Przedmiotem docenionego w Paryżu wynalazku jest zastosowanie dendrymeru IV generacji. Sam dendrymer polipropylenoiminowy to znana w farmakologii nanocząstka organiczna w postaci polimeru o regularnej, rozgałęzionej strukturze, która wykorzystywana jest do transportu substancji aktywnych w warunkach biologicznych.

Przeczytaj Również:

O dendrymerach i ich medycznym potencjale rozmawiamy z prof. Barbarą Klajnert

Dr Ida Franiak ‑ Pietryga odkryła jednak, że dendrymery polipropylenoiminowe, po odpowiedniej modyfikacji struktury chemicznej, wysoce selektywnie i precyzyjnie uśmiercają komórki białaczki. Nowe zastosowanie podlega już ochronie patentowej, a naukowcy liczą na wzbudzenie zainteresowania firm farmaceutycznych, które sfinansowałyby dalsze konieczne badania, m.in. kosztowne badania przedkliniczne na zwierzętach.

Wynalazek jest efektem pracy zespołu naukowców kierowanego przez prof. Marię Bryszewską z Wydziału Biologii i Ochrony środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, w skład którego wchodzą dr Ida Franiak ‑ Pietryga, dr Dietmar Appelhans i dr hab. Barbara Klajnert. Zespół współpracuje z drezneńskim ośrodkiem Leibniz-Institut für Polymerforschung, gdzie pracuje dr Appelhans - autor modyfikacji strukturalnej badanego dendrymeru.

O innowacyjność wynalazku i realizację badań zapytaliśmy laureatkę nagrody z Paryża, dr Idę Franiak ‑ Pietrygę.

Do tej pory dendrymery próbowano wykorzystać jako nośniki leków w organizmie człowieka. Innowacyjność w przypadku tego projektu polega na zastosowaniu dendrymerów jako substancji aktywnych samych w sobie. Okazało się, że badane dendrymery potrafią zaindukować w komórkach białaczkowych mechanizm apoptozy, czyli programowanej śmierci komórki. Modyfikacja chemiczna dendrymeru zachowała jego skuteczność a zarazem zmniejszyła niepożądaną toksyczność.

Nasze dotychczasowe badania były przeprowadzane w warunkach in vitro na limfocytach przewlekłej białaczki limfocytowej. Paradygmatem tej białaczki jest uszkodzony mechanizm apoptozy, stąd między innymi bierze się nadmiar limfocytów we krwi osób chorych. Badane dendrymery trafiły w sedno problemu możliwością uśmiercania komórek białaczkowych właśnie na drodze mechanizmu apoptozy. Do tej pory zespół z UŁ testował dendrymery na zdrowych zwierzętach, stąd wiadomo, że są bezpieczne. Pozostały do wykonania testy na zwierzętach z wszczepioną białaczką limfocytową przewlekłą, żeby sprawdzić, czy obserwacje in vitro będą miały swoje przełożenie w żywym, aczkolwiek chorym, organizmie.

Targi „Concours Lepine” organizowane są od 1901 roku - od tego czasu wypromowały m.in. silnik dwusuwowy, sztuczne serce, inhalator do nosa czy szkła kontaktowe. W tym roku, w ramach 112. edycji targów, Polacy zaprezentowali 31 wynalazków i 10 projektów design, zdobywając przy tym łącznie 31 medali.

Ewa Sankowska