Pojęcie menopauzy mężczyzn czyli andropauzy to inaczej zespół niedoboru testosteronu. Zgodnie z definicją Międzynarodowego Towarzystwa ds. Badań nad Starzeniem się Mężczyzn i Europejskiego Towarzystwa Urologicznego zespół niedoboru testosteronu definiowany jest jako: „zespół kliniczny i biochemiczny związany ze starzeniem się, charakteryzujący się typowymi objawami oraz obniżonym stężeniem testosteronu w surowicy. Może on powodować znaczne pogorszenie jakości życia i negatywnie wpływać na czynność wielu narządów i układów”.

Samo określenie „andropauza” wzbudza wiele kontrowersji wśród lekarzy.  Nie zgadzają się oni na przypisanie miana „jednostki chorobowej” dla tego typu zaburzeń. W większości są zdania że „andropauza” to naturalne procesy związane z układem hormonalnym.

U mężczyzn wraz z wiekiem dochodzi do zmian w strukturze histologicznej przysadki mózgowej oraz tkanki jąder co wywołuje spadek produkcji testosteronu. Proces andropauzy jest więc stopniowy, a objawy rozwijają się u różnych pacjentów w różnym stopniu.

Ważnym problemem w rozpoznawaniu tego zespołu jest brak ogólnie akceptowanej dolnej granicy normy testosteronu. Powszechnie przyjęto, że nie należy wyznaczać norm wiekowych, natomiast opracowane zalecenia odnoszą się do poziomu testosteronu obserwowanych u zdrowych młodych mężczyzn.

W jakich granicach wahają się normy? W zależności od odpowiednich rekomendacji oscylują pomiędzy 2,3 ng/ml a 3,5 ng/ml co daje w przeliczeniu przedział pomiędzy 8 a 12 nmol/L.

Jest to związane z przeprowadzaniem badań na różnych populacjach i stosowaniem odmiennych metod laboratoryjnych, oraz oceny stężeń testosteronu.

Prowadzenie terapii substytucyjnej jest możliwe ale tylko preparatami zawierającymi naturalny testosteron, który może być podawany szeregiem dróg domięśniowo, podskórnie, przezskórnie, doustnie i podjęzykowo.

Celem takiej terapii jest uzyskanie stężenia testosteronu w surowicy w zakresie niskich i średnich wartości co u młodych mężczyzn.

Zespół TDS u starszych mężczyzn nastręcza pewne problemy gdyż nie zaleca się stosowania preparatów typu depto przez wzgląd na to że w momencie pojawienia się przeciwwskazań nie ma możliwości natychmiastowego przerwania leczenia.

Obecnie standardem leczenia Zespołu Niedoboru Testosteronu są żele zawierające testosteron w stężeniach 1% i 2% wcierane raz na dobę w skórę barków, brzucha, ramion.

Warto podkreślić zalety farmakodynamiczne i farmakokinetyczne preparatów przez skórnych. Minimalizują one ryzyko objawów ubocznych, uzyskanie stężeń subfizjologicznych lub suprafizjologicznych jest niewielkie, a co najważniejsze z punktu widzenia pacjenta są przy tym skuteczne i dobrze tolerowane.

Na polskim rynku oprócz preparatów przezskórnych dostępne są także formy iniekcyjne. Z kolei jeśli któraś z podwyższysz form leku jest przeciwwskazana dla pacjenta pozostają też preparaty doustne. Wśród nich spotykamy undecylenian testosteronu jako ester do stosowania doustnego. Jego zaletą jest brak efektu pierwszego przejścia. Drugim preparatem jest mesterolon- będący pochodną dihydrotestosteronu (DHT) nie wykazujący działania na tkankę kostną oraz ośrodkowy układ nerwowy u mężczyzn.

W tym miejscu pozostaje jeszcze jedno zasadnicze pytanie - jaki wpływ na organizm ma długotrwałe podawanie egzogennego testosteronu? Wciąż nie znamy odpowiedzi na to pytanie lecz jedno jest pewne, że w niedalekiej przyszłości będzie to przedmiotem licznych badań klinicznych. 

Mateusz Kula

Źródła:

„Gazeta farmaceutyczna”, Andropauza – syndrom wieku męskiego. lipiec-sierpień 2012 str. 28-30

www.menopauzainfo.pl

http://www.endokrynologia.net