Fot. Dr inż. Jolanta Jaśkowska, Politechnika Krakowska

Technologia bazuje na zastosowaniu ultradźwięków jako niskoenergetycznej i skutecznej alternatywy dla klasycznych sposobów produkcji obecnie wykorzystywanych w przemyśle farmaceutycznym. Opracowana metoda jest uniwersalna – można ją stosować do leków antydepresyjnych, przeciwnowotworowych oraz przeciwbólowych. – Najlepsze efekty osiągamy właśnie przy lekach przeciwdepresyjnych, gdzie skrócenie czasu otrzymywania produktu wynosi aż 90%. W innych grupach skrócenie czasu produkcji wynosi od 30% do 50%. Koncerny farmaceutyczne wykorzystujące naszą technologię będą mogły znacząco obniżyć koszty produkcji, co przełoży się również na niższy koszt końcowego leku dla pacjenta. Grupy leków, dla których to rozwiązanie jest m.in. wykorzystywane, czyli antydepresyjne oraz nowotworowe, należą do jednych z droższych leków na polskim rynku, nie wszystkie też są refundowane. Liczymy na to, że nasze rozwiązanie ułatwi życie wielu ciężko chorującym osobom – tłumaczy dr inż. Jolanta Jaśkowska z Politechniki Krakowskiej, autorka rozwiązania oraz liderka zespołu badawczego odpowiedzialnego za ten projekt. Naukowcy szacują, że ceny leków wykorzystujących ich technologię powinny spaść o 20-30 proc. (jest to przybliżona estymacja). Ponadto wytworzone dzięki tej metodzie leki odznaczają się dużo wyższą czystością, dzięki czemu ich proces oczyszczania jest dużo łatwiejszy oraz tańszy niż w przypadku klasycznych metod produkcji. Opracowane rozwiązanie jest już objęte zgłoszeniem patentowym.

Bardziej zielona produkcja 

Wykorzystanie ultradźwięków pozwala również na zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko. – Mimo ogromnego znaczenia, jakie dla całego społeczeństwa ma branża farmaceutyczna, nie możemy pozostać obojętni na uboczne skutki produkcji leków. Dlatego opracowana przez mój zespół metoda wyróżnia się przede wszystkim mniejszym zużyciem energii oraz możliwością zastąpienia toksycznych rozpuszczalników np. wodą – mówi dr inż. Jaśkowska. Do wykorzystania ultradźwięków w farmacji autorkę pomysłu zainspirowało mycie szkła w laboratorium. – Efekty, jakie osiągaliśmy, czyszcząc drobne elementy szklane przy pomocy myjki ultradźwiękowej, skłoniły nas do szukania innych rozwiązań dla tej technologii. Pierwsze kroki, jeśli chodzi o testowanie metody, podjęliśmy właśnie z wykorzystaniem myjki. Po uzyskaniu bardzo obiecujących wyników przenieśliśmy proces na zaawansowane urządzenia, gdzie w pełni można było kontrolować warunki – opowiada dr inż. Jaśkowska.

Wsparcie spółki celowej

Zespół naukowców pod kierownictwem dr inż. Jaśkowskiej wzięła pod swoje skrzydła spółka celowa Politechniki Krakowskiej – INTECH PK. – Widzimy nie tylko duży potencjał rynkowy, ale i realne korzyści społeczne w wypracowanej przez zespół dr inż. Jolanty Jaśkowskiej technologii. Naszym zadaniem, jako spółki celowej, jest wspieranie rozwiązań, które mogą mieć istotny wpływ na podniesienie jakości życia społeczeństwa. Ograniczenie kosztów produkcji leków przy jednoczesnym zmniejszeniu negatywnego wpływu na środowisko, wpisuje się w ten cel – zauważa Krzysztof Oleksy z INTECH PK. Spółka celowa pomaga teraz naukowcom w znalezieniu inwestora branżowego. – Jesteśmy już po kilku rozmowach z potencjalnie zainteresowanymi firmami. Technologia jest na tyle rewolucyjna, że zainteresowanie jest bardzo duże. W rozmowach pomaga nam też to, że mamy dobre rozeznanie w specyfice współpracy z sektorem farmaceutycznym – mówi Oleksy.

Spółka celowa INTECH PK, powołana przez Politechnikę Krakowską, należy do Porozumienia Spółek Celowych – organizacji zrzeszającej ponad 20 spółek uczelni oraz instytutów badawczych z całego kraju, które od początku swojej działalności zrealizowały blisko 2 tys. projektów dla firm oraz instytucji publicznych. Spółki wymieniają się doświadczeniami w zakresie komercjalizacji wyników, razem identyfikują i podejmują tematy rozwojowe dla przedsiębiorstw i jednostek administracyjnych, a także wypracowują systemowe rozwiązania dla obszaru nauka-biznes. Poprzez komercjalizację wiedzy i rozwoju współpracy nauki oraz biznesu spółki celowe wspierają realizację projektów z tak zróżnicowanych obszarów, jak: ochrona zdrowia, biotechnologia, ochrona środowiska, rolnictwo czy budownictwo.