Zaszczepiłem się, a zachorowałem... Dlaczego?

Każda szczepionka jest przeznaczona do ochrony człowieka przed określoną infekcją dożywotnio lub na pewien czas. Przykładowo, szczepionka przeciw grypie chroni nas przez jeden sezon grypy, natomiast ochronna szczepionka przeciw błonicy może chronić 5-10 lat. Skuteczność szczepionki mieści się w zakresie od 90 do 99%. To, że ktoś po zaszczepieniu zachoruje, nie zawsze jest „winą” szczepionki. Powodem może być np. nieprzestrzeganie zalecanych schematów szczepień (utrzymanie określonych odstępów pomiędzy dawkami szczepionki jest niezwykle ważne) lub w ogóle nie ukończenie cyklu szczepienia. Kluczową rolę odgrywa także wiek pacjenta – im jest on starszy, tym słabsza odpowiedź immunologiczna. Przebyte w przeszłości lub towarzyszące choroby są także ważnym czynnikiem.

Czy pora roku wpływa na szczepienie?

Ani pora roku, ani nawet pogoda nie mają wpływu na jakość szczepienia. Jednak w przypadku szczepienia przeciwko grypie, które jest szczepieniem sezonowym, zaleca się jego przyjmowanie w okresie jesienno-zimowym. Co najważniejsze, szczepienie nie wymaga jakiegokolwiek wcześniejszego specjalnego przygotowania. Nie powinno być podejmowane tylko w przypadku zażywania leków hamujacych aktywność układu immunologicznego, w czasie chemioterapii lub w trakcie infekcji – czyli kiedy chorujemy na coś innego lub czujemy, że mamy gorączkę.

Jakich efektów ubocznych mogę spodziewać się po szczepieniu?

Szczepionka to produkt immunobiologiczny i jego zastosowanie może wywołać pewne niepożądane działania, takie jak obrzęk, rumień lub stwardnienie w miejscu zastrzyku. Dodatkowo może wystąpić temperatura, ból głowy lub wysypka. Żaden z tych objawów nie może powodować poważnych I długoterminowych obrażeń, ale może wywołać u rodziców strach.

Większość młodych rodziców nie widziała przypadków odry, świnki, różyczki, polio, błonicy, tężca czy krztuśca i może to być powód, dla którego niektórzy rodzice zaczynają kwestionować konieczność i bezpieczeństwo szczepionek dla dzieci.

Czy nie lepszy jest naturalny rozwój infekcji?

Owszem, odporność uzyskana po przebyciu naturalnej infekcji zapewnia lepszą ochronę niż ta zapewniona przez podanie szczepionki. Jednak różnica leży w kosztach, które trzeba ponieść. Koszt szczepienia odnosi się do niedogoności otrzymania kilku zastrzyków, czasem bólu ręki, podczas gdy koszty dla każdego naturalnie rozwiniętego zakażenia są zwykle znacznie wyższe. Przykładowo: naturalne zakażenie wirusem polio może prowadzić do paraliżu; wirusowym zapaleniem wątroby typu B – do zaburzeń czynności wątroby, a dziki typ ospy wietrznej może powodować zapalenie płuc.

Czy szczepionka przeciwko grypie może powodować Zespół Guillaina-Barrégo?

GBS jest szybko rozwijającym się zaburzeniem immunologicznym obwodowego układu nerwowego, który powoduje osłabienie mięśni. Choroba jest w pełni uleczalna, ale niekiedy przyjmuje formę przewlekłą. Może rozwinąć się w wyniku różnych zakażeń, w tym grypy. Ryzyko wystąpienia tej choroby u osób, które były immunizowane z zastosowaniem dostępnych szczepionek, jest takie samo jak u osób nieszczepionych. Jedyny związek między zachorowaniem na GBS a szczepieniem znaleziono w przypadku szczepionki z 1976 roku, która zawierała wirusa podobnego do świńskiej grypy H1N1. Żaden inny wyraźny związek GBS ze szczepionkami przeciw grypie sezonowej i pandemicznej nie miał miejsca.

– Rodzicom, którzy odmawiają szczepienia swoich dzieci mam do powiedzenia tylko jedną rzecz – komentuje dr Karl Ljundberg z Karolinska Institute w Sztokholmie – Szczepionki ratują życie. Mają ogromny wpływ na zdrowie ludzi. Myślę, że dziś problem polega na tym, że niektóre z tych chorób na które się szczepimy, stają się coraz rzadsze w Europie. Jednak powinniśmy pamiętać, że w epidemii odry poważne powikłania mogą wystąpić nawet u tysiąca dzieci. Również z perspektywy zdrowia globalnego, szczepienia są bardzo ważne.

Odpowiedzi na 42 różne pytania dotyczące szczepień znajdziecie w TEJ ULOTCE przygotowanej przez Centrum Chorób Zakaźnych w Wilnie, partnera Bałtyckiej Sieci Przeciwwirusowej BAN.

Aleksandra Kowalczyk