W dwóch gatunkach neotropikalnej jagody naukowcy odkryli niezwykle wysoki poziom przeciwutleniaczy. Zostały włączone do konkursu o tytuł „superowoców”. Owoce pochodzą z tropikalnych rejonów Ameryki Środkowej i Południowej i zawierają od 2 do 4 razy więcej substancji antyoksydacyjnych niż jagody dostępne na rynku amerykańskim.
Odkrycia dokonali profesor Edward Kennely, biolog z Lehman Colage w Bronx i ekspert w dziedzinie roślin leczniczych oraz Paola Pedraza, botanik, specjalistka w dziedzinie borówek amerykańskich. Swoje badania prowadzili w nowojorskim Ogrodzie Botanicznym.
Badania objęły pięć gatunków neotropikalnych jagód:
Grandifolia cavendishia, Anthopterus wardii, Sphyrospermum buxifolium, Macleania coccoloboides i Sphyrospermum cordifolium. Badano ich właściwości antyoksydacyjnei chelatujące żelazo, a wyniki porównano do borówki amerykańskiej (Vaccinium corymbosum).Cztery spośród badanych jagód pochodziły z NolenGreenhouses for Living Collections w New York Botanical Garden a jedna z Atlanta Botanical Garden.
Dwa wśród badanych okazów: Cavendishia grandifolia oraz Anthopterus wardii wykazały ogromny potencjał prozdrowotny. Obie jagody występują na terenieColumbii, Ekwadoru i Panamy. Należą do rodziny Ericaceae(wrzosowatych) wraz z borówką i żurawiną.
Tropikalne „superowoce”
Cavendishia grandifolia to krzew lądowy. Z jednego głównego pnia wyrastają stojące lub wiszące gałęzie dochodzące do 3 metrów długości, nagie, lekko sine, prążkowane. Liście są grube, twarde o podłużnie eliptycznym kształcie: dochodzą do 26-45 cm długości i 7-20 cm szerokości. Są lekko zawinięte na końcach i mocno zwinięte u nasady, lekko owłosione po obu stronach. Kwiatostan zawiera od 20 do 30 kwiatów. Jest podłużny, jajowaty, dochodzi do 4 cm długości i występuje głównie w kolorach zielonym i różowym. Kwiaty są najczęściej czerwone, o ok. 1,3 cm długości, mięsiste, z gładkimi płatkami. Zwykle są zakrzywione w kształcie półksiężyca. Regionalnie roślina ta zwana jest duinde lub duende.
Anthopterus wardii jako krzew dochodzi do 10 m długości. Gałązki ma również prążkowane. Liście są podobnego kształtu, ale mniejsze niż u C. grandiflora; dochodzą do 10 cm długości i 3,5 cm szerokości. Kwiatostan obejmuje od 10 do 20 kwiatów, jest na ogół cienkie i delikatny. Pomarańczowe lub czerwono-pomarańczowe, nagie kwiaty dochodzą do 1 cm długości. W regionach występowania znana jest jako aengue mishito i znalazła zastosowanie jako medykament.
Do badań wykorzystano świeże owoce ze szklarni Ogrodu Botanicznego a dla porównania użyto borówki amerykańskiej zakupionej w lokalnym sklepie. Z tego względu nie można brać pod uwagę wpływu czynników środowiska takich jak skład gleby, nasłonecznienie, wilgotność itp., na zawartość przeciwutleniaczy.
Po co nam antyoksydanty
Wolne rodniki powstają jako produkty uboczne normalnych procesów metabolicznych w organizmie. Odgrywają one ważną rolę w procesach sygnalizacyjnych w komórce. Niestety, również mogą doprowadzać do uszkadzania komórek, powodując tzw. stres oksydacyjny. Ten stres jest istotnym czynnikiem w rozwoju cukrzycy, chorób układu krążenia i ośrodkowego układu nerwowego. Uważa się, że antyoksydanty pochodzenia roślinnego, występujące naturalnie w warzywach i owocach, bardzo korzystnie wpływają na kondycję i stan zdrowia właśnie dzieki temu, że usuwają –wymiatają- wolne rodniki z organizmu. Ich uboga ilość w diecie może prowadzić do wielu przewlekłych chorób, stanów zapalnych, schorzeń serca, nowotworów czy nawet przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP).
Coraz więcej firm decyduje się na wzbogacanie swoich produktów o cenne naturalne antyoksydanty. Wśród aktualnie obecnych na rynku i popularnych środków supelmentacyjnych o działaniu przeciwutleniającym są m.in. Flavon czy preparaty firmy Calvita. Aktywnie działa także wiele mniejszych firm.
Wciąż intensywnie poszukuje się roślin, które można wykorzystać do produkcji jeszcze skuteczniejszych preparatów antyoksydacyjnych, gdyż znajdują zastosowanie m.in. w jednej z terapii antynowotworowej. Do grupy szczególnego zainteresowania należą różnego rodzaju polifenole.
Badania i wnioski
Wyciągi z liofilizowanych owoców wybranych gatunków borówki były skoncentrowane i przechowywano je w temperaturze 4 ° C. Mierzono w nich całkowitą zawartość fenoli oraz wydzielano odrębne związki w celu ustalenia rodzaju fenoli i ich ilości. Oszacowano także zdolność chelatujacą żelaza w wyciągach. Określono także zawartość dwóch istotnych przeciwutleniaczy: DPPH (1,1-difenylo-2-picrylhydrazul) oraz ABTS (3-ethylbenzothiazoline-6 –sulfonian)
Na podstawie badań naukowcy doszli do kilku wniosków. Całkowita zawartość fenoli u C. grandifolia i A. wardii była większa niż w V. corymbosum. Ponadto wraz z S. buxifolium wykazały znacznie wyższy poziom aktywności DPPH niż V. corymbosum.
Aktywność ABTS wszystkich badanych jagód rosła z czasem aż do ok 40 minuty, po czym nie stwierdzono dalszego istotnego wzrostu aktywności. C. grandifolia i A. wardii wykazały znacznie wyższą zdolność wymiatania rodników niż V. corymbosum.
Najlepsze zdolności chelatujące żelazo miały ekstrakty uzyskane z C. grandifolia, A. wardii iM. coccoloboides i były wyższe niż w borówce bedącej punktem odniesienia.
Na tej podstawie można stwierdzić, że istnieje korelacja pomiędzy całkowitą zawartością fenoli, aktywnością neutralizacyjną wolne rodniki przez DPPH i ABTS oraz i zdolności do chelatowania żelaza.
Mimo, że rośliny te są dzikimi gatunkami i nie są dostępne na rynku, to mają potencjał, aby stać się popularnym składnikiem żywności, jeśli uda się lepiej poznać ich skład i właściwości antyoksydacyjne zawartych w nich związków. Myślę, że to tylko kwestia czasu, zanim zacznie się pracować nad ich popularyzacją - skomentowała dr. Pedrzaza.
Istnieje ponad 600 innych gatunków jadalnych jagód, znanych jako neotropikalnych jagody, które nie zostały jeszcze zbadane. Kilka z nich, w tym dwa spośród najbardziej obiecujących gatunków, są rodzimą rośliną lasów w wysokich Andach - jednym z najbardziej zagrożonych ekosystemów świata.Odkrycie tych jagód podkreśla znaczenie, jakie ma zachowanie różnorodności gatunkowej na świecie.
Jest wiele rzeczy, które mogą mieć wpływ na nasze życie. Dlatego powinniśmy dbać o ochronę we własnym i innych krajach, bo nigdy nie wiadomo, kiedy odkryte zostaną ich cenne właściwości - podkreśliła dr. Podraza.
Tymczasem walka o nowe leki i skuteczniejsze preparaty na raka czy choroby wywoływane zbyt intensywnym działaniem wolnych rodników wciąż trwa. Podobnie jak trwa walka o klienta, o bardziej atrakcyjną ofertę przyciągającą szersze grono zainteresowanych. I byc może juz niebawem na półkach aptek lub sklepów ze zdrową żywnością swoje miejsce znajdą zarówno Cavendishia grandifolia jak i Anthopterus wardii.
Oprac. Joanna Roga
Źródła:
http://www.eurekalert.org/pub_releases/2011-07/tnyb ssc071411.phphttp://www.nybg.org/bsci/res/lut2/cavendishia_grandifolia.html
http://www.nybg.org/bsci/res/lut2/Cavendishia_grandifolia-flowers.html
http://fyiliving.com/research/different-blueberry-species-have-different-antioxidant-profiles/
KOMENTARZE