OLEJ MIGDAŁOWY (Oleum Amygdalae dulcium, Oleum amygdalarum (amararum) aethereum, Amigdalina oleum) jest olejem roślinnym, pozyskiwanym przez tłoczenie na zimno nasion drzewa migdałowego (migdałowiec zwyczajny- Amygdalus communis), lub ekstrakcję i końcową rafinację. Migdały zawierają średnio od 40 do 50% tłuszczu,  około 20% substancji białkowych, śluzy, witaminy: B2, A, E, D i sacharozę. W skład oleju wchodzą niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) jak kwas olejowy (65- 68%), kwas linolowy (24- 26%) oraz  wyższe kwasy tłuszczowe: palmitynowy (6-8%), stearynowy (1-2%).

OTRZYMYWANIE

Olej może być tłoczony z dwóch odmian migdałów: słodkiej (varietes dulcis) oraz gorzkiej (var. amara). Olej z gorzkich migdałów może być produkowany z wytłoczyn migdałów gorzkich, lub z nasion owoców takich jak: pestki moreli, brzoskwiń, śliwek, wiśni. Olej ten jest trujący, ponieważ jego głównym składnikiem jest amigdalina, należąca do glikozydów cyjanohydrynowych. Natomiast olej ze słodkich migdałów nie zawiera cyjanowodoru i może być stosowany w kosmetyce. Ma postać jasnożółtej cieczy o łagodnym, słodkawym smaku i zapachu. Bardzo dobrze rozpuszcza się w  eterze i chloroformie, natomiast jest słabo rozpuszczalny w wodzie i alkoholach.

METODY IZOLACJI

• Maceracja eterem naftowym i destylacja tak spreparowanych wytłoczyn z parą wodną.
• Wyłącznie destylacja z parą wodą.
• Destylacja z parą wodną rozdrobnionych migdałów i następnie maceracja eterem naftowym.
• Wyłącznie maceracja eterem naftowym.

WŁAŚCIWOŚCI

Olej migdałowy jest olejem półschnącym (zawiera od 49 do 20% kwasów nienasyconych), po otwarciu może być przechowywany ok.4-6 miesięcy. Nie należy go ogrzewać w temp. powyżej 70⁰C. Temp. zamrożenia wynosi ok.- 20⁰C. Jest wrażliwy na czynniki zewnętrzne, może ulec utlenieniu, dlatego należy go przechowywać w ciemnym miejscu.

AMIGDALINA ZWANA WITAMINĄ B₁₂ (β- gencjobiozy nitrylu kwasu (-) –D- migdałowego)

Amigdalina to bezbarwne, krystaliczne ciało stałe o wzorze sumarycznym C₂₀H₂₇NO₁. Pomimo, iż nie jest zaliczana do witamin nazywana jest witaminą B₁₇.  Występuje w pestkach pigwy pospolitej (Cydonia oblonga), czeremchach (Padus) oraz niektórych drzew owocowych (np. moreli, wiśni, śliw, brzoskwiń), nadając im gorzki smak i specyficzny aromat. Po raz pierwszy została wyodrębniona z gorzkich migdałów w 1830 roku. Kwasowa hydroliza tego związku prowadzi do uzyskania 2 cząsteczek D- glukozy, cyjanowodoru
i aldehydu benzoesowego. Za  trujące działanie odpowiada cyjanowodór, natomiast za charakterystyczny zapach odpowiedzialny jest lotny z parą wodną aldehyd benzoesowy.

LEK PRZECIWNOWOTWOROWY?

Źródła niemedyczne podają, że preparaty amigdaliny są skutecznymi lekami przeciwnowotworowymi. Jednak systematyczne badania naukowe dowiodły brak jakiegokolwiek działania przeciwnowotworowego amigdaliny, co gorsza, jej niekontrolowane stosowanie może doprowadzić do poważnych zatruć cyjanowodorem, np. poprzez interakcję z witaminą C. Cyjanowodór blokuje grupy –SH białek (blokada enzymów), jednak najistotniejsza jest inhibicja oksydazy cytochromowej objawiająca się zaburzeniami oddychania komórkowego. Jest to szczególnie niebezpieczne dla tkanki nerwowej. Objawy zatrucia to: bóle głowy, uczucie drętwienia w jamie ustnej, niepokój, lęk, ślinotok, ucisk za mostkiem, zaczerwienienie skóry, w ciężkich przypadkach śmierć [2,3,6].

Wzór strukturalny amigdaliny

ZASTOSOWANIE OLEJU MIGDAŁOWEGO

Stosowany głównie w branży kosmetycznej do produkcji perfum, mydeł, kremów, w olejkach do masażu, preparatach pielęgnacyjnych do włosów.Olej migdałowy łatwo się zmydla. Wykorzystany w produkcji mydła tworzy miłą, lekką pianę. Może być używany w większych ilościach w fazie tłuszczowej. Ze względu na właściwości pielęgnacyjne olej ze słodkich migdałów jest bardzo dobrym emolientem, zmiękcza, wygładza i  nawilża skórę, szczególnie jeśli jest stosowany systematycznie. Nadaje się do każdego rodzaju skóry, nie daje efektu tłustości, jest lekki i łatwo się wchłania, dzięki czemu jest chętnie wykorzystywany do masażu.  Polecany szczególnie do pielęgnacji skóry dziecka, ponieważ jest bardzo łagodny i nie ma właściwości drażniących. Stosowany jest w leczeniu egzemy oraz do skóry suchej i podrażnionej, a także w celu zapobiegania rozstępom. Dzięki zawartości witamin A i E, będących antyoksydantami wykazuje także działanie przeciwzmarszczkowe. Stosuje się go również w aromaterapii jako nośnik do rozpuszczania olejków eterycznych.

W przemyśle farmaceutycznymmoże być bezpośrednio spożywany w niedużych ilościach (ok. 1 łyżki), gdyż ma właściwości przeczyszczające.

Red. Monika Krzyżostan

Bibliografia:

1. Arct J., Pytkowska K., Emolienty- zwykłe czy egzotyczne?, Chem. Kos. s. 21- 28

2. Kołodziejczyk A., Lipidy w: Naturalne związki organiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, s. 296- 340.