Termin „terapia biologiczna” zawiera w sobie leczenie cytokinami i czynnikami wzrostu, swoistą immunoterapię szczepionkami nowotworowymi, przeciwciałami monoklonalnymi oraz terapię genową. To, jaki kierunek obierzemy, zależy od tego z jakim nowotworem mamy do czynienia. Obecnie, największą nadzieją jest leczenie molekularne i terapia immunologiczna.

O nowych perspektywach leczenia mówi dla portalu biotechnologia.pl lekarz Sebastian Ochenduszko: „terapie spersonalizowane zmniejszają ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, ale ich nie eliminują. Na przykład, trastuzumab w raku żołądka jest generalnie lepiej tolerowany niż tradycyjna chemioterapia (nie powoduje np. wymiotów, wypadania włosów itd). Jeśli chodzi o leczenie systemowe, np. rozsianego lub nieoperacyjnego raka żołądka, aktualnie nie ma możliwości wyleczenia tej choroby. Leki nowej generacji, tj p/ciała monoklonalne typu trastuzumab mogą jedynie spowolnić rozwój choroby nowotworowej, a tym samym wydłużyć czas przeżycia pacjentów”.

Nowa nadzieja – immunoterapia

Immunoterapia w leczeniu nowotworów składa się na czynną i bierną. Pierwsza, opiera się na pobudzaniu układu immunologicznego pacjenta do rozpoznawania zagrożenia i walki z nowotworem. W tym przypadku wprowadzane są specjalne szczepionki nowotworowe. W skład takich medykamentów wchodzą, wcześniej przygotowane, pochodzące od chorego komórki lub antygeny nowotworowe. W komplecie podawana jest wraz z nimi niezbędna substancja chemiczna, której zadaniem jest stymulacja odpowiedzi immunologicznej. Takie rozwiązanie jest kluczowe w przypadku czerniaka i raka okrężnicy. Na rynku wyodrębniły się dwa typy takich preparatów, do których zaliczamy OncoVAX (używany w Holandii, w przypadku raka okrężnicy) oraz Melacine (stosowany w Kanadzie, w leczeniu czerniaka).

Drugim rodzajem jest immunoterapia bierna, gdzie przeciw komórkom raka stosuje się immunoglobuliny. Ważną rolę odgrywają tu przeciwciała monoklonalne, których zadaniem jest identyfikacja komórek nowotworowych lub blokowanie receptorów.

Ze względu na niepowodzenia w terapiach nowotworowych, by poprawić wyniki leczenia i jakość życia pacjentów zwrócono się ku immunologicznym szczepionką. Źródłem antygenu szczepionkowego są autologiczne (własne) komórki nowotworowe, funkcjonujące jako spersonalizowana immunoterapia.

Za najbardziej antygenowe, uważane są obecnie komórki dendrytyczne. Leczenie pacjentów w oparciu o szczepionki, na bazie komórek dendrytycznych, może wywołać znaczną poprawę immuoreakcji wobec komórek, poprzez wprowadzenie specyficznych dla danego nowotworu, cytotoksycznych limfocytów T. Wyniki niedawno przeprowadzonych badań pokazują, że immunoterapia bazująca na komórkach dendrytycznych, może okazać się skuteczną drogą w stabilizacji choroby lub remisji.

Przełomem stosowania szczepionek w leczeniu nowotworów było zarejestrowanie w kwietniu 2010 roku szczepionki – Sipuleucel-T (Provenge) FDA w leczeniu bezobjawowego, hormonoopornego raka prostaty. 

Obecnie, immunoterapia nie jest używana samodzielnie, ale w połączeniu z metodami, takimi jak radioterapia, chemioterapia czy resekcja guza. Uzyskaniu efektywniejszego wyniku, towarzyszy fakt, wyprodukowania dużych ilości komórek dendrytycznych z krwinek pacjenta. Podane pacjentowi podskórnie lub dożylnie, migrują do węzłów chłonnych, gdzie wywołują specyficzną reakcję immunologiczną. Kluczowe jest to, że antygeny znajdujące się w osoczu pacjenta są w stanie specyficznie „odznaczyć” komórki dendrytyczne od innych. Tak więc, wyniki niedawno przeprowadzonych badań pokazują, że immunoterapia bazująca na komórkach dendrytycznych, może okazać się skuteczną w stabilizacji choroby lub remisji. Potwierdzaniem, była informacji zamieszczona w czasopiśmie "Science" pod koniec 2013 r., gdzie immunoterapię uznano za największe osiągnięcie i zwiastun postępu w terapii.