Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Ceramidy – naturalny składnik lipidów skóry. Właściwości i zastosowanie w produktach kosmet

Ceramidy są substancjami tłuszczowymi. Stanowią naturalny składnik lipidów skóry i jako takie pełnią ważną funkcję, ponieważ są tzw. spoiwem, które wypełnia przestrzeń międzykomórkową w warstwie rogowej naskórka. Ceramidy są regulatorem przenikania przezskórnego składników aktywnych kosmetyków i wody. Potocznie nazywane są cementem międzykomórkowym, gdyż działają jak bariera hydrolipidowa. Wraz z kwasami tłuszczowymi i cholesterolem tworzą barierę przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.

 

Ceramidy razem z korneocytami tworzą nieprzepuszczalną powłokę dla wody. W związku z tym są odpowiedzialne za elastyczność naskórka, ale też za odpowiedni poziom nawilżenia poprzez ochronę przed utratą wody z naskórka. Ceramidy w sposób naturalny tworzą warstwę ochronną. Uczestniczą w homeostazie skóry, czyli samoregulacji odpowiednich parametrów związanych z pH skóry i jego ochroną. Są składnikiem wspierającym prawidłową odbudowę naskórka, który może zostać osłabiony i uszkodzony przez różnego rodzaju czynniki zewnętrzne. W ten sposób odbudowywana jest bariera ochronna skóry i przywrócone są jej funkcje. Ceramidy odpowiadają także za przeciwdziałanie nadmiernemu złuszczaniu się martwych komórek naskórka, m.in. po zabiegach z użyciem peelingów chemicznych. Jedną z bardzo ważnych cech ceramidów jest również opóźnianie procesu starzenia się skóry poprzez utrzymanie poziomu jej elastyczności i nawodnienia.

Obniżony poziom ceramidów bardzo często związany jest z nieprawidłową pielęgnacją skóry. Wynika to z nieodpowiedniego bądź zbyt intensywnego oczyszczania twarzy, stosowania w nadmiarze produktów złuszczających bądź modnych i zbędnych produktów, a dokładnie – gadżetów do oczyszczenia skóry. Obniżony poziom ceramidów może być związany z chorobami skóry, ale także z chorobami autoimmunologicznymi i pewnymi lekami. Zaburzony poziom ceramidów w skórze prowadzi do przedwczesnego starzenia się skóry i dodatkowo zwiększa możliwość wystąpienia różnych dermatoz poprzez wzmożone podrażnienie. Poziom ceramidów spada wraz z wiekiem oraz pod wpływem stresu oksydacyjnego. Obniżenie ceramidów potęguje u kobiet okres menopauzy i wszelkie zaburzenia hormonalne. Gdy mamy zaniżony poziom ceramidów w skórze, uszkadza się płaszcz hydrolipidowy. Aby go nadbudować, potrzebna jest pielęgnacja skóry, która ten płaszcz nadbuduje. W tym celu dobrze sprawdzą się produkty bogate w ceramidy, których zadaniem będzie stymulacja skóry do regeneracji i zatrzymanie wilgoci.

 

Powstawanie ceramidów

Każdy organizm i jego tkanki mogą syntezować ceramidy, które będą się składać z kwasów tłuszczowych oraz sfingoidalnych długołańcuchowych zasad azotowych. Prekursorami ceramidów naskórkowych są glukozyloceramidy oraz sfingomieliny. Aby utrzymać fizjologiczny poziom ceramidów w poszczególnych warstwach naskórka, trzeba zapewnić im biosyntezę, która odbywa się w komórkach warstwy kolczystej i ziarnistej, gdzie początkowo powstaje glikoceramid. W trakcie tych enzymatycznych przemian w skórze odłączona zostaje jego reszta cukrowa. Produktem końcowym w warstwie rogowej, czyli najbardziej zewnętrznej warstwie naskórka, pozostają już same ceramidy.

