Jakie są aktualne trendy w badaniach nad transgenicznymi roślinami?

Stefan Malepszy: Powiem może z jednej strony o trendach w zakresie samych modyfikacji, a z drugiej o koniecznych do rozwiązania problemach metodycznych. W zakresie samych modyfikacji wyróżniają się 3 kierunki – modyfikacje jakości cech związanych z używaniem nasion jako surowca do wytwarzania żywności , modyfikacje związane z cechami surowca przeznaczonego na cele uzyskiwania energii odnawialnej, wykorzystanie modyfikacji genów własnych rośliny do zwiększenia odporności na stresy, głównie na stresy biotyczne. Równocześnie prowadzone są badania nad udoskonaleniem metodyki uzyskiwania roślin transgenicznych, głównie w fazie metodyki transformacji. Tutaj należy przede wszystkim wymienić 2 kierunki działań, które powinny obniżyć koszty samych modyfikacji. Jeden zmierzający do opracowania procedur nie wymagających stosowania genów selekcyjnych oraz drugi rozwijający procedury w których nie jest konieczne stosowanie kultury in vitro, lub stosowanie typu kultury wolnego od podstawowych mankamentów występujących dotychczas.

Na czym skupiają się aktualnie prowadzone badania w Katedrze Genetyki Hodowli i Biotechnologii Roślin?

Stefan Malepszy: Skupiamy się na dwóch sprawach. Pierwsza to modyfikacje genów własnych rośliny w celu zwiększenia odporności na stresy w warzywach (głównie na stres biotyczny), ten kierunek jest rozwijany przez dr hab. Marcina Filipeckiego i dr hab. Grzegorza Bartoszewskiego . Druga to modyfikacje związane z cechami surowca przeznaczonego do uzyskiwania biomasy i energii odnawialnej . Ten drugi kierunek jest rozwijany przez zespół prof. Stanisława Karpińskiego.

Nie obce jest Panu patentowanie wyników swoich badań. Czy w najbliższym czasie planuje Pan opatentować jakieś nowe wyniki?

Stefan Malepszy: Patentowanie jest nieodłącznym składnikiem badań w biotechnologii. W tej chwili nie planuję rozwijania badań własnych, znacznie je ograniczyłem na rzecz młodszych kolegów i to oni będą zapewne głównymi autorami patentów. Najbliższy przykład dobrze ilustrujący tą sytuację to patent europejski prof. St. Karpińskiego z roku ubiegłego poświęcony „pamięci” w roślinach.

Czy uważa Pan, że produkty GMO mają szanse zdominować rynek żywności?

Stefan Malepszy: Nie wiem, to zależy od kilku czynników, wśród których najważniejszym jest postęp wiedzy o podstawach kształtowania cech organizmów wyższych. Tutaj czekają nas jeszcze kluczowe odkrycia . Z pewnością jednak modyfikacje genetyczne będą coraz częstszym  składnikiem tego co nazywamy postępem biologicznym w ogóle, a więc także w zakresie wytwarzania żywności. 

Co uważa Pan za swój największy sukces? I jakie marzenia zawodowe chciałby Pan jeszcze urzeczywistnić?

Stefan Malepszy: Moim największym sukcesem jest młody zespół biotechnologów, który był podstawą uzyskania przez nasz wydział uprawnień do nadawania stopnia doktora w dyscyplinie biotechnologia i oryginalne badania rozwijane w katedrze.

 Portal Biotechnologia.pl serdecznie dziękuje Panu prof. dr hab. Stefanowi Malepszemu za udzielenie wywiadu. 

Red. Marta Cipińska