Patrząc na dane liczbowe można stwierdzić, że 10% urodzonych na świecie jest wcześniakiem, co przekłada się na 15 milionów porodów przed terminem. Jak wiadomo ciąża w teorii to okres 40 tygodni. O porodzie przedwczesnym mówi się wtedy, jeśli ciąża zakończy się między 24-37 tygodniem, a o  urodzonym dziecku, że jest wcześniakiem.

Są dwa rodzaje porodu przedwczesnego:

• zagrażający poród przedwczesny – to taki, gdy pojawia się od 4 do 7 skurczów na godzinę, dodatkowo szyjka macicy zostanie skrócona poniżej 60%, a jej rozwarcie ma mniej niż 3 cm. Diagnozę stawia się na podstawie wywiadu oraz badania ginekologicznego. Ten typ porodu zdiagnozowany w odpowiednim czasie jest możliwy do zahamowania,
• poród przedwczesny w toku – gdy pojawia się więcej niż 8 skurczów na godzinę, skrócenie szyjki macicy sięga 80%, a rozwarcie jest większe niż 3 cm. Ponieważ jest on trudniejszy do zahamowania bardzo często kończy się rozpoczęciem właściwej akcji porodowej.

Sam poród przedwczesny jest wynikiem wielu czynników. Nie jest możliwe podanie tylko jednego mechanizmu odpowiedzialnego za jego wystąpienie, dodatkowo tylko ok. 50% przyczyn przedwczesnych porodów zostaje zidentyfikowana. 

Do najważniejszych z nich można zaliczyć:

• stan zdrowia i historię matki:
• wiek – najwięcej porodów przedwczesnych obserwuje się u kobiet poniżej 16. roku życia oraz u kobiet powyżej 30., które zaszły w ciążę po raz pierwszy, 
• ryzyko wzrasta, gdy kobieta doświadczyła już porodu przedwczesnego, poroniła, urodziła martwe dziecko,
• wady macicy: niewydolność cieśniowo-szyjkowa macicy, mięśniaki, przegrody oraz nadmierna pobudliwość skurczowa macicy,
• pęknięcie błon płodowych – najczęściej w wyniku zakażenia wewnątrzmacicznego
• powikłania związane z ciążą: nadciśnienie w trakcie ciąży, zatrucie ciążowe, stan przedrzucawkowy, cukrzyca ciążowa, wielowodzie (nadmierne gromadzenie się płynu owodniowego), przedwczesne oddzielenie się łożyska
• infekcje pochwy,
• zakażenie dróg moczowych, w tym infekcję pęcherza
• choroby przewlekłe, w tym choroby tarczycy
• choroby wirusowe w ciąży takie jak: różyczka, toksoplazmoza, odra, cytomegalia i in. infekcje,  
• dwie ciąże w krótkim odstępie czasu (odstęp mniejszy niż pół roku),
• ciążę mnogą,
• wady płodu,
• czynniki psychofizyczne: niski status ekonomiczny, złe warunki socjalne, w tym ciężka praca fizyczna podczas ciąży, długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej, nieprawidłowe odżywianie (wysoka ilość kawy, lukrecji), stosowanie używek (alkohol, papierosy, narkotyki) skażenie środowiska, życie w ciągłym stresie o przyszłość dziecka lub swoją.

Do grupy porodów przedwczesnych zalicza się także porody wywołane przed 37. tygodniem, w przypadku gdy ciąża zagraża życiu lub zdrowiu matki oraz gdy istnieje groźba obumarcia płodu wewnątrz macicy.

W przypadku stwierdzenia zagrożenia porodem przedwczesnym należy zapewnić ciężarnej spokój fizyczny oraz psychiczny. Wskazane jest, aby kobieta zrezygnowała z pracy i obowiązków domowych i jak najwięcej leżała. W niektórych przypadkach konieczna jest hospitalizacja, aż do dnia porodu. Gdy akcja porodowa się już rozpoczęła, należy jak najszybciej udać się do szpitala. To do jakiego szpitala jechać ściśle związane jest z tygodniem ciąży. We wczesnym stadium ciąży najlepszy jest szpital o tzw. III stopniu referencyjności lub taki, który w naszym mieście jest w stanie zapewnić noworodkowi jak najlepszą opiekę. Bardzo często w szpitalu lekarze podają leki hamujące ewentualne skurcze macicy, leki dożylne czy też kortykosteroidy, których zadaniem jest przyspieszenie rozwoju płuc dziecka. Zabiegi te mają na celu opóźnienie akcji porodowej i samego porodu, a dziecku umożliwienie jak największych szans na przeżycie. Pamiętajmy jednak o tym, że w wielu przypadkach lekarze nie są w stanie całkowicie zatrzymać porodu i nasze dziecko pojawi się na świecie kiedy kompletnie nie jesteśmy na to przygotowani.

Porodom przedwczesnym można zapobiegać. Profilaktyka ma na celu uświadomienie kobietom i ich bliskim istotności regularnych wizyt u lekarza w czasie ciąży czy zmiany stylu życia. Łatwiej jest zapobiegać porodowi przedwczesnemu niż go zatrzymywać. Gdy dojdzie już do przedwczesnej czynności skurczowej macicy podaje się leki tokolityczne, sterydy, antybiotyki oraz zapewnia pomoc psychologa w sytuacjach stresowych.

PAMIĘTAJ!

Mamo! Nawet jeśli Twoje dziecko przyszło na świat przed czasem nie obwiniaj się!