Kwas acetylosalicylowy ma szerokie zastosowanie dzięki swoim właściwościom przeciwbólowym, przeciwgorączkowym i przeciwzapalnym. Zmniejsza ryzyko powstawania zakrzepów, co jest kluczowe w zapobieganiu zawałom serca i udarom mózgu. Jest często zalecany pacjentom po przebytym zawale serca czy udarze, a także osobom z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym (np. z cukrzycą lub nadciśnieniem). Ponadto eksperci coraz częściej zwracają uwagę na skuteczność profilaktyki kwasem acetylosalicylowym w ciąży, jeśli przyjmowanie leku odbywa się zgodnie z zaleceniami i pod pełną kontrolą lekarza. – W ostatnich latach opublikowano liczne badania, które potwierdzają, że stosowanie małych dawek kwasu acetylosalicylowego u kobiet ciężarnych jest nie tylko bezpieczne, ale również korzystne. Wyniki tych badań wskazują, że niskie dawki kwasu acetylosalicylowego nie stwarzają ryzyka dla przebiegu ciąży ani dla zdrowia dziecka – podkreśla prof. Mirosław Wielgoś, konsultant krajowy w dziedzinie perinatologii. Temat przybliża w poniższym wywiadzie. 

Czy kwas acetylosalicylowy jest bezpieczny w ciąży?

Kwas acetylosalicylowy, potocznie zwany ASA, może być bezpiecznie stosowany w ciąży, jednak podobnie jak inne leki, powinien być stosowany jedynie wtedy, kiedy istnieją określone wskazania. Ważne jest, aby pamiętać o przeciwwskazaniach, z których najważniejsze jest uczulenie na kwas acetylosalicylowy.

Kto powinien stosować kwas acetylosalicylowy w ciąży?

U kobiet z grupy podwyższonego ryzyka stanu przedrzucawkowego i/lub wewnątrzmacicznego zahamowania wzrastania (PE i/lub IUGR) zaleca się wdrożenie profilaktycznego stosowania kwasu acetylosalicylowego. Ryzyko to powinno być oceniane u każdej kobiety ciężarnej w trakcie diagnostyki prenatalnej w pierwszym trymestrze ciąży. Kalkulacja ryzyka uwzględnia wywiad medyczny, średnie ciśnienie tętnicze, markery biochemiczne (ciążowe białko PAPP-A i/lub PlGF – łożyskowy czynnik wzrostu) oraz przepływy w tętnicach macicznych.

Kiedy stosować kwas acetylosalicylowy w ciąży?

U kobiet z grupy podwyższonego ryzyka hipotrofii wewnątrzmacicznej (PE i/lub IUGR) zaleca się wdrożenie profilaktycznego stosowania kwasu acetylosalicylowego. Ważne jest, aby taką profilaktykę rozpocząć przed 16. tygodniem ciąży i kontynuować ją do końca 36. tygodnia. Dodatkowo do czynników wysokiego ryzyka występowania stanu przedrzucawowego zalicza się: nadciśnienie tętnicze w poprzedniej ciąży, przewlekłe nadciśnienie tętnicze, przewlekłą chorobę nerek, cukrzycę typu I i II oraz choroby autoimunnologiczne.

Jak przyjmować kwas acetylosalicylowy w ciąży?

Rekomendowana dawka profilaktyczna kwasu acetylosalicylowego u ciężarnych z podwyższonym ryzykiem PE/IUGR wynosi 150 mg na dobę. Tabletkę należy przyjmować raz dziennie, na noc.

Podsumowując, stosowanie małych dawek kwasu acetylosalicylowego jest bezpieczne i korzystne dla kobiet ciężarnych, ale ASA powinien być podawany wyłącznie w przypadku określonych wskazań medycznych i zgodnie z wytycznymi przedstawionymi przez lekarza. Prof. dr hab. n. med. Piotr Jankowski, ekspert ogólnopolskiej kampanii „Akcja Kardioprotekcja”, podkreśla istotność stosowania farmakoterapii „w prewencji wtórnej zgodnie z zaleceniami lekarza – warto przyjmować kwas acetylosalicylowy, który po zawale serca zmniejsza ryzyko zgonu o 12% i wydłuża życie.” Niestety problem pojawia się jednak, gdy pacjenci nie przyjmują leków regularnie, a z badań wynika, że wśród osób, które przyjmują farmakoterapię, aż 31% nie stosuje leków regularnie, zmniejszając tym samym efektywność terapii [2].