- Szacuje się, że szansa na urodzenie dziecka dzięki zastosowaniu zróżnicowanych technik rozrodu wspomaganego u par z obniżoną płodnością jest porównywalna z szansą zdrowej pary, która stara się o dziecko przez rok – mówi lek. med. Bartłomiej Kuczera, specjalista ginekolog-położnik z kliniki leczenia niepłodności InviMed. - Oznacza to, że dla 35-letnich i młodszych niepłodnych kobiet szansa na urodzenie dziecka w 6 cyklach in vitro przekracza 80 proc. Powyżej tego wieku zauważalny jest naturalny spadek płodności. W grupie 38-40 -latek w wyniku zapłodnienia in vitro dziecko urodzi przeciętnie od 50 do 66% z nich

Problem niepłodności

O niepłodności można mówić wówczas jeżeli po roku starania się o dziecko nie dochodzi do zapłodnienia. Niepłodność nie leży jedynie po stronie kobiet. Ten problem jest tak samo powszechny u mężczyzn. Dlatego tak ważne jest aby ocenie poddali się oboje partnerzy. Czynnik męski odpowiada za około 40% niepowodzeń z zajściem w ciążę. Ma na to zwykle wpływ zbyt mała liczba lub słaba ruchliwość plemników, zaburzenia morfologiczne nasienia i zablokowane nasieniowody. U kobiet największym problemem jest nieregularność lub brak owulacji, blokada jajowodów lub inne nieprawidłowości narządów rozrodczych. Niepłodność naturalnie pogłębia się z wiekiem potencjalnych rodziców.

Śledzenie owulacji

Nieumiejętność rozpoznania „dobrego czasu” poczęcia jest kolejną przeszkodą. W aptece można nabyć specjalne testy owulacyjne, które wskazują kiedy u kobiety ma miejsce owulacja. Testy mierzą poziom hormonu luteinizującego – LH w próbce moczu kobiety. Znajomość dni płodnych w cyklu miesiączkowym zwiększa szanse zapłodnienia. Poziom LH rośnie od 12 do 36 godzin przed owulacją. Szacuje się, że około 33% wszystkich przypadków niepłodności ma źródło w nieregularnym jajeczkowaniu.

Farmakoterapia

Leki są przeznaczone dla tych pań, u których owulacja nie jest regularna. Zwykle stosuje się tu cytrynian klomifenu. Jest to stosunkowo skuteczna i tania metoda, która skutkuje powodzeniem u połowy kobiet w ciągu trzech cykli. Klomifen powoduje uwalnianie więcej niż jednego jaja naraz, niesie więc z sobą ryzyko ciąży mnogiej.

Hormony w iniekcjach

Po półrocznej terapii klomifenem, która nie przyniosła oczekiwanego rezultatu, można sięgnąć po leki będące „stymulatorami owulacji” w iniekcjach. Tak jak w przypadku poprzedniej metody, istnieje możliwość poczęcia więcej niż jednego dziecka. Po zastosowaniu terapii hormonalnej dojrzewa zwykle od 5 do 10 komórek jajowych zamiast jednej. Leczenie trwa kilka miesięcy.

Chirurgia zablokowanych jajowodów

Zablokowanie lub bliznowacenie jajowodów to kolejny częsty powód niepłodności kobiecej. Stan taki może być powiązany z endometriozą (przerost tkanki macicy), wcześniejszymi operacjami ginekologicznymi lub uszkodzeniami związanymi z przebytymi infekcjami miednicy. Chirurgia laparoskopowa może pomóc w pewnych przypadkach i zwiększyć szansę na posiadanie potomstwa.

- Zabiegi chirurgicznego udrożnienia jajowodów mają ograniczoną skuteczność i w zasadzie stosuje się je u par nieakceptujących zapłodnienia pozaustrojowego - zauważa Bartłomiej Kuczera z InviMed.

Inseminacja domaciczna (IUI)

Inseminacja domaciczna jest stosowana w leczeniu różnych rodzajów niepłodności. W tej technice plemniki są umieszczane bezpośrednio w jamie macicy w czasie owulacji. W ten sposób zmniejsza się drogę jaką musi pokonać komórka rozrodcza męska aby dotrzeć do jaja. IUI często towarzyszy terapia polegająca na stymulacji owulacji (iniekcje lub preparaty doustne).  Szansa zapłodnienia jest mniejsza niż w metodzie in vitro, ale też sama procedura jest mniej kosztowna i mniej inwazyjna, a więc na początek można ją wypróbować.

IUI z dawcą spermy

Jeżeli plemniki ojca są „wadliwe”, jest ich zbyt mało lub są za mało ruchliwe, można wykorzystać spermę dawcy. Jest to metoda rzadziej wybierana przez rodziców, ponieważ dziecko nie będzie biologicznie spokrewnione z partnerem kobiety. Niemniej  stanowi skuteczną alternatywę, zwłaszcza dla młodych kobiet w wieku rozrodczym.

Zapłodnienie in vitro (IVF)

Ta chyba najbardziej znana i nagłaśniana w środkach masowego przekazu metoda leczenia niepłodności polega na połączeniu w warunkach laboratoryjnych komórek jajowych i plemników oraz umieszczenia zarodka w macicy. Stosuje się ją kiedy inne metody zawiodły. Jest to procedura kosztowna, ale i najbardziej skuteczna. Zdarza się, że nie zawsze udaje się za pierwszym razem stąd też niesie z sobą wiele kontrowersji natury moralnej. U kobiet poniżej 35 lat efektywność in vitro wynosi aż 46%.

IVF z komórek dawcy

Kobiety starsze, które produkują niewielką liczbę komórek jajowych mogą rozważyć zastosowanie metody in vitro z wykorzystaniem spermy partnera oraz komórek jajowych innej kobiety-dawcy. Metodę tą cechuje wysoki wskaźnik powodzeń – ponad 55%.  

- Jest to realna szansa na potomstwo dla kobiet o złym rokowaniu w in vitro z własnymi komórkami - nosicielek wad genetycznych, licznych wcześniejszych niepowodzeń, ubezpłodnionych w wyniku leczenia przeciwnowotworowego – Bartłomiej Kuczera z InviMed.

Zarodki od dawców

Zarodki od dawców pochodzą od tych par, które zakończyły już proces IVF. Jest to procedura mniej kosztowna od standardowego in vitro. Jej minusem jest oczywiście fakt, że dziecko nie będzie biologicznie związane ze swoimi rodzicami.

Ciąża zastępcza

Ciąża zastępcza, czyli ta z wykorzystaniem surogatki, może być rozwiązaniem dla kobiet, które mają problemy z donoszeniem ciąży. Matka zastępcza– surogatka, przyjmuje do swojej macicy zapłodnioną w warunkach in vitro komórkę jajową innej kobiety, a po donoszeniu ciąży zobowiązuje się oddać dziecko biologicznym rodzicom. W Polsce, zgodnie z ustawową definicją matki wprowadzoną do kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nowelizacją z 6 listopada 2008 r., jest nią wyłącznie kobieta, która urodziła dziecko. W związku z tym do aktu urodzenia wpisuje się matkę zastępczą. Fakt, że surogatka nie jest „genetyczną” matką dziecka, jest z prawnego punktu widzenia bez znaczenia i nie można na tej podstawie dokonać zaprzeczenia jej macierzyństwa. Przekazanie praw rodzicielskich do dziecka może się odbyć tylko na zasadzie przysposobienia. Decyduje o nim tylko i wyłącznie sąd opiekuńczy, kierując się jedynie dobrem dziecka. W związku z tym samo porozumienie surogatki i „docelowych” rodziców nie gwarantuje zgodnego z ich zamiarem orzeczenia. Podsumowując w Polsce nie jest to proceder legalny.

Metody naturalne zwiększające płodność

Zanim partnerzy zdecydują się na którąś z powyższych metod powinni spróbować zmienić swój styl życia. Jeżeli oboje partnerzy palą, należy spróbować rzucić nałóg. Palenie papierosów zmniejsza płodność, obniża jakość spermy. Niektórzy próbują akupunktury, która może poprawić krążenie krwi w obrębie macicy, pomaga regulować cykle owulacyjne i zwiększyć ilość plemników. Kolejnym krokiem może być psychoterapia. Często blokada psychiczna partnerów, stres stoi na drodze aby zostać szczęśliwymi rodzicami.