Choroba Alzheimera zaliczana jest do klasy schorzeń neurodegeneracyjnych. Na świecie cierpi na nią 15 – 21 mln osób, w Polsce zaś około 350 tysięcy. Częstość występowania tej choroby wzrasta  z wiekiem.

Wykres 1: Częstość występowania choroby Alzheimera w zależności od wieku

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: http://www.chorobaalzheimera.pl/index.php5?strona=opischoroby

Znaczne prawdopodobieństwo pojawienia się zmian demencyjnych występuje u pacjentów powyżej 80. roku życia (do 20%). Istnieje również nieznaczna możliwość zachorowania na chorobę Alzheimera wcześniej (ok. 6%). Ponadto, w literaturze opisano przypadki tego schorzenia pojawiającego się w postaci rodzinnej u pacjentów w wieku 30 lat.

Choroba Alzheimera określana jest jako schorzenie, w którego patogenezie uczestniczy nieprawidłowe fałdowanie łańcucha białkowego. W jego wyniku dochodzi do akumulacji w pierwszych fazach rozwoju choroby beta amyloidu, a następnie również ufosforylowanego białka tau.  Doprowadza to w konsekwencji do niszczenia neuronów oraz synaps kory mózgowej oraz pewnych rejonów podkorowych. Skutkuje to pojawieniem się zmian degeneracyjnych, przede wszystkim w płatach skroniowych i ciemieniowych mózgu, jak również części płatów czołowych.

- Mózg  u pacjentów chorujących na chorobę Alzheimera jest zdecydowanie mniejszy (zanikowy), obserwujemy poszerzenie rowków oraz zwężenie zakrętów – tłumaczy prof. dr hab. Iwona Kłoszewska z Kliniki Psychiatrii Wieku Podeszłego i Zaburzeń Psychotycznych 
Katedry Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.  – W obrazie mikroskopowym widzimy charakterystyczne dla tej choroby dwa rodzaje zmian. Odkłada się białko beta amyloidu, mówimy wtedy o płytkach starczych. Gromadzenie tej substancji wywołuje niszczenie synaps. Dochodzi również do zmian wewnątrzkomórkowych – zwyrodnienia neurofibrylarnego.

Wśród głównych objawów charakterystycznych w przebiegu choroby Alzheimera możemy wyróżnić przede wszystkim pojawienie się otępienia oraz zaburzenia poznawcze. W pierwszych etapach rozwoju schorzenia są one niezauważalne, dość często tłumaczone jako zmiany spowodowane podeszłym wiekiem pacjenta. Jednakże, w miarę rozwoju stanu chorobowego, ulegają one pogłębieniu, co umożliwia poprawną diagnostykę. Coraz częściej pojawiają się zaburzenia pamięci oraz krytycyzmu, a także brak orientacji przestrzennej. W końcowym stadium rozwoju choroby pacjent gubi się w znajomych mu miejscach.

- Klinicznym objawem zmian patologicznych w obrębie mózgu, w wyniku niszczenia połączeń pomiędzy neuronami,  jest otępienie – podsumowuje prof. dr hab. Iwona Kłoszewska. -  Stanowi ono stan chorobowy rozpoczynający się od pojedynczych objawów, w pierwszym etapie nie budzących obaw. Jednakże w wyniku ich pogłębienia dochodzi do zaburzenia funkcji poznawczych: pamięć, myślenie, koncentracja, rozumienie, zdolność uczenia się.

Czy istnieją metody umożliwiające zmniejszenie ryzyka zachorowania na chorobę Alzheimera? Oczywiście że tak! Pierwszym czynnikiem warunkującym spowolnienie rozwoju zmian degeneracyjnych  mózgu jest pozostawanie w aktywności intelektualnej i ćwiczenie komórek mózgowych.

- U osób aktywnych zawodowo, wykonujących pracę, w której niezbędne jest ciągłe dokształcanie czy pozostających w  aktywności fizycznej, występuje zmniejszone prawdopodobieństwo rozwoju choroby Alzheimera – podkreśla prof. dr hab. Iwona Kłoszewska. -  Co więcej, możliwe jest cofnięcie pierwszych objawów choroby.

Kolejnym czynnikiem ochronnym jest utrzymywanie relacji społecznych i zdrowy tryb życia. Niedożywienie oraz otyłość zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju otępienia. Ważna jest dieta bogata w warzywa zielone, ryby, owoce. Warto  pić kawę czy czerwone wino  ze względu na zawartość resveratrolu.