Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego opracowuje projekt ustawy o pozwach zbiorowych. Będzie to całkowicie nowe rozwiązanie w procedurze cywilnej. Skorzystać z niego będą mogli poszkodowani w katastrofach, poszkodowani przez wadliwe produkty, firmy farmaceutyczne, koncerny tytoniowe, a nawet występujący z roszczeniami akcjonariusze mniejszościowi w spółkach. Pozwy wnosiłyby osoby fizyczne oraz przedsiębiorcy. Istota pozwu zbiorowego polega na tym, że grupa osób składa wspólnie jeden pozew, gdy podstawa prawna roszczenia oraz stan faktyczny dla każdego z powodów są identyczne. Natomiast nie przewiduje się żadnych ograniczeń liczby osób wnoszących pozew. Jeden skład sędziowski Bez względu na liczbę powodów, których obejmuje pozew zbiorowy, sprawę ma rozpatrywać jeden skład sędziowski. Wyda on jeden wyrok dotyczący wszystkich osób. Jeżeli zasądzi odszkodowanie, to w takiej samej wysokości dla wszystkich. Wszyscy powodowie uiszczą wspólnie jedną opłatę sądową, a sporządzi pozew i reprezentować ich na rozprawie może nawet tylko jeden adwokat. Taniej i prościej Opłata sądowa ma wynosić 2 proc. wartości sporu, czyli będzie niższa od dotychczasowej, która sięga 5 proc. Teraz, gdy grupa osób zostanie poszkodowana przez to samo zdarzenie, to każda z nich musi wnieść osobno pozew, osobno uiścić opłatę sądową. Gdy sprawę miałby prowadzić adwokat, to każdy poszkodowany musi ustanowić i opłacić pełnomocnika. Każde powództwo sąd rozpoznaje osobno. - Instytucja pozwu zbiorowego spowoduje, że zamiast kilkuset pozwów do sądu wpłynie tylko jeden - mówi adwokat Maria Urbańska z Kancelarii Kosiński i Wspólnicy. - Wprawdzie przepisy procedury cywilnej znają instytucję współuczestnictwa w sporze i umożliwiają kilku osobom w jednej sprawie występować w roli powodów lub pozwanych, to jednak takiego trybu postępowania nie można utożsamiać z instytucją pozwu zbiorowego - wyjaśnia radca prawny Piotr Olczyk z Kancelarii Olczyk & Kubicki. - Tym bardziej że art. 72 k.p.c. mówi o kilku osobach występujących w jednej sprawie podczas gdy pozew zbiorowy może wnieść nawet kilkaset osób - dodaje. - W dodatku teraz dopuszczalność występowania współuczestnictwa jest ograniczona wymaganiami dotyczącymi właściwości sądu. Tych ograniczeń nie będzie w przypadku pozwu zbiorowego - tłumaczy Piotr Olczyk. Dla kogo pozew zbiorowy Projekt ustawy ma przewidywać, że pozew może wnieść co najmniej dziesięć osób, lub dziesięć podmiotów gospodarczych. Wprowadzi tzw. przymus adwokacki, co oznacza, że powodowie nie mogą napisać pozwu sami, lecz musi to zrobić profesjonalny pełnomocnik. Oprócz koniecznych dokumentów będących dowodami na to, że argumenty w pozwie są prawdziwe, dołączyć do niego trzeba będzie umowę, którą wszyscy powodowie zawarli z pełnomocnikiem. Konieczne będzie wskazanie w niej wysokości wynagrodzenia pełnomocnika. Może ona być podana kwotowo lub procentowo od wartości przyznanego w przyszłości przez sąd odszkodowania. Konieczne ogłoszenie Pozew powinien określać wysokość dochodzonego roszczenia jednakową dla wszystkich powodów. Nawet jeżeli niektórzy poszkodowani zechcą otrzymać wyższe odszkodowanie, to przystępując do pozwu zbiorowego, muszą się zgodzić na tzw. standaryzowanie jego wysokości. Projekt przewiduje, że zanim sąd przystąpi do rozpoznania sprawy, zbada, czy złożenie pozwu zbiorowego jest dopuszczalne. O złożeniu pozwu należy zamieścić ogłoszenie w prasie. Liczba powodów może więc zwiększyć się, ponieważ oprócz osób, które wniosły pozew, uczestnikami postępowania zostaną osoby, które do niego się dołączą. Pozwany będzie miał prawo domagać się zweryfikowania powodów i ustalenia, czy mają legitymację do występowania w sprawie. Natomiast postępowanie dowodowe sąd przeprowadzi na takich samych zasadach, jak dziś odbywa się w sądzie cywilnym. Kolejnym etapem postępowania będzie wydanie przez sąd orzeczenia, a następnie wykonanie wyroku i potrącenie kosztów. 4,85 mld dolarów w USA otrzymali na skutek ugody po wniesieniu pozwu zbiorowego przeciwko Merc&Co poszkodowani na skutek używania leku Vioxx

Zaniem Romana Nowosielskiego, z kancelarii prawnej Nowosielski, Gotkowicz i Partnerzy, Wprowadzenie pozwu zbiorowego uprości dochodzenie roszczeń, spowoduje, że postępowanie będzie tańsze, oraz pozwoli uniknąć przedawnienia. Sprawę rozpoznawać będzie jeden skład sędziowski, prowadzić ją może tylko jeden adwokat i wystarczy, że jeden biegły sporządzi opinię. Natomiast poszkodowani będą wzajemnie się wspierać przy dostarczaniu dowodów. Dowody nie będą rozproszone tak jak wówczas, gdyby toczyło się kilka lub kilkadziesiąt spraw, zamiast jednej. Sąd zastosuje tzw. domniemanie faktyczne co do dowodów zgłoszonych w sprawie i powód, który występując sam mógłby przedstawić mniej istotne dowody niż pozostali, może również wygrać sprawę. Teraz często osoba, która nie dysponuje silnymi dowodami, czeka, aż inni poszkodowani w tej samej sprawie wygrają procesy. Może jednak nie zdążyć z wniesieniem pozwu, zanim nastąpi przedawnienia roszczenia.

Źródło: Gazeta Prawna