Konferencja rozpoczęła się sesją plenarną, w której aktywny udział wzięli przedstawiciele ze środowiska naukowego, przedsiębiorcy, przedstawiciele rządu oraz rządowych i pozarządowych organizacji: dr Maciej Hamankiewicz, Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej, dr Beata Małecka-Libera, Wiceprzewodnicząca Sejmowej Komisji Zdrowia, Marcin Pakulski, zastępca Prezesa NFZ ds. medycznych, Jakub Szulc, b. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia, prof. dr hab. n. med. Marek Krawczyk, Rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Marcin Kędzierski, Dyrektor Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, prof. nadzw. Jarosław J. Fedorowski, Prezes Polskiej Federacji Szpitali, Gubernator Europejskiej Federacji Szpitali, dr Andrzej Mądrala, Wiceprezydent Pracodawców RP, lek. Maciej Sokołowski, Wiceprezes Zarządu Oddziału Dolnośląskiego Stowarzyszenia Menedżerów Opieki Zdrowotnej, Dorota M. Fal, Doradca Zarządu Polskiej Izby Ubezpieczeń, Business Centre Club, dr Bożena Janicka, Prezes Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia, lek. Krzysztof Łanda, Prezes Fundacji Watch Health Care, Renata Jażdż-Zaleska, Prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Samorządowych, dyrektor Specjalistycznego Centrum Medycznego w Polanicy-Zdroju, dr inż. Zygmunt Kamiński, Dyrektor Komitetu Naukowego Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia, KAMSOFT S.A., Tomasz Szelągowski, Dyrektor Generalny Federacji Pacjentów Polskich, Bartłomiej Leśniewski, dziennikarz medyczny (Menedżer Zdrowia).

Przewodnim motywem debaty miała być odpowiedź na pytanie: czy polską ochronę zdrowia należy zmieniać metodami ewolucyjnymi (doskonalenie krok po kroku doskonalić funkcjonujące już elementy, strategie, narzędzia), czy rewolucyjnymi (gwałtownie, radykalnie i szybko)? Jako pierwszy w dyskusji wziął udział dr Maciej Hamankiewicz zaznaczając, iż tematy, które zostały poruszone podczas wczorajszej debaty były już wielokrotnie omawiane, a jeśli pojawiają się kolejne problemy, to tylko te, które Pan Marcin Pakulski(zastępca prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia)oraz Ministerstwo Zdrowia nam fundują. Ewoluujemy, ale czy  we właściwym kierunku i czy ewolucja nie polega na ciągłym naprawianiu błędów, które również sami wytwarzamy? W ten sposób możemy jeszcze ewoluować przez następne kilkadziesiąt lat, niczego nie osiągając – podkreślał Prezes NRL – co do wyzwań na rok 2013, to są zawarte w podstawowych tematach debat, które zaraz się rozpoczną, jednak z naszego punktu widzenia najistotniejszym jest to, aby uzyskać w końcu odpowiedź Trybunału Konstytucyjnego dotyczącą uprawnień polskiego pacjenta, zawartych w Konstytucji oraz w art. 31d Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, który tak naprawdę mówi o tym, że bez koszyka świadczeń gwarantowanych nie ma możliwości określenia co świadczeniodawca powinien dać pacjentowi, a pacjent tak naprawdę nie wie, co powinien otrzymać. Prezes NRL jednocześnie oświadczył, iż wspólnie z Panem Michałem Kuleszą skierują skargę do Trybunału Konstytucyjnego, gdyż bez jednoznacznie opracowanych regulacji nie ma możliwości zbudowania solidnych podstaw systemu opieki zdrowotnej, czy ubezpieczeń dodatkowych. Zdaniem Prezesa NRL kolejnym niezwykle ważnym wyzwaniem na bieżący rok powinno być wprowadzenie ustawy implementującej Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej. Na razie zapoznaliśmy się z założeniami do tej ustawy, naszym zdaniem, są one wadliwe, w wielu przypadkach sprzeczne z Dyrektywą i odbierające polskim pacjentom prawa, które powinny być równoważne z prawami pacjentów z UE. Już zgłosiliśmy sporo zastrzeżeń do Ministra Zdrowia. Dyrektywa musi wejść w październiku tego roku, a my wciąż nie widzimy pakietu ustaw wprowadzających tę Dyrektywę – przyznaje dr Maciej Hamankiewicz.

W odpowiedzi na poprzednią wypowiedź, zastępca Prezesa NFZ ds. medycznych, PanMarcin Pakulski  już na wstępie uznał, iż należy daćpierwszeństwo Panu Ministrowi do tego, by przedstawił oficjalne decyzyjne założenia do ustawy. Potem projekt ustawy za pewne będzie podlegał licznym dyskusjom. Następnie Pan Prezes uznał, że nie ma miejsca na kolejną rewolucję, natomiast naturalnym jest, że system ochrony zdrowia będzie podlegać zmianom związanym, choćby ze wzrostem świadomości społeczeństwa, czy rozwojem technologii medycznych. Nowe lekisą wprowadzane na listy refundacyjne, co sprawia, iż konieczna jest modyfikacja dotychczasowego funkcjonowania pewnych rozwiązań w systemie, czy znalezienie dodatkowych środków. Jeśli mamy stabilizację przychodów NFZ, to naszym celem jest to, by szukać rozwiązań, które będą wprowadzały zwiększoną racjonalizację wydatków. NFZ nie oszczędza pieniędzy, wydaje wszystkie, które są do jego dyspozycji. Naszym obowiązkiem jest wydawać je efektywnie we współpracy oczywiście z partnerami – usługodawcami. Prelegent podkreślił, iż obowiązkiem NFZ jest również planowanie i próba określenia, jak będzie wyglądała sytuacja demograficzna za 20, 30 lat. Już teraz wiemy, że w przyszłości będzie coraz więcej osób potrzebujących świadczeń, prawdopodobnie będzie mniej osób, które będą w stanie finansować system i to są te determinanty, które należy wziąć pod uwagę przy projektowaniu kształtu udzielania świadczeń zdrowotnych w przyszłości. Z pewnością będzie więcej pacjentów z chorobami nowotworowymi i czego byśmy nie zrobili, jakich działań nie podjęli w zakresie profilaktyki, nie zmniejszymy zapadalności na choroby nowotworowe, naszym obowiązkiem jest zmniejszenie śmiertelności tych chorób – zaznaczył Prezes.  

Następnie w debacie zabrał głos Dyrektor Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia – Marcin Kędzierski. Który przedstawił aspekty dotyczące informatyzacji pod kątem obowiązku wprowadzenia elektronicznej dokumentacji medycznej od 1 sierpnia 2014 roku. Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia za priorytet na rok 2013 przyjął przekazanie usługodawcom rzetelnych i szczegółowych informacji na temat standardów, formatów, komunikatów oraz działania lokalnych systemów informatycznych – W najbliższych dniach, tygodniach już pierwsze informacje dotyczące elektronicznej recepty, elektronicznego skierowania powinny zostać opublikowane. Jednocześnie do końca roku chcemy przedstawić dokument dotyczący podejścia do wprowadzenia elektronicznej dokumentacji medycznej. (…) Z naszego rozpoznania wynika, że podmioty lecznicze na dzień dzisiejszy nie są gotowe na wdrożenie systemów.

Na temat sektora szpitalnego wypowiedział się prof. nadzw. Jarosław J. Fedorowski, Prezes Polskiej Federacji Szpitali, Gubernator Europejskiej Federacji Szpitali, który jednocześnie zaznaczył, iż oprócz rozmów na temat zagrożeń, warto skupić się na szansach, które daje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej. Polskie szpitale poprzez implementację Dyrektywy będą mogły świadczyć usługi dla zagranicznych pacjentów. Jednak, aby cały mechanizm mógł sprawnie funkcjonować, potrzebne są krajowe punkty kontraktowe, które z kolei muszą zaprosić do rozmów organizacje świadczeniodawców i pacjentów. Kolejna szansą są europejskie sieci referencyjne, które ułatwią współpracę międzynarodową. Ważnym wyzwaniem, ale tez szansą jest kwestia ryzyka prowadzenia działalności medycznej. Pomimo, iż wprowadzenie obowiązku wykupienia polis od zdarzeń medycznych zostało przesunięte na kolejny rok, to szpitale spotkały się z lawinowym wzrostem kosztów polis odpowiedzialności cywilnej, co miało pewne pozytywne skutki, ale nie wiele. Jednym z nich jest powolne tworzenie się w Polsce systemu zarządzania ryzykiem i poprawa dzięki temu bezpieczeństwa pacjentów w szpitalach – zaznacza Profesor.

Doktor Andrzej Mądrala, Wiceprezydent Pracodawców RP, reprezentant Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Niepublicznych, przedstawił priorytety i wyzwania z punktu widzenia „prywaciarza”, jak sam się określił. Podczas wystąpienia podkreślił, jak ważne jest utworzenie systemu, w którym placówki medyczne, bez powoływania fundacji, czy innych dodatkowych form działalności mogły pobierać dodatkowe opłaty za dodatkowe usługi.Za pieniądze oferowane przez NFZ nie jesteśmy w stanie zapewnić odpowiedniej opieki medycznej. Dlatego nie bójmy się powiedzieć, że nie da się właściwie traktować pacjenta i jednocześnie prowadzić szpital tak, by cały personel otrzymywał godziwe zarobki bez dodatkowych rozwiązań. To wnoszenie dopłat, o które się tak upominamy dotyczy tez podstawowej opieki zdrowotnej. Kolejnym wyzwaniem wymienionym przez Pana Doktora był problem dotyczący akredytacji szpitali (zdaniem prelegenta muszą być firmy, które będą akredytować), utworzenie wolnorynkowego systemu otwartych usług medycznych, utworzenie towarzystw ubezpieczenia medycznego oraz wprowadzenie powszechnego systemu profilaktyki medycznej (jeżeli pacjenci nie będą stosować się do zaleceń, wykonywać badań, powinni zostać obarczeni dodatkowymi kosztami współfinansowania).

Rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, prof. dr hab. n. med. Marek Krawczyk, zwrócił uwagę na sytuację polskich szpitali klinicznych i uczelni medycznych. Według rektora warto zastanowić się nad nowym ustawodawstwem dla szpitali uniwersyteckich, głównie pod kontem finansowania. Wiemy, ze jest przygotowywana nowa ustawa dla szpitali klinicznych i tez chcielibyśmy, żeby ta ustawa po pięciu latach dyskusji zaczęła funkcjonować (…) inaczej problem finansowania tych szpitali będzie narastał – ostrzega rektor. Równie ważnymi priorytetami powinny być wprowadzenie niezależnych agencji wyceniające procedury medyczne oraz innych ubezpieczycieli, innej struktury, to będziemy wciąż w tym samym miejscu. Jest to potrzebne i niezbędne, gdyż ten element dopłacania z pieniędzy innych niż tylko z NFZ jest niezbędne dla wszystkich podmiotów udzielających świadczenia medyczne – zaznaczył Profesor.

Pozostali prelegenci również zgodnie podkreślali, że polskiemu systemowi ochrony zdrowia nie potrzeba rewolucji, gdyż wiąże się to między innymi z dodatkowymi kosztami. Najrozsądniej jest modyfikować funkcjonujące już mechanizmy oraz metodą „małych kroków” wprowadzać działania, które podniosą jakość i wydajność systemu. Po części pierwszej, konferencję podzielono na cztery sesje, w których poszczególni prelegenci omawiali zagadnienia dotyczące: opieki transgranicznej w UE, prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych, e-dokumentacji medycznej oraz platformy e-zdrowia i innowacji.

O tym które z priorytetów i wyzwań zostaną zrealizowane i w jakim stopniu, przekonamy się w niedalekiej przyszłości… Podsumowując, chciałam jeszcze raz przytoczyć wypowiedź Pana dr Macieja Hamankiewicza, który słusznie zauważył, że większość  tematów, które zostały poruszone podczas wczorajszej debaty były już wielokrotnie omawiane, a jeśli pojawiają się kolejne problemy, to tylko te, które sami sobie wymyśliliśmy. W relacjach z wydarzeń nie powinno zawierać się własnych komentarzy, ale obserwując to, co się działo w poszczególnych salach, nie mogłam oprzeć się pokusie i nie dorzucić kilku sowich słów… Nie jest nowością, że większość z postulatów głoszonych, zwłaszcza w pierwszej części konferencji, brzmi, jak mantra powtarzana z roku na rok, zauważyłam, że nawet przez tych samych przedstawicieli sektora ochrony zdrowia. Mam nadzieję, że doczekam czasów, w których reprezentanci tych organizacji będą walczyć działaniem równie mocno jak słowem, że takie spotkania będą bardziej owocne w plany, które zostaną zrealizowane, a nie tylko zapowiadane. Choć wydaje mi się, że to tylko pobożne życzenie kogoś, kto dopiero poznaje ten świat…

Anna Staszewska