1. Prezes Rady Ministrów zarządzeniem nr 38 z 7 kwietnia 2008 r. powołał Zespół do Spraw Konwencji o ochronie praw człowieka i godności istoty ludzkiej w odniesieniu do zastosowań biologii i medycyny: Konwencji o prawach człowieka i biomedycynie. Podpisano ją w Oviedo 4 kwietnia 1997 r. Zespół zajmuje się oceną możliwości jej ratyfikacji przez Rzeczpospolitą Polską.

2. Faktem są różne badania, eksperymenty, czy wdrażane terapie, które dotykają początkowej fazy życia ludzkiego. Obecnie pozostają poza jakąkolwiek kontrolą społeczną i prawną, co rodzi wiele realnych i potencjalnych zagrożeń, jak przedmiotowe traktowanie życia ludzkiego, tworzenie hybryd, eugeniczna selekcja ludzi. Przy używaniu samych już technik in vitro bezwzględnie niedopuszczalne jest: tworzenie życia ludzkiego dla potrzeb eksperymentów, na zapas, niszczenie zarodków, dokonywanie selekcji życia gorszego. Stąd politycy i władze publiczne nie mogą uchylić się od prawnego regulowania działań, podejmowanych w początkowej fazie ludzkiego życia.

3. Kościół nie zamierza zastępować państwa we wskazywaniu konkretnych regulacji, które najefektywniej gwarantowałyby ochronę życia ludzkiego od chwili jego powstania – także w razie, gdyby do tego doszło poza organizmem matki. Nie ogranicza się tylko do przypominania, że państwo, a w nim zwłaszcza ci wszyscy, którzy stanowią prawo, jest zobowiązane do respektowania godności człowieka i praw dziecka.

4. Wyraźnie dostrzega się zarówno aspekty moralne, jak i aspekty prawne. W pierwszej perspektywie Kościół jest uprawniony i zobowiązany do wskazywania właściwych horyzontów regulacji prawnych. Gdyby tego nie czynił, sprzeniewierzyłby się swojemu powołaniu. Kieruje się w tym katolicką, czyli powszechną, troską o ochronę godności każdego człowieka i każdego ludzkiego życia. Stąd też nie satysfakcjonują go propozycje „regulacji dla katolików”, jako zgodnych z ich przekonaniami. Mówiąc o kwestiach moralnych, nie przedstawia bowiem tylko katolickiego punktu widzenia. Zdaje sobie sprawę, że warto sięgać po zgoła niereligijne argumenty. W społeczeństwie pluralistycznym, a w konsekwencji także na forum Zespołu, właśnie dzięki nim zawsze szuka się najpierw pól zgody, konsensu.
Zwłaszcza wierni świeccy, kierując się własnymi kompetencjami i rozeznaniem sumienia, powinni poszukiwać najlepszych rozwiązań prawnych. W dyskursie publicznym stają wobec pytania o możliwy kompromis, przy jasnym zakreśleniu przekonań, w tym sprzeciwu wobec pewnych rozwiązań, i bez wyrzekania się kontynuacji procesu zmian prawa dla zapewnienia, jak najlepszej ochrony rozpoznanego dobra. Są świadomi, że wybór czy tylko zgoda na konkretne przepisy musi uwzględniać także ich wykładnię w systemie prawa.

5. Podstawową zasadą – także przy podejmowaniu wszelkich działań, dotyczących początków życia ludzkiego – musi być ochrona dobra dziecka. Ma ono prawo do wychowania się w trwałej rodzinie, prawo do własnej tożsamości, nie może stać się przedmiotem handlu. Kościół, wszystkim – nie tylko swoim wiernym – przypomina o szczególnej roli społecznej małżeństwa, jako związku kobiety i mężczyzny. Wskazuje niebezpieczeństwa, jakie dla samego człowieka łączą się ze sprowadzeniem powstawania życia do technologii laboratoryjnych zabiegów. Niczego więc nie narzucając, będzie ostrzegać każdego przed zagrożeniami, jakie łączą się z manipulacją życiem ludzkim. Kościół jest tu głosem tych, którzy sami nie mogą upominać się o swoje prawa. Przypomina, że nie należy poddawać się dyktatowi tego, co wygodne, a realizacja własnych praw, potrzeb, czy tym bardziej tylko nadziei, choćby najsłuszniejszych i najbardziej uzasadnionych, nie może dokonywać się kosztem człowieka. Przecież embrion czy zarodek, powstały przez połączenie dwóch gamet, czy też nie; w organizmie matki czy poza nim – jeśli tylko mógłby z niego powstać dorosły organizm, to życie ludzkie, to człowiek. Zresztą jeśli jest już poważna i uzasadniona wątpliwość, czy mamy w danym momencie do czynienia z człowiekiem, nie godzi się podejmować działań, jakie mogłyby niszczyć rozwijające się życie – in dubio pro vita.
Dla przygotowania konkretnych regulacji, prawo wymaga najpierw poznania i dokładnego opisania rzeczywistości. I wrażliwości: prawdziwą tragedią bywa dla wielu małżeństw, że nie mogą doczekać się dzieci. Jednak metoda zapłodnienia in vitro w gruncie rzeczy nie jest leczeniem bezpłodności. To techniczna ingerencja także we wzajemne relacje małżonków. Natomiast z wielkim podziwem patrzy się na heroizm tych, którzy ofiarują swoją miłość, przyjmując dzieci przez adopcję.
W prawie bardzo ważne są też czytelne rozróżnienia. I tak trzeba pamiętać, że co innego ocena moralna samej procedury in vitro, a co innego ocena możliwych jej konsekwencji.

Katowice, 17 czerwca 2008 r.
Akta Konferencji Episkopatu Polski nr 14/2008