Materiały pomocnicze to odczynniki stosowane w procesie wytwarzania, które nie powinny się znajdować w produkcie końcowym. Należą do nich odczynniki używane do hodowli komórkowych, w tym do aktywacji i ekspansji komórek odpornościowych, a także przeprogramowania lub różnicowania komórek macierzystych. Małe molekuły (ang. small molecules) i czynniki wzrostu są najlepszymi przykładami materiałów pomocniczych. Chociaż nie są one przeznaczone do obecności w produkcie końcowym, AM wpływają na jakość produktu, jego bezpieczeństwo i czystość. Dlatego ważne jest, aby materiały pomocnicze były starannie zakwalifikowane do stosowania w całym procesie produkcji.

Wytyczne farmakopealne jakości produktów

Ograniczenie ryzyka ma kluczowe znaczenie i stanowi bardzo ważny aspekt w rozmowie pomiędzy twórcami i producentami terapii a dostawcą, w odniesieniu do wyboru najbardziej odpowiednich materiałów pomocniczych, do stosowania na każdym etapie rozwoju metody terapeutycznej. Gdy mowa o czynnikach wzrostu jako materiałach pomocniczych, wówczas mają zastosowanie wytyczne wg USP <1043> „Materiały pomocnicze dla produktów inżynierii komórkowej, genowej i tkankowej” oraz Farmakopea Europejska (Ph. Eur.), Rozdział 5.2.12 „Surowce pochodzenia biologicznego do produkcji produktów leczniczych opartych na komórkach i terapii genowej”, które zawierają wskazówki dotyczące oceny ryzyka. Dla małych molekuł można stosować wytyczne wg ICHQ7 Przewodnik Dobrej Praktyki Wytwarzania dla aktywnych składników farmaceutycznych (ang. Good Manufacturing Practice Guide for Active Pharmaceutical Ingredients).

Odpowiednia kwalifikacja dostawców

O ile to możliwe, zaleca się twórcom terapii komórkowej, aby pozyskiwali materiały pomocnicze ze źródeł USP lub GMP. Dostawca powinien posiadać certyfikowany system zarządzania jakością (ang. Quality Management System QMS), taki jak ISO 9001:2015 lub ISO13485:2016. Oznacza to, że dostawca przeszedł niezależny audyt i posiada zasady i procesy zaprojektowane w celu zaspokojenia potrzeb swoich klientów. 

Jeśli to możliwe, obiekty dostawców powinny być poddawane audytowi, a jeśli nie można przeprowadzić audytu osobiście, powinna być możliwość przeprowadzania audytów wirtualnych. Procesy produkcyjne muszą być kontrolowane za pomocą rygorystycznie udokumentowanych SOP (ang. Standard Operating Procedures, pol. standardowe procedury operacyjne) i wysoko wyszkolonego personelu. Informacje te powinny być udostępnione podczas audytu. Dostawcy surowców mogą być dalej kwalifikowani i monitorowani za pomocą kwestionariusza, terminowości dostaw, żądań działań naprawczych (ang. Supplier Corrective Action Requests, SCAR) i innych działań audytowych. Certyfikat analizy (ang. Certificate of Analysis, CoA), świadectwo pochodzenia (ang.  Certificate of Origin, CoO) i inne powiązane dokumenty powinny być dostarczone od każdego dostawcy i przechowywane jako dokumentacja rozwoju i produkcji.

Podmiot opracowujący terapię powinien poprosić o dane z wielu partii produktu, aby ocenić zdolność dostawcy do powtarzalnego wytwarzania białek. Bio-Techne przechowuje główne partie kontrolne dla materiałów pomocniczych. Każda nowa partia przed wydaniem jest porównywana z partią główną, zmniejszając w ten sposób zmienność i zwiększając spójność produktu. Co najmniej trzy kolejne partie są produkowane, testowane i zwalniane zgodnie z zatwierdzonymi standardowymi procedurami operacyjnymi w celu spełnienia wcześniej określonych kryteriów akceptacji. Należy pozyskać materiały z wielu partii w celu sprawdzenia spójności procesu.

Wybór doświadczonego dostawcy jest korzystny, ponieważ twórca terapii może wykorzystać ustanowiony System Zarządzania Jakością, dogłębną znajomość aktywności produktu oraz analityczne metody badań. Ponadto doświadczenie w kwestiach regulacyjnych jest kluczem do pomocy w poruszaniu się w zmieniających się krajobrazach regulacyjnych. Dostępność plików wzorcowej dokumentacji leku/produktu (ang. Drug Master Files, DMF) lub Regulatory Support Files (RSF), zawierających szczegółowe informacje na temat surowca, może pomóc w składaniu wniosków do organów regulacyjnych.

Materiały pomocnicze klasy RUO od dostawcy powinny mieć charakterystykę produktu zbliżoną do ich odpowiednika GMP, różniąc się jedynie poziomem dokumentacji i formalnej walidacji przeprowadzanej dla produktów GMP, w tym szeroko zakrojonych testów surowców. Wskazane jest, aby na wczesnym etapie rozwoju zapytać sprzedawcę, czy procesy produkcyjne dla surowców RUO i GMP są takie same.

Chociaż badania przedkliniczne są czasami podejmowane z wykorzystaniem materiałów RUO, rozpoczęcie pracy z materiałami pomocniczymi GMP na wczesnym etapie procesu rozwoju może być efektywne pod względem kosztów i czasu. Przejście z materiałów RUO na materiały GMP może wymagać badań walidacyjnych i optymalizacyjnych w celu zapewnienia spójności procesów. Przeprowadzanie testów równoważności na wczesnym etapie rozwoju produktu jest lepsze niż na późniejszych etapach, gdy zmiany mogą być kosztowne i czasochłonne.

Płynna komunikacja między dostawcą a twórcą terapii jest kluczem do ustanowienia skutecznego protokołu produkcyjnego. Powinien to być wspólny cel obu stron. Powyższe informacje powinny stanowić wskazówkę przy wyborze odpowiedniego dostawcy materiałów pomocniczych dla Twoich badań i procesów.