W Polsce udaru mózgu doznaje rocznie ok. 75 tys. osób. U większości pozostawia trwały ślad w postaci niepełnosprawności i jest główną przyczyną inwalidztwa u osób po 40 roku życia. Jednym z najbardziej dokuczliwych i bolesnych następstw udaru mózgu jest niesprawność ruchowa, spowodowana niedowładem lub wzmożonym napięciem mięśniowym, określanym jako spastyczność poudarowa.

Obecna na konferencji Agnieszka Prasol w styczniu 2010 roku doznała udaru krwotocznego z naczyniaka tętniczo-żylnego. Oprócz niedowładu lewej ręki, po pewnym czasie pojawiła się u niej spastyczność. „Nagle z osoby aktywnej i samodzielnej stałam się osobą kompletnie zależną od innych, wymagającą ciągłej rehabilitacji pod nadzorem specjalistów” - opowiada. „Wstrzyknięcie toksyny bardzo ułatwiło mi życie i wykonywanie takich zwykłych czynności, jak chociażby ubieranie się”.

Spastyczne napięcie mięśniowe towarzyszy niedowładowi w około 35 proc. przypadków i często stanowi główny problem w rehabilitacji i codziennym życiu, ponieważ jest źródłem dotkliwego bólu. - Toksyna botulinowa stwarza możliwości poprawy w zakresie napięcia mięśniowego, bólu, higieny, samodzielności. Jednorazowa dawka działa 3–4 miesiące i stwarza dogodne okno terapeutyczne, które w dalszych miesiącach pomoże w pokonaniu napięcia mięśniowego i przywracaniu sprawności ruchowej – powiedział prof. Jarosław Sławek z Interdyscyplinarnej Grupy Ekspertów ds.spastyczności. - Brak dostępu polskich pacjentów do skutecznej i powszechnie stosowanej na świecie terapii spastyczności dotyka rocznie około 2000 osób, których jakość życia mogłaby ulec znaczącej poprawie. Leczenie toksyną botulinową to koszt średnio 400 złotych miesięcznie, co przekracza często możliwości finansowe osób po udarze.

- Toksyna botulinowa powoduje zmniejszenie uwalniania z zakończeń nerwowych w mięśniach neuroprzekaźnika - acetylocholiny, która pobudza mięsień do skurczu - tłumaczy nam prof. Sławek. Botulina powoduje chemiczną denerwację mięśni a napięcia mięśniowe obniża się.

Czy to jest bezpieczne?

- Leczenie jest bezpieczne o ile chory nie jest wyniszczony, z niską wagą, z nasilonymi zaburzeniami połykania. Wtedy trzeba zredukować dawki leku. Biorąc jednak pod uwage nazwę leku - groźnie brzmiącą - toksyna - jest to lek bardzo bezpieczny. W jednym z przeglądów bezpieczeństwa jego stosowania przeanalizowano blisko 1500 przypadków leczonych preparatem Botox, nie stwierdzając żadnych poważnych działań niepożądanych związanych bezpośrednio z jego podawaniem - opowiada portalowi Biotechnologia.pl prof. Jarosław Sławek.

Jak powiedział Wojciech J. Matusewicz, prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych to, że Polska jest jedynym poza Rumunią krajem w Europie, który nie refunduje leczenia osób po udarze toksyną botulinową to głównie wina procedur. Jego zdaniem jeszcze w tym roku toksyna botulinowa powinna trafić na listę leków refundowanych.

Eksperci apelując o dostęp do toksyny dla chorych ze spastycznością po udarze podkreślali, że wielu z tych pacjentów jest w wieku produkcyjnym i dzięki odpowiedniej terapii mogliby wrócić do pracy.

Interdyscyplinarna Grupa Ekspertów ds. Spastyczności

Interdyscyplinarna Grupa Ekspertów ds. Spastyczności wydała stanowisko w sprawie leczenia spastyczności za pomocą toksyny botulinowej. W jej skład wchodzą:prof. Jarosław Sławek, prof. Andrzej Bogucki, dr Marta Banach, prof. Anna Członkowska, prof. Andrzej Friedman, dr Maciej Krawczyk, prof. Andrzej Kwolek, prof. Józef Opara, dr Stanisław Ochudło, dr Jacek Zaborski.

Fundacja Udaru Mózgu

Fundacja Udaru Mózgu powstała, aby zwrócić uwagę na wszystkie problemy związane z udarem mózgu oraz konsolidować działalność wszystkich środowisk i grup społecznych, które są zainteresowane poprawą sytuacji osób po udarze w Polsce. Celem Fundacji jest działalność na rzecz chorych i ich rodzin, a także poprawa ochrony zdrowia i opieki społecznej w tym obszarze. FUM jako jedyna polska organizacja jest członkiem Stroke Alliance for Europe oraz partnerem World Stroke Organization.