Badacze z Chang Gung Memorial Hospital scharakteryzowali objawy andropauzy u grupy mężczyzn powyżej 50. roku życia jako: obniżone libido, problemy z erekcją, gorszą pamięć, zmiany nastroju, utratę owłosienia, obniżenie wytrzymałości oraz pogorszenie wydajności pracy. Połączyli to ze znaczącym spadkiem wolnego testosteronu w organizmie o ok. 1% rocznie, co jest związane ze zmianami globuliny, wiążącej hormony płciowe. Mimo to wiele objawów psychicznych andropauzy była mylnie diagnozowana i leczona jako depresja lub choroba afektywna dwubiegunowa. W celu ułatwienia poprawnego rozpoznania stworzone zostały kwestionariusze, z których największą popularność uzyskały AMS (Ageing Males’ Symptoms) i ADAM (Androgen Deficiency in Ageing Males). Późniejsze badania wykazały jednak, że nie zawsze istnieje zależność między pojawieniem się tych objawów a obniżeniem ilości testosteronu. Co więcej, u części badanych zawartość testosteronu była niska, natomiast nie pojawiły się żadne objawy psychiczne. W związku z tym część specjalistów zajmujących się andropauzą diagnozowała ją jedynie na podstawie ilości testosteronu, a inni – kwestionariuszy takich jak ADAM. Obecnie nie są one rekomendowane ze względu na niską dokładność.

LOH – hipogonadyzm jako rzeczywista przyczyna andropauzy

Hipogonadyzm to syndrom dotykający mężczyzn w średnim wieku, polegający na zaburzeniu pracy gonad, odpowiedzialnych za produkcję hormonów takich jak testosteron. Jedne z pierwszych badań zostały przeprowadzone przez European Male Ageing Study (EMAS) w 2012 r. Przebadano wówczas niemal 3 tys. mężczyzn w wieku od 49 do 79 lat pod kątem: wskaźnika masy ciała, masy mięśniowej, gęstości mineralnej kości, stężenia hemoglobiny, wrażliwości na insulinę, obwodu talii, aktywności fizycznej, wskaźnika insulinooporności i chorób układu krążenia. Dodatkowo brane pod uwagę były symptomy takie jak zaburzenia erekcji i zmniejszone libido. W wyniku badań oszacowano częstość występowania hipogonadyzmu jako 2,1%. Większość badanych aspektów znajdowała się poniżej normy u mężczyzn z obniżonym poziomem testosteronu. Dzięki temu i późniejszym eksperymentom przeprowadzonym przez EMAS dowiedziono, że aby zdiagnozować andropauzę, u pacjenta muszą pojawić się tylko jeden z objawów związanych z seksualnością oraz zaniżony testosteron. Istnieje kilka możliwych dróg prowadzących do obniżenia poziomu testosteronu: pogorszenie funkcji komórek Leydiga, wspomniany wcześniej wzrost poziomu globuliny oraz nadmierna obecność tłuszczu trzewnego, który pokrywa narządy wewnętrzne. Ryzyko przechodzenia andropauzy zwiększają schorzenia takie jak: cukrzyca, przewlekła obturacyjna choroba płuc, choroba zapalna stawów, choroby nerek, HIV, otyłość czy zespół metaboliczny.

Terapia hormonalna

Mężczyźni poprawnie zdiagnozowani jako przechodzący LOH mogą zostać poddani terapii hormonalnej, polegającej na podawaniu testosteronu w celu podwyższenia jego poziomu w organizmie. Naturalny testosteron może być podawany: podskórnie, transdermalnie, oralnie oraz podpoliczkowo. Przyjmowanie naturalnego testosteronu jest dotychczas jedyną rekomendowaną metodą. Naukowcy badali też podawanie gonadotropiny kosmówkowej jako stymulanta komórek Leydiga, jednak duży koszt i brak informacji o możliwych skutkach ubocznych uniemożliwia jej stosowanie. Terapia hormonalna jest przeciwwskazana w przypadku raka prostaty. Nie powinni również używać jej mężczyźni chorujący na erytrocytozę, nieleczony bezdech senny oraz zastoinową niewydolność serca. Erytrocytoza może wystąpić także jako skutek uboczny, zwłaszcza gdy testosteron jest podawany za pomocą zastrzyków. Zaleca się zatem, aby osoby w trakcie terapii poddawane były cyklicznym badaniom krwi.