wodnych, łatwości spłukiwania i niskiego potencjału drażniącego.