Ceramidy powstają m.in. w cyklu sfingomielinowym. Polega on na tym, że podczas hydrolizy sfingomieliny w obecności sfingomielinazy powstaje ceramid. Sfingomielinaza dzieli się na: kwaśną, alkaiczną i obojętną. Najwyższą aktywność wykazuje sfingomielinaza kwaśna, natomiast obojętna, która znajduje się po zewnętrznej stronie błony plazmatycznej, wykazuje aktywność optymalną i wymaga obecności jonów magnezu jako aktywatora. Degradacja sfingomieliny w wyniku kwaśnej i obojętnej aktywacji trwa kilka minut bądź sekund. Ceramidy powstają też na zasadzie syntezy – de novo. Odbywa się ona w siateczce śródplazmatycznej. Zaczyna się od syntezy 3-ketosfinganiny, która polega na kondensacji L-seryny i palmitylo-CoA. Dalej 3-ketosfinganina jest redukowana do sfinganiny i ona jest acylowana do dihydroceramidu przez syntazy. Ostatnim etapem syntezy jest utlenianie dihydroceramidu do ceramidu. Trzeci szlak, w którym przebiega powstawanie ceramidów, zachodzi w późnych endosomach i lizosomach, a katabolizmowi ulegają złożone glikosfingolipidy, które mają duże znaczenie w budowie błon biologicznych. Bardzo ważna w występowaniu ceramidów w skórze jest ich różnorodność. Przykładem jednego z ceramidów jest ceramid 1, który zawiera kwas linolowy, a w przypadku jego niedoboru zostaje zastąpiony kwasem oleinowym, co obniża zdolności bariery ochronnej skóry.

 

Ceramidy występujące w kosmetykach i wykorzystanie w kosmetologii zabiegowej

Ceramidy są związkami chemicznymi, które znalazły szerokie zastosowanie w dziedzinie kosmetologii. Stosowane są w pielęgnacji domowej i procedurach zabiegowych w gabinecie kosmetologicznym. Mają zastosowanie przy dermatozach i skórach alergicznych, wrażliwych oraz wspomagająco przy leczeniu dermatologicznym trądziku. W zabiegach kosmetycznych stosujemy je zaś w terapiach opóźniających procesy starzenia się skóry. Ceramidy mają szerokie zastosowanie w przypadku wielu problemów skórnych i powinny być podstawą pielęgnacji. Regenerują skórę, która została poddana promieniom słonecznym lub wystawiona na agresywne czynniki zewnętrzne, takie jak wiatr i mróz. Są odpowiednimi składnikami dla skór wrażliwych, naczyniowych i z rumieniem. Skóry trądzikowe potrzebują ceramidów, ponieważ często stosowane terapie bądź leki zwalczające trądzik, a w szczególności terapia izotretynoiną, powodują podrażnienie takiej cery i zaburzenie płaszcza hydrolipidowego, a to nawet nie daje efektów zwalczania trądziku lub te rezultaty są krótkotrwałe i wpadamy w błędne koło. Trądzik powstaje lub powraca z powodu nadmiernego przesuszenia się skóry i zaburzenia funkcji bariery ochronnej.

Najczęściej stosuje się ceramidy pochodzenia syntetycznego i roślinnego, ponieważ mają największy wpływ na odbudowę bariery skórnej. Ceramidy te wykazują duże podobieństwo do ceramidów znajdujących się naturalnie w skórze pod względem budowy chemicznej. Efektywnym połączeniem jest zawartość w kosmetyku kwasów owocowych i ceramidów. Takie połączenie wzmacnia działanie i większe przenikanie składników aktywnych. Dużą skuteczność wykazuje mieszanina ceramidów w połączeniu z cholesterolem i wolnymi kwasami tłuszczowymi. Kosmetyki z ceramidami muszą być dobrej jakości i mieć wysoką aktywność biologiczną, ponieważ to daje gwarancję efektów pielęgnacyjnych. Plusem ceramidów jest to, że można je także stosować na uszkodzoną skórę, przyspieszając proces jej regeneracji.

Źródła

1. Sarbak Z., Jachymska-Sarbak B., „Chemia w kosmetyce i kosmetologii”, 2013.

2. Arct J., Pytkowska K., „Wiedza o kosmetykach”, 2021.

3. Chlebus E., Pytrus B.,  „Fizjologia skóry – teoria i praktyka”, 2014.

4. Coderch L., „Clin Dermatol”, 2003.

Fot. https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/kobieta-relaks-mlody-lazienka-8142201/

KOMENTARZE
news

<Marzec 2023>

pnwtśrczptsbnd
27
28
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
1
2
Newsletter