– Apteki, hurtownie i szpitale coraz częściej stykają się z zagrożeniami w obszarze cyberbezpieczeństwa, takimi jak: próby wyłudzenia danych logowania, ataki ransomware, nieautoryzowany dostęp do systemów informatycznych oraz manipulacje w systemach dystrybucji leków. W związku z tym rośnie potrzeba stosowania zaawansowanych mechanizmów ochrony danych i infrastruktury IT – mówi Krzysztof Skowerski, IT Manager Altkom Software & Consulting Sp. z o.o., ekspert fundacji KOWAL.

Skala zagrożeń w farmacji – liczby mówią same za siebie

Sektor farmaceutyczny stał się jednym z celów cyberprzestępców. Według raportu Europejskiej Agencji ds. Cyberbezpieczeństwa (ENISA) z 2023 r. aż 9% wszystkich cyberataków w Unii Europejskiej skierowano bezpośrednio na przemysł farmaceutyczny. Dominują ataki typu ransomware polegające na blokowaniu dostępu do danych w zamian za okup, które odpowiadają za 54% wszystkich incydentów, oraz poważne naruszenia danych stanowiące 28% przypadków. Niepokojące statystyki dotyczą również Polski. W 50 największych publicznych szpitalach wykryto ponad 2209 unikalnych wycieków danych logowania, z czego 55 sklasyfikowano jako zagrożenia o „wysokim” lub „krytycznym” ryzyku. Threat Report ESET za drugą połowę 2024 r. wskazuje, że liczba ataków ransomware w Polsce wzrosła o 36%, co plasuje nasz kraj na drugim miejscu jeśli chodzi o najczęściej atakowane przez cyberprzestępców. Te incydenty pokazują, że każda luka w systemach IT może prowadzić do poważnych konsekwencji.

Bezpieczeństwo danych a autentyczność leków

Cyberbezpieczeństwo jest kluczowym elementem systemów informatycznych wykorzystywanych w farmacji i branży medycznej. Każda luka w IT może prowadzić do manipulacji danymi lub wprowadzenia na rynek sfałszowanych produktów, co bezpośrednio zagraża zdrowiu pacjentów. Istotną rolę pełnią tu wdrażane i na bieżąco aktualizowane zabezpieczenia w systemach weryfikacji, takie jak PLMVS – będący częścią europejskiego EMVS – które umożliwiają weryfikację autentyczności leków w aptekach, hurtowniach i szpitalach. Europejska Organizacja Weryfikacji Leków (EMVO) koncentruje swoje działania na zapewnieniu najwyższego poziomu bezpieczeństwa centralnego systemu EU Hub, który stanowi kluczową bramę do przesyłania danych od producentów do krajowych systemów weryfikacji leków. EMVO stosuje proaktywne podejście, regularnie wdrażając dedykowane aktualizacje, co potwierdza stałe zaangażowanie w kwestie cyberbezpieczeństwa na poziomie centralnym. Bezpieczeństwo systemu opiera się na zaawansowanych protokołach, w tym szyfrowaniu SSL, wzajemnym uwierzytelnianiu certyfikatów, co chroni go przed potencjalnymi zagrożeniami. Odpowiedzialność za ochronę systemów IT w aptekach, hurtowniach, szpitalach oraz pozostałych placówkach związanych z ochroną zdrowia spoczywa jednak na tych podmiotach oraz ich dostawcach systemów informatycznych.

Rozwiązania KOWAL w obliczu cyberzagrożenia

– Fundacja KOWAL wdrożyła zaawansowane mechanizmy zabezpieczające dostęp do systemu PLMVS służącego do weryfikacji autentyczności leków – wyjaśnia Krzysztof Skowerski. Dostęp do systemu możliwy jest wyłącznie poprzez certyfikaty przypisane do konkretnych lokalizacji, w których znajdują się apteki, hurtownie czy szpitale. Aplikacje komunikujące się z systemem muszą przejść testy jakości i bezpieczeństwa, a dane przesyłane są w sposób szyfrowany. System nie przechowuje danych pacjentów ani informacji z recept, a użytkownicy mają dostęp wyłącznie do operacji, które sami wykonali. Import danych o lekach odbywa się wyłącznie z centralnego europejskiego hubu EMVS, co dodatkowo wzmacnia kontrolę nad integralnością informacji. Dzięki tym rozwiązaniom fundacja KOWAL skutecznie wpisuje się w globalny trend przeciwdziałania cyberatakom w sektorze farmaceutycznym.

Edukacja i współpraca – klucz do bezpieczeństwa

Skuteczna ochrona cybernetyczna to nie tylko inwestycje w najnowocześniejsze technologie, ale przede wszystkim świadomi użytkownicy – dlatego edukacja w zakresie cyberbezpieczeństwa stanowi dziś równie istotny element strategii obronnej jak zaawansowane rozwiązania techniczne. W dobie cyfryzacji cyberbezpieczeństwo i autentyczność leków stanowią fundament zaufania pacjentów do systemu farmaceutycznego. Fundacja KOWAL, poprzez współpracę i inicjatywy edukacyjne, pozostaje na straży tego zaufania, zapewniając, że polski system weryfikacji leków jest bezpieczny.