Bezpieczniejsze i skuteczniejsze sposoby leczenia to oczekiwania, które łączą zarówno pacjentów, jak też lekarzy i innych profesjonalistów branży medycznej. Wysiłki środowiska medycznego koncentrują się z jednej strony na podnoszeniu jakości życia w zdrowiu, z drugiej zaś na zwiększaniu długości życia przewlekle chorych. W obliczu rozwoju technologii medycznych, celem staje się jak najskuteczniejsze przełożenie postępu w nauce na nowatorskie, precyzyjnie ukierunkowane metody leczenia. Stanowi to także wyzwanie dla instytucji zarządzających w ochronie zdrowia, które dysponując z najwyższą starannością środkami publicznymi oczekują nowych, racjonalnych rozwiązań terapeutycznych, zwiększających jakość i skuteczność leczenia. Nie bez znaczenia pozostaje spojrzenie na proces leczniczy w kontekście powstawania dodatkowych wartości oraz oszczędności dla systemu, generowanych choćby z tytułu pozostawania chorych w pełnej aktywności zawodowej.

Wiele groźnych chorób występuje w genetycznie odmiennych podtypach, które różnią się wzajemnie pod względem przebiegu klinicznego oraz rokowań. W konsekwencji, odpowiedź na leczenie dwóch pacjentów, którzy pozornie cierpią na tę samą chorobę i są poddawani identycznym schematom leczenia, może być całkowicie odmienna.

Medycyna personalizowana to nowatorskie podejście do opieki zdrowotnej, które w proponowanych rozwiązaniach uwzględnia najbardziej aktualną wiedzę z zakresu mechanizmów komórkowych i molekularnych, różnicujących przyczyny i przebieg danej choroby oraz indywidualną, pogłębioną charakterystykę pacjentów. Medycyna personalizowana sprzyja ponadto realizacji idei value based healthcare, czyli koncepcji efektywnej opieki - zarówno na poziomie skuteczności klinicznej, jak i efektywności kosztowej, przy zapewnieniu wysokiej jakości świadczeń. Wzrost poziomu zarówno bezpieczeństwa i skuteczności leczenia, jak i profilaktyki chorób jest także źródłem racjonalizacji wydatków na opiekę zdrowotną. Niemniej powoduje konieczność rozwiązania szeregu złożonych problemów począwszy od kwestii regulacyjnych i refundacyjnych przez kliniczne zastosowanie nowych standardów, po kwestię nadążania za rozwojem nauki, jej translacji i kapitalizowania wiedzy.

Ostatnie lata to czas intensywnego rozwoju idei medycyny personalizowanej. Dzięki odpowiednim testom genetycznym można dzisiaj zapobiec rozwojowi raka piersi i jajnika u nosicielek mutacji BRCA, skutecznie leczyć agresywne nowotwory piersi z nadekspresją czynnika HER2, zmienić perspektywy pacjentów chorych na raka płuca z mutacją w genie EGFR czy ALK, zapobiec skutkom dziedzicznej hipercholesterolemii u nosicieli mutacji w genie receptora LDL, czy też określić która pacjentka dobrze odpowie na chemioterapię, a który pacjent metabolizuje leki w sposób powodujący niepożądane efekty uboczne - a są to jedynie wybrane zastosowania medycyny personalizowanej w praktyce klinicznej.

Medycyna personalizowana spowodowała ogromny postęp w skuteczności leczenia onkologicznego - dzisiaj leki celowane stanowią ponad 73% leków stosowanych w czerniaku, 51% w raku jelita grubego, 32% w raku piersi po 21% w nowotworach szyi i głowy.

Do końca 2016 roku na rynku dostępnych było już 137 leków o charakterze personalizowanym, każdy z nich wymagający badania na okoliczność specyficznego biomarkera. W 2017 roku zostały zarejestrowane pierwsze trzy terapie genowe. Najnowsze statystyki pokazują, że już ponad 1/4 wszystkich nowych leków, zatwierdzonych przez FDA, to leki medycyny personalizowanej, a w ciągu najbliższych pięciu lat ich liczba wzrośnie aż o 69%.

W ciągu ostatnich pięciu lat nakłady finansowe na medycynę personalizowaną wzrosły niemal o 100%[1], a do roku 2020 przewiduje się, że rynek ten wart będzie ponad 149 miliardów dolarów. Mimo iż medycyna personalizowana w obecnej chwili największe zastosowanie znajduje w obszarze onkologii, to coraz intensywnej wykorzystuje się jej osiągnięcia w kardiologii, reumatologii, chorobie Alzheimera i Parkinsona, oraz wielu innych.

- Dostrzegam, że medycyna personalizowana staje się coraz powszechniejszym podejściem, a przyszłość medycyny upatruję właśnie w indywidualnym podejściu do diagnostyki i terapii. Wprowadzone niedawno możliwości finansowania badań genetycznych przez NFZ niewątpliwie ułatwią rozwój medycyny personalizowanej w Polsce - przyznaje prof. dr hab. n. med. Zbigniew Gaciong, Przewodniczący Naukowej Rady Programowej III Międzynarodowego Forum Medycyny Personalizowanej, Prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Personalizowanej.

Medycyna personalizowana powoli staje się w Polsce coraz bardziej dostępna, co wymaga od lekarzy i innych przedstawicieli środowiska medycznego stałego podwyższania poziomu wiedzy i umiejętności praktycznych. Konieczne jest także dostosowanie systemu ochrony zdrowia, tak by w pełni wykorzystać wielki potencjał nowych rozwiązań, tak bardzo wymagający pełnej integracji procesu leczniczego.

5 marca w Warszawskim Centrum Olimpijskim Polskiego Komitetu Olimpijskiego odbyło się III Międzynarodowe Forum Medycyny Personalizowanej - cykliczne spotkanie polskich i zagranicznych ekspertów, którzy podejmują dyskusje nad upowszechnianiem rozwiązań medycyny personalizowanej. Jest to także niewątpliwie wyzwanie systemowe w ochronie zdrowia. Wydarzenie z roku na rok cieszy się coraz większym zainteresowaniem i renomą wśród środowiska lekarzy, pacjentów, instytucji pozarządowych i administracji publicznej.

- Forum jest interdyscyplinarną, wielowymiarową przestrzenią, w której krzyżują się punkty widzenia oraz racje pacjentów i lekarzy oraz instytucji rządowych i administracji publicznej - deklaruje dr n. med. Beata Jagielska, Prezes Polskiej Koalicji Medycyny Personalizowanej - Stowarzyszenia, Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego III Międzynarodowego Forum Medycyny Personalizowanej - Dzięki uniknięciu nieskutecznego sposobu leczenia, medycyna personalizowana poprawia również relacje lekarz-pacjent, ponieważ zwiększa zaufanie chorego do leczącej go osoby - zauważa.

W programie tegorocznego Forum znalazło się blisko dwadzieścia prelekcji oraz dwa panele dyskusyjne, skupione wokół pięciu głównych tematów, stanowiących poszczególne sesje:

* Medycyna Personalizowana w roku 2018 - gdzie jesteśmy i dokąd zmierzamy?;

* Personalizacja leczenia jako wartość dodana dla pacjentów;

* Teranostyka jako wyzwanie medycyny personalizowanej. Wyzwanie dobrej jakości w diagnostyce;

* Wykorzystanie ekonomii w medycynie personalizowanej;

* Biotechnologia i bioinformatyka w medycynie personalizowanej.

Wśród prelegentów i uczestników paneli dyskusyjnych, którzy przyjęli zaproszenie organizatorów, znaleźli się wybitni eksperci, przedstawiciele środowiska lekarzy, organizacji pacjenckich, instytucji pozarządowych oraz administracji publicznej, a także goście zagraniczni, reprezentujący instytucje i organizacje związane z ochroną zdrowia.

Podczas tegorocznego, III Międzynarodowego Forum Medycyny Personalizowanej organizatorzy wprowadzili do programu konferencji zupełnie nowy element - debatę oxfordzką, w której do udziału zaproszeni zostali eksperci w dziedzinie ochrony zdrowia, którzy w merytorycznej walce na siłę argumentów bronili lub atakowali tezę „Czy potrzebujemy medycyny personalizowanej?”. Rolę liderów poszczególnych grup przyjęli: prof. dr hab. n. med. Zbigniew Gaciong, Prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Personalizowanej - lider grupy na NIE oraz prof. dr hab. n. med. Jacek Fijuth, Prezes Polskiego Towarzystwa Onkologicznego - lider grupy na TAK.

W uznaniu znaczenia medycyny personalizowanej dla poprawy kondycji zdrowotnej polskiego społeczeństwa, osobiste przesłanie do organizatorów i uczestników III Międzynarodowego Forum Medycyny Personalizowanej wystosował Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Andrzej Duda. List od Pana Prezydenta odczytała prof. Ewa Marcinowska-Suchowierska, członek Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP. W spotkaniu osobiście uczestniczył Minister Zdrowia, Profesor Łukasz Szumowski, który w imieniu Prezesa Rady Ministrów, Pana Mateusza Morawieckiego odczytał list przygotowany specjalnie z myślą o uczestnikach III Międzynarodowego Forum Medycyny Personalizowanej.

Wydarzenie zostało objęte Patronatem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Jarosława Gowina, Wiceprezesa Rady Ministrów oraz Honorowym Patronatem Ministra Zdrowia.

III Międzynarodowe Forum Medycyny Personalizowanej organizuje Polska Koalicja Medycyny Personalizowanej - Stowarzyszenie, a jej partnerami są: Polskie Towarzystwo Medycyny Personalizowanej, Związek Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych - Infarma, Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Polskie Towarzystwo Patologów, Polska Unia Onkologii, Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia, Stowarzyszenie na Rzecz Dobrej Praktyki Badań Klinicznych w Polsce - GCPpl, Polska Federacja Szpitali oraz firmy: Boehringer Ingelheim, Novartis, Roche i Thermo Fisher Scientific.

Więcej informacji dotyczących III Międzynarodowego Forum Medycyny Personalizowanej dostępnych jest na stronie internetowej www.mfmp.pl.

[1] https://catalyst.phrma.org/new-study-illustrates-biopharmaceutical-industrys-commitment-to-personalized-medicine