– Zespół stresu popandemicznego to stan psychiczny, który występuje po długotrwałym narażeniu na silny stres związany z pandemią. Chociaż pojęcie to jest stosunkowo nowe i nie ma jeszcze oficjalnej definicji w klasyfikacjach chorób psychicznych, coraz więcej psychologów i psychiatrów dostrzega jego symptomy w populacji. W pewnym sensie jest to odmiana zespołu stresu pourazowego (PTSD), który jest powszechnie znany jako zaburzenie występujące po doświadczeniu traumatycznego wydarzenia – ocenia dr Grajek.

Jakie są objawy?

Objawy zespołu stresu popandemicznego mogą być różnorodne i różnić się intensywnością u poszczególnych osób. Do najczęściej występujących należą:

* nadmierne napięcie i niepokój; nawet po ustaniu najbardziej restrykcyjnych obostrzeń osoby mogą odczuwać ciągły niepokój o zdrowie swoje i bliskich,

* problemy ze snem – trudności z zasypianiem lub częste wybudzanie się w nocy mogą być oznaką tego stanu,

* obniżony nastrój i depresja – utrata zainteresowania dotychczasowymi aktywnościami, uczucie bezradności, smutek i brak energii to typowe symptomy depresji, która może rozwijać się jako odpowiedź na długotrwały stres,

* izolacja społeczna – pomimo zniesienia ograniczeń, niektóre osoby mogą nadal unikać kontaktów towarzyskich, co jest spowodowane obawami przed ponownym zarażeniem lub trudnościami w powrocie do wcześniejszych nawyków społecznych,

* problemy z koncentracją i pamięcią – długotrwały stres może wpływać na zdolność do skupienia się i zapamiętywania informacji.

Przyczyny rozwoju zespołu stresu popandemicznego

Istnieje wiele czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju zespołu stresu popandemicznego. Po pierwsze, sama pandemia była sytuacją niezwykle stresującą, która wywróciła nasze życie do góry nogami. Niepewność co do przyszłości, strach przed chorobą, a także izolacja społeczna mogły znacząco wpłynąć na naszą psychikę. Po drugie, media, które nieustannie dostarczały informacji o liczbie zachorowań i zgonów, mogły wzmocnić nasze lęki i poczucie zagrożenia. Również problemy finansowe, wynikające z utraty pracy lub zmniejszenia dochodów, były istotnym czynnikiem stresogennym.

Jak sobie radzić z zespołem stresu popandemicznego?

Zespół stresu popandemicznego, jak każde zaburzenie psychiczne, wymaga odpowiedniego podejścia i leczenia. Oto kilka sposobów, które mogą pomóc w radzeniu sobie z tym problemem:

* psychoterapia – rozmowa z terapeutą może pomóc w zrozumieniu i przepracowaniu lęków oraz stresów, które pojawiły się w wyniku pandemii,

* wsparcie społeczne – nawet jeśli kontakty społeczne mogą wydawać się trudne, warto szukać wsparcia u rodziny i przyjaciół; otoczenie wsparcia emocjonalnego jest kluczowe w procesie powrotu do równowagi psychicznej,

* techniki relaksacyjne – ćwiczenia oddechowe, medytacja czy joga mogą pomóc w redukcji napięcia i poprawie samopoczucia,

* aktywność fizyczna – regularne ćwiczenia fizyczne mają udowodniony wpływ na poprawę nastroju i redukcję stresu,

* unikanie nadmiernej konsumpcji mediów – częste przeglądanie wiadomości może nasilać lęki; warto ograniczyć czas spędzany na śledzeniu informacji dotyczących pandemii.

Zespół stresu popandemicznego to nowy fenomen, który pojawił się w wyniku globalnej pandemii COVID-19. Choć dla wielu osób powrót do normalności jest już rzeczywistością, niektórzy wciąż zmagają się z długotrwałymi skutkami psychicznymi tego trudnego okresu. Zrozumienie tego zjawiska oraz właściwe metody radzenia sobie z nim są kluczowe dla odbudowy zdrowia psychicznego po tym globalnym kryzysie.

Autorka: Agata Pustułka, Śląski Uniwersytet Medyczny