Celem spotkania było wypracowanie odpowiedzi na pytania:

1. Jakie będą - w perspektywie najbliższych 20-30 lat - ekonomiczne, społeczne i środowiskowe konsekwencje wprowadzenia do polskiego rolnictwa upraw roślin zmodyfikowanych genetycznie, a jakie konsekwencje wprowadzenia zakazu ich uprawy?

2. Czy wprowadzenie do środowiska w Polsce roślin zmodyfikowanych genetycznie zagrozi bioróżnorodności?

3. Czy możliwa jest i na jakich zasadach koegzystencja wysokotowarowego rolnictwa z udziałem GMO i rolnictwa tradycyjnego oraz ekologicznego?

4. Czy, w związku z tym, że już obecnie składnikiem pasz wysokobiałkowych są rośliny genetycznie zmodyfikowane, możliwa jest produkcja zwierzęca z zakazem stosowania GMO jako składnika pasz?

Przy stole obrad wraz z Panem Prezydentem zasiedli m.in. naukowcy: prof. dr hab. Józef Tyburski (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski), prof. dr hab. Katarzyna Lisowska (Instytut Onkologii), prof. dr hab. Zbigniew Mirek (Instytut Botaniki PAN), prof. dr hab. Katarzyna Nemirowicz-Szczytt (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego), prof. dr hab. Wojciech Jóźwiak (Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej), prof. dr hab. Tomasz Twardowski (Instytut Chemii Bioorganicznej PAN),

rolnicy: Sławomir Gołubowicz - rolnik ekologiczny, Marian Rak - laureat konkursu WWF na rolnika przyjaznego dla Bałtyku,
organizacje pozarządowe - Marek Kryda,

etyk - Ojciec Stanisław Jaromi, Franciszkanin, magister teologii i ochrony środowiska, doktor filozofii przyrody, przewodniczący Ruchu Ekologicznego Świętego Franciszka z Asyżu (REFA).

Wśród obserwatorów z prawem głosu - naukowcy, przedstawiciele organizacji Greenpeace, Zieloni 2004,a także, studenci i inni.

Według Prezydenta Bronisława Komorowskiego tylko rozmowa może wyjaśnić kwestie związane z tak trudnym tematem jakim są organizmy genetycznie modyfikowane. Dzięki takiej formie mogą zostać wypracowane konkretne zmiany legislacyjne w ważnych dla społeczeństwa kwestiach. Proponował aby została stworzona jedna kompleksowa ustawa rozwiązująca  generalnie cały problem GMO, nie pozostawiająca cienia wątpliwości. Natomiast opracowanie kilku ustaw może grozić powstaniem luk prawnych.

Po wystąpieniu prezydenta prawo głosu otrzymali eksperci. Pierwszą naukową opinię przedstawiła prof. dr hab. Katarzyna Niemirowicz-Szczytt [SGGW]. Zwróciła ona uwagę na dotychczasowy wpływ GMO i GMM [ang. genetically modified microorganisms] na życie człowieka, przemysł i medycynę. Stwierdziła, że życie bez GMO jest praktycznie niemożliwie, a nasiona soi czy kukurydzy GM to jedynie wierzchołek wszystkich modyfikacji genetycznych służących człowiekowi. W swojej wypowiedzi zarzuciła ona dziennikarzom chęć zdobycia newsów, a nie rzetelnego przekazywania informacji pochodzących ze środowiska naukowego.

Następną osobą, wprowadzającą do dyskusji był prof. dr hab. Zbigniew Mirek, skupił się on na udzieleniu odpowiedzi na główne pytania Debaty. Jego wypowiedzi wyrażały zdecydowaną postawę przeciwko uprawom GMO w Polsce. Niestety nie zostały poparte stosownymi argumentami.

Prof. dr hab. Zbigniew Józwiak przedstawił kalkulację zysków i strat w przypadku gdyby w Polsce był wprowadzony całkowity zakaz importu GMO.  Z jego wyliczeń wynika, że rezygnacja z nasion GMO miałaby bardzo niekorzystny wpływ na obecny stan gospodarki. Natomiast w przyszłości brak nasion GM, może spowodować niedopuszczalnie wysokie straty ekonomiczne oraz spadek konkurencyjności polskich produktów.

Pani Agnieszka Kraińska [Zastępca Dyrektora Departamentu Prawa Unii Europejskiej Ministerstwa Spraw Zagranicznych] przedstawiła obecny stan regulacji prawnych dotyczących GMO. Zaznaczyła, że sprawa GMO jest ściśle uregulowana prawem unijnym. Niestety brakuje takich ustaleń w polskim prawie co jest niezgodne z obecnym prawem Unii Europejskiej. Zwróciła uwagę, że w tym momencie przeciwko Polsce toczą się trzy postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości. W jednym zapadł już wyrok, a ustawa o nasiennictwie, która wypełniała jego postanowienia została zawetowana przez Prezydenta. Bardzo możliwe, że dalszy brak działań w sprawie GMO może zakończyć się karą finansową. W tym miejscu warto się zastanowić czy nasz kraj w obliczu ogólnoświatowego kryzysu może sobie pozwolić na kary pieniężne?

Po wystąpieniach wprowadzających rozpoczęła się dyskusja pomiędzy ekspertami. Wypowiadali się oni zarówno za jak i przeciwko uprawom GMO w Polsce. W swoich wypowiedziach zarzucali sobie brak kompetencji oraz udzielanie błędnych informacji. Po wielu wypowiedziach można było zauważyć, że środowisko naukowe podtrzymuje argumenty oparte na wynikach badań, natomiast przeciwnicy GMO próbują osiągnąć swój cel poprzez atak na autorytety, sugerowanie powiązań, kierowanie się sprawą prywatną oraz wyciąganie wniosków nie popartych argumentami.

Niestety pierwsza część debaty nie przyniosła kompromisu ani wyraźnych, jednoznacznych odpowiedzi na postawione pytania.

W drugiej części głos otrzymali obserwatorzy. Wyrażali oni swoje obawy dotyczące zmonopolizowania rynku przez firmy zajmujące się sprzedażą nasion i herbicydów, czy zagrożeniem dla środowiska naturalnego ze strony roślin GMO. Z drugiej strony zostały przedstawione argumenty ukazujące korzyści płynące z GMO: możliwość uzyskania wyższych plonów, łatwiejszą ochronę upraw, użycie mniejszej ilości herbicydów oraz mniejsze koszty produkcji.

Pomimo wysłuchania opinii przeciwników i zwolenników GMO wypracowanie jednej ustawy będzie wymagało dużego nakładu pracy i weryfikacji wypowiedzi uczestników Forum. Liczymy, że wkrótce uda się opracować ustawę zgodną z prawem Unii Europejskiej, a dzięki temu przyśpieszyć rozwój i zwiększyć dochody polskiego rolnictwa. Pośrednio wpłynie ona na stan biotechnologii w Polsce. Miejmy nadzieję, że przyczyni się do jej rozwoju.

źródło zdjęcia: www.prezydent.pl

red. Kamil Maciąg