Torbiel Bakera – charakterystyka przypadłości

Torbiel Bakera, znana również jako torbiel podkolanowa, jest wypełniona płynem stawowym, który tworzy się w tylnej części kolana. Została po raz pierwszy opisana przez brytyjskiego chirurga Williama Bakera w XIX w. Torbiel ta najczęściej występuje u osób dorosłych, chociaż może pojawiać się również u dzieci. Zwykle wynika z problemów związanych ze stawem kolanowym, takich jak zapalenie stawów (np. reumatoidalne zapalenie stawów), uszkodzenie łąkotki czy inne stany zapalne wewnątrz stawu. Mechanizm powstawania torbieli polega na nadmiernym gromadzeniu się płynu stawowego, wytwarzanego przez błonę maziową, którego funkcją jest nawilżanie i odżywianie stawu. W warunkach patologicznych, gdy wytwarza się nadmiar płynu, może on przemieszczać się do tylnej części stawu kolanowego i tworzyć torbiel.

Objawy

Torbiel Bakera może powodować różne objawy, zależnie od jej wielkości i stanu zapalnego. Do najczęstszych symptomów tej przypadłości należą:

• obrzęk i uczucie napięcia w tylnej części kolana,
• ból w okolicy kolana, który może promieniować do łydki,
• ograniczenie ruchomości stawu kolanowego,
• w rzadkich przypadkach torbiel może pęknąć, powodując ból i obrzęk w łydce, co może być mylone z zakrzepicą żył głębokich.

Diagnostyka

Diagnostyka torbieli Bakera obejmuje badanie fizykalne oraz badania obrazowe. Lekarz może zlecić wykonanie ultrasonografii, rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej, aby potwierdzić obecność torbieli i ocenić jej wielkość oraz jej wpływ na otaczające struktury.

Leczenie

Leczenie torbieli Bakera zależy od nasilenia objawów i przyczyny pierwotnej. Do najczęściej stosowanych metod należy leczenie zachowawcze, czyli odpoczynek i unikanie nadmiernego obciążania kolana. Kluczowe jest wykluczenie aktywności, które mogą pogłębiać objawy. Stosowanie zimnych okładów może pomóc w zmniejszeniu bólu i obrzęku. Z kolei noszenie bandaży elastycznych może zmniejszyć obrzęk. Farmakoterapia polega na podawaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych, skutecznych w łagodzeniu bólu i stanu zapalnego. W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować się na aspirację, czyli odprowadzenie płynu z torbieli za pomocą igły. Często zabieg ten jest wykonywany pod kontrolą ultrasonografii. Z kolei u pacjentów, u których wystąpienie torbieli jest wynikiem zapalenia stawów lub uszkodzenia łąkotki, leczenie powinno skupiać się na przyczynie pierwotnej, obejmując m.in. leki przeciwreumatyczne czy zastrzyki z kortykosteroidów. W rzadkich przypadkach, gdy torbiel jest bardzo duża lub powoduje znaczne dolegliwości, konieczne może być jej chirurgiczne usunięcie. Zabieg ten jest zazwyczaj wykonywany za pomocą narzędzi artroskopowych.

Fizjoterapia torbieli Bakera

– Fizjoterapia jest kluczowym elementem leczenia torbieli Bakera, zwłaszcza gdy dolegliwości są umiarkowane i nie wymagają interwencji chirurgicznej. Główne cele fizjoterapii to: zmniejszenie bólu i obrzęku, przywrócenie pełnej ruchomości stawu kolanowego, wzmocnienie mięśni otaczających kolano oraz poprawa stabilności i funkcji kolana. Stosowane metody obejmują ćwiczenia rozciągające, takie jak rozciąganie mięśni łydek i ścięgien podkolanowych, a także ćwiczenia wzmacniające, w tym prostowanie kolana w siadzie i przysiady z lekkim obciążeniem. Mobilizacja stawu, wykonywana manualnie przez fizjoterapeutę, pomaga w poprawie zakresu ruchu, a techniki redukcji obrzęku, takie jak drenaż limfatyczny i kompresja, zmniejszają obrzęk. Ćwiczenia priopercepcji, takie jak stawanie na jednej nodze, poprawiają kontrolę nad stawem, a zastosowanie fizykoterapii, czyli zabiegów takich jak ultradźwięki i elektrostymulacja, może znacznie wspomóc proces leczenia. Ważnym elementem jest również edukacja pacjenta obejmująca instruktaż dotyczący wykonywania codziennych czynności, unikania przeciążania kolana oraz stosowania odpowiednich technik rozciągających i wzmacniających w domu – mówi magister fizjoterapii Aleksandra Pietrasiak.