Ketamina to szybko działający środek znieczulający ogólnie, będący pochodną fencyklidyny, substancji należącej do grupy halucynogenów. Mechanizm działania nie jest w pełni wyjaśniony. Ketamina jest antagonistą receptorów muskarynowych w OUN, niekompetycyjnym antagonistą receptorów NMDA pobudzanych przez L-glutaminian, jak również oddziałuje z receptorami opioidowymi. Lek działa przeciwbólowo, nasennie i wywołuje niepamięć, wprowadza w stan znieczulenia rozkojarzeniowego. Działanie przeciwbólowe i anestetyczne leku odbywa się głównie poprzez blokowanie receptorów NMDA.

Ketamina od pewnego czasu jest na pierwszych stronach gazet. Zaczęło się od tego, że grupa badaczy z Nowego Jorku dowiodła, że substancja jest w stanie działać przeciwdepresyjnie gdy jest podawana dożylnie oraz donosowo w postaci aerozolu. Aerozol był efektywny już w 24 godzinach od podania i był dobrze tolerowany przez pacjentów. Naukowcy mają nadzieję kontynuować te obiecujące badania i w przyszłości utworzyć innowacyjną klasę szybkodziałających leków. W najnowszym badaniu stwierdzono, że infuzja dożylna chlorowodorku ketaminy w dawce 0,5 mg/kg powodowała znaczną poprawę stanu zdrowia u osób z PTSD w porównaniu z placebo i midazolamem.

„Te odkrycia mogą doprowadzić do opracowania nowej metody w leczeniu przewlekłego PTSD. Objawy towarzyszące Zespołowi wpływają na psychikę szerokiej rzeszy ludzi w tym ofiar przemocy seksualnej, weteranów wojennych będących świadkami katastrofalnych wydarzeń i innych bolesnych przeżyć” – mówi dr Feder, profesor nadzwyczajny psychiatrii , Icahn School of Medicine na górze Synaj gdzie prowadzono badania.

Jak dotąd nie był znany dokładny mechanizm działania leku w łagodzeniu stanów depresyjnych czy Zespołu Stresu Pourazowego. Badacze podkreślają, że istnieje coraz więcej dowodów na to, że glutaminian odgrywa istotną rolę jako pośrednik w reakcji odpowiedzi na stres, tworzenie traumatycznych wspomnień i patofizjologii PTSD.

Tak więc, możliwe jest, że w jakiś sposób lek zakłóca odczuwanie trwałego lęku i stresu związanych z bolesnymi wspomnieniami. Ketamina ma także skutki na poziomie komórkowym. Dowiedziono bowiem, że wpływa korzystnie na  rozwój połączeń synaptycznych w korze przedczołowej.

Ketamina, która jest stosowana do znieczuleń w dawce 2mg/kg, może w dawce subanestetycznej być pomocna we wspomnianym schorzeniu, ponieważ nie powoduje depresji ośrodka oddechowego i ma szeroki profil bezpieczeństwa.

W doświadczeniu wzięło udział 41 pacjentów w wieku od 18 do 55 lat z pierwotnie rozpoznanym Zespołem Stresu Pourazowego. Probantom podawano ketaminę, midazoloam i placebo. Midazolam wybrano ze względu na podobne parametry farmakokinetyczne i niespecyficzne efekty behawioralne, które są podobne do testowanej substancji. Uczestnicy nie stosowali żadnych leków psychotropowych na 2 tygodnie przed randomizacją jak i podczas trwania badania. Każdej osobie podawano kolejno trzy substancje we wlewach dożylnych trwających 40 minut. Kolejność infuzji została przypisana losowo, a zmiana podawanego związku następowała co 2 tygodnie. Oceny dokonywano przed infuzją, po 24, 48, 72 godzinach i po tygodniu. Wyniki potwierdziły przypuszczenia, że jednorazowe podanie ketaminy już w ciągu 24 godzin powoduje znaczący spadek nasilenia objawów towarzyszących PTSD. Dodatkowo odkryto, że lek działa również na współistniejące objawy depresyjne pacjenta przez co poprawia znacznie jego samopoczucie i ogólny stan kliniczny.

„Nasze wyniki stanowią pierwszy, poważny dowód na to, że już pojedyncza dawka ketaminy podanej dożylnie jest w stanie w stosunkowo krótkim czasie zredukować podstawowe objawy PTST jak i współistniejące symptomy depresji...” – piszą autorzy badania. Dodają również, że wyniki należy porównać z tymi otrzymanymi w innych ośrodkach oraz  rozwinąć badania w kierunku bezpieczeństwa stosowania substancji w różnych grupach wiekowych i towarzyszących jednostkach chorobowych. Kolejnym krokiem ma być badanie wpływu kilkukrotnych wlewów dożylnych ketaminy u osób cierpiących na przewlekłą postać PTSD